Jak podaje PAP, zmiany w rygorze fiskalnym, wzrost dochodów powiatów czy większa elastyczność w wydatkach ze środków z tzw. „funduszu korkowego” – to tylko niektóre z rozwiązań nowego projektu tzw. tarczy antykryzysowej dla samorządów[1].

Polskie samorządy coraz mocniej odczuwają skutki walki z pandemią. Władze obawiają się, że ubytek dochodów własnych samorządów może wynieść aż 10 proc., co oznaczałoby skurczenie się budżetów aż o 13,5 mld zł w skali kraju. W związku z tym rząd pracuje nad trzecią już tarczą antykryzysową, która wdrożyć ma istotne regulacje w celu ratowania budżetów i funkcjonowania JST.

Tarcza antykryzysowa 3.0. – rozwiązania dla samorządów

Prace nad nowym projektem nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 skupiają się na wsparciu budżetów jednostek samorządu terytorialnego, które jak możemy przeczytać w nowym projekcie „walczą z pandemią SARS-CoV-2 w Polsce ramię w ramię z administracją rządową, przedstawicielami tzw. trzeciego sektora, przedsiębiorcami i obywatelami”. Ministerstwo rozwoju zaznacza, że samorządy odczują rezultaty tych walk zarówno po stronie kosztowej jak i przychodowej. Projekt zakłada zwiększenie wydatków na opiekę zdrowotną, opiekę nad osobami starszymi i samotnymi, pomoc dla przedsiębiorców, dezynfekcję oraz wsparcie w zakresie spadku dochodów własnych, wpływów z PIT, CIT, sprzedaży biletów, czynszów, podatku od nieruchomości.

Szczegółowy opis zmian

Zmiany obejmą m.in. złagodzenie reguły fiskalnej, która to ogranicza wysokość spłaty długu. Obejmie ona wyłączenie z tzw. indywidualnego wskaźnika zadłużenia określonego w art. 243 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, kwot wykupów papierów wartościowych, spłaty rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi odsetkami i dyskontem, odpowiednio emitowanych lub zaciągniętych w 2020 r. do kwoty faktycznego ubytku w dochodach jednostki wynikającym z wystąpienia epidemii COVID-19. Jednakże, zaciągane w związku z ubytkiem dochodów zobowiązania będą musiały podlegać opinii RIO.

Projekt pozwoli też na znaczne przyspieszenie przekazywania samorządom rat części oświatowej, wyrównawczej, równoważącej i regionalnej subwencji ogólnej. W tym roku poszczególne raty subwencji będą mogły być przekazywane z pominięciem ustawowo określonych terminów.

Ustawodawca wskazuje również na możliwość przesunięcia na kolejne miesiące wpłat do budżetu dokonywanych przez samorządy o ponadprzeciętnych dochodach podatkowych. Raty wpłat przypadające w maju i czerwcu, będą mogły zostać opłacone w drugim półroczu bieżącego roku.

Projekt wprowadza większą elastyczność w zakresie rozdysponowania środków z tzw. „funduszu korkowego”. Do końca bieżącego roku opłaty za koncesje na alkohol, organ wykonawczy danej JST będzie mógł przeznaczyć na walkę z panującą epidemią oraz wywołane nimi sytuacje kryzysowe.

Zwiększeniu ulegną też dochody powiatów w związku z zarządzaniem nieruchomościami Skarbu Państwa. Zostaną one powiększone z 25 proc. do 50 proc. wpływów w okresie od 1 kwietnia do 31 grudnia 2020 r.

Zmiany obejmą też urzędników JST. W okresie trwania epidemii, samorządy będą mogły wydelegować tymczasowo swoich urzędników do pracy w innych jednostkach organizacyjnych. Warte odnotowania jest tu, że przepisy te nie przewidują dobrowolności zmiany stanowiska pracy.

Pakiet osłonowy zakłada także podwyższenie ze 107 zł do 598 zł opłaty skarