1 grudnia 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny przedstawił do rozstrzygnięcia składowi 7 sędziów NSA zagadnienie prawne dotyczące statusu komornika sądowego na gruncie ustawy o VAT. Mianowicie, czy komornik może zostać uznany za podatnika VAT prowadzącego działalność gospodarczą, czy też podlega wyłączeniu z VAT jako organ władzy publicznej.

Spór dotyczący statusu komornika sądowego na gruncie ustawy o VAT rozgorzał 9 czerwca 2015 r. kiedy to Minister Finansów zmienił dotychczas obowiązującą interpretację ogólną z 30 lipca 2004 r., zgodnie z którą czynności wykonywane przez komorników sądowych nie podlegają VAT. W myśl nowoprzyjętego stanowiska MF, przepisy ustawy o VAT – pomimo funkcjonowania definicji podatnika w niezmienionym kształcie od 11 lat – dają wystarczające przesłanki do uznania, że prowadzenie przez komorników sądowych czynności egzekucyjnych stanowi w istocie odpłatne świadczenie usług. Komornik sądowy nie korzysta zaś z podmiotowego wyłączenia z kategorii podatników VAT, przewidzianego dla organów władzy publicznej.

Taki pogląd był wyrażany przez Ministra Finansów również w wydawanych indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego, w których nie zgadzano się ze stanowiskiem komorników sądowych, jakoby nie prowadzili oni działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT. Zdaniem komorników sądowych nawet uznając, że podejmowane przez nich czynności można zaliczyć do działalności gospodarczej, powinni podlegać oni wyłączeniu z VAT przysługującemu organom władzy publicznej na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy.

Sprawy dotyczące wskazanych interpretacji w zakresie uznania komorników sądowych za podatników VAT trafiły w końcu na wokandy Wojewódzkich Sądów Administracyjnych w całym kraju. Kwestia ta podzieliła sądy. Niektóre (np. WSA w Poznaniu, WSA w Łodzi, WSA w Rzeszowie) wskazywały, że działalność komorników nie ma charakteru samodzielnego i konkurencyjnego, w związku z czym nie może być mowy o prowadzeniu przez nich działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Co więcej, komornicy są organami władzy publicznej, w związku z czym nawet gdyby przyjąć, że prowadzą działalność spełniającą warunki ustalone w ustawie o VAT, powinni oni podlegać wyłączeniu na mocy art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Inne sądy (np. WSA w Gdańsku, WSA w Krakowie, WSA w Szczecinie) przyjmowały, że komornik prowadzi samodzielną działalność gospodarczą na własny rachunek, w związku z czym powinien zostać uznany za podatnika VAT. Ich zdaniem komornik sądowy nie jest organem władzy publicznej,

1 grudnia 2016 r. odbyła się rozprawa przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, który miał rozpoznać pierwszą skargę kasacyjną dotyczącą statusu komornika sądowego na gruncie VAT. Po przeprowadzeniu rozprawy, podczas której zarówno przedstawiciele Ministra, jak również komornika sądowego przedstawili szereg argumentów za poparciem swoich stanowisk, NSA postanowił zawiesić niniejsze postępowanie oraz zwrócić się do poszerzonego składu siedmiu sędziów z zagadnieniem prawnym budzącym poważne wątpliwości: Czy do komornika sądowego w świetle jego statusu wynikającego z ustawy o komornikach sądowych i egzekucji ma zastosowanie art. 15 ust. 1 w zw. z ust. 2 ustawy o VAT czy art. 15 ust. 6 tej ustawy? (Postanowienie NSA z dnia 1 grudnia 2016 r., sygn. I FSK 1801/16).

Powyższe oznacza, że kwestia statusu komornika sądowego na gruncie VAT pozostanie na razie nadal nierozstrzygnięta. Postanowienie NSA trzeba jednak ocenić pozytywnie. Rozstrzygnięcie w składzie siedmiu sędziów będzie wiążące dla wszystkich składów orzekających w tych sprawach, co pozwoli na wypracowanie w przyszłości jednolitego stanowiska sądów administracyjnych.

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.