Nowe przepisy są o krok od wejścia w życie i wszystko wskazuje na to, że już od nowego roku podatnicy będą musieli rozliczać podatek u źródła na nowych zasadach. To pewnie jedna z najważniejszych zmian jakie dotkną podatników z całego pakietu zaproponowanego przez Ministerstwo Finansów (patrz nasz wcześniejszy wpis).

Ustawa wprowadzająca istotne zmiany m. in. w zakresie opodatkowania podatkiem u źródła (WHT) w ekspresowym tempie przeszła przez proces legislacyjny. 23 października ustawa została skierowana do Senatu, a 26 październik Senat bez poprawek zaakceptował ustawę. Swoją drogą przeczytać projekt mający ponad 200 stron kilkukrotnie w tak krótkim czasie… Chapeau bas dla legislatorów.

Wejście nowych reguł w życie od 2019 r. jest już więc właściwie pewne. Tak istotne zmiany w WHT to powód do gruntownego zastanowienia się jakie płatności tak naprawdę powinny podlegać opodatkowaniu (i do jakich płatności znajdą zastosowanie nowe przepisy).

Kwestię WHT regulują polskie przepisy podatkowe oraz zawarte z innymi państwami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Głównymi kategoriami przychodów podlegających WHT są należności odsetkowe, licencyjne, dywidendowe oraz przychody z tytułu usług niematerialnych.

Do należności licencyjnych zalicza się należności:

  • z praw autorskich lub praw pokrewnych,
  • z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw,
  • za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego,
  • za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego,
  • za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how).

W szczególności należy zwrócić uwagę na należności z tytułu użytkowania lub prawa do użytkowania urządzenia przemysłowego. Wiele umów o unikaniu podwójnego opodatkowania nie wskazuje powyższych płatności jako podlegających WHT. Polska ustawa o CIT w przypadku użytkowania urządzenia przemysłowego nakazuje jednak w takich przypadkach pobrać podatek u źródła.

Do należności dywidendowych zaliczają się natomiast dywidendy oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, takie jak dochody otrzymane przez uczestników funduszy inwestycyjnych / instytucji wspólnego inwestowania; przychody z umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości; majątek otrzymany w związku z likwidacją osoby prawnej / SKA; czy dopłaty otrzymane w przypadku połączenia / podziału spółek przez wspólników spółki przejmowanej, spółek łączonych lub dzielonych.

Nie należy również zapominać, że w przypadku należności dywidendowych opodatkowaniu podlegają także płatności dokonywane na rzecz polskich podmiotów.

Usługi niematerialne wydają się być jednak najbardziej kontrowersyjną kategorią z katalogu czynności podlegających WHT. Zgodnie z polskimi przepisami, zarówno w brzmieniu obecnie obowiązującym, jak i w brzmieniu po planowanej nowelizacji, opodatkowaniu WHT podlegają przychody z tytułu świadczeń doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.

Ponieważ ustawodawca wskazał, że opodatkowaniu podlegają także „świadczenia o podobnym charakterze” powyższy katalog jest katalogiem otwartym. W praktyce podatnicy od lat spotykają się z trudnościami w zakresie określenia charakteru nabywanych usług. Prowadzi to do sporów z organami, które na gruncie nowych regulacji mogą jeszcze bardziej przybrać na sile.

W tym kontekście, istotne jest, aby skupić się na zwiększeniu świadomości co do tego, jakie strumienie płatności zagranicznych mogą podlegać WHT – w szczególności, jeśli chodzi o usługi niematerialne. Warto zatem dokonując wypłat za granicę (do podmiotów powiązanych lub trzecich) zadać sobie pytanie, jakiego rodzaju usługi są nabywane i czy nie zostały one objęte zakresem WHT (co w praktyce od 2019 r. może wiązać się z licznymi formalności i/lub koniecznością pobrania podatku w pełnej wysokości – 20%).

Z doświadczeniem wiemy, że wielu podatników nie zdaje sobie bowiem sprawy, że nabywane przez nich usługi mieszczą się w katalogu płatności WHT. Nic dziwnego, ponieważ w identyfikowaniu takich płatności nie pomagają niejasne przepisy. Bogate orzecznictwo organów i sądów w tej kwestii też często komplikuje ich identyfikację.

Poza usługami wskazanymi wprost w przepisach niezmiernie trudno jest ocenić, czy nabywane przez nas usługi nie stanowią przypadkiem usług „o podobnych charakterze”. I tak zgodnie z orzecznictwem oraz wydawanymi przez organy interpretacjami podatkowymi za usługi powodujące konieczność pobrania WHT mogą zostać uznane bardzo liczne rodzaje usług. Przykładowo:

  • doradcze:
    • zarządzanie zapasem,
    • organizacja przepływu produktów,
    • doradztwo związane z zarządzaniem strategicznym,
    • usługi dilerskie,
    • doradztwo związane z zarządzaniem finansami,
    • usługi zakupowe,
    • doradztwo w zakresie zarządzania ryzykiem ubezpieczeń,
    • doradztwo związane z zarządzaniem łańcuchem dostaw,
  • księgowe:
    • wsparcie w procesowaniu zobowiązań / należności,
  • badania rynku:
    • usługi badania i analizy techniczne,
    • badanie potencjału rynkowego / popytu / zwyczajów konsumentów,
    • stosowanie monografii/badań statystycznych / modeli ekonometrycznych / sondaży,
    • pozyskiwanie klientów i partnerów,
    • usługi dilerskie,
  • prawne,
  • reklamowe:
    • pozyskiwanie klientów i partnerów,
    • usługi dilerskie,
    • projektowanie miejsc na cele reklamowe,
    • produkcja filmów reklamowych,
    • przygotowanie sesji fotograficznych,
    • usługi świadczone przez porównywarki cenowe,
  • zarządzania i kontroli:
    • zarządzanie zapasem,
    • organizacja przepływu produktów,
    • usługi zarządzania masą upadłościową,
    • zarządzanie innymi spółkami lub przedsiębiorstwami,
    • hedging,
  • przetwarzania danych:
    • kodyfikacja i zarządzanie bazą danych,
    • wsparcie w procesowaniu zobowiązań / należności
  • rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu,
  • gwarancji i poręczeń:
    • usługi ubezpieczeń.

To tylko przykłady „usług o podobnym charakterze”, które nie są wprost wymienione w przepisach o WHT, ale w toku jego stosowania zostały z nich „wyinterpretowane”. W praktyce mnogość „usług o podobnym charakterze” ograniczona jest jedynie potrzebą biznesową przedsiębiorców, podyktowaną specyfiką danej branży. A otwarty katalog płatności podlegających WHT ogranicza właściwie tylko kreatywność organów w interpretacji.

Mając powyższe na uwadze, w celu zabezpieczenia pozycji podatkowej na przyszłość niezbędna jest szczególna czujność i przeprowadzenie analizy, w celu ustalenia, które płatności na rzecz podmiotów zagranicznych są objęte przepisami o WHT i które konsekwentnie będą regulowane przez nowe, rewolucyjne przepisy. W takiej analizie należy również uwzględnić zidentyfikowanie wartości dokonywanych płatności, gdyż nowe obowiązki związane z WHT będą dotyczyć przede wszystkim płatności przekraczających 2 mln złotych na rzecz jednego usługobiorcy. Należy jednak podkreślić, że niezależnie od faktu, czy powyższy próg zostanie przekroczony, podatnicy będą zobowiązani do zachowania „należytej staranności”, gdyż taki nowy wymóg nałożą na podatników znowelizowane przepisy.

Zobacz również:

[#WHT2019 1/8] Podatek u źródła – czas przygotować się na zmiany
[#WHT2019 3/8] Podatek u źródła – co oznacza należyta staranność płatnika?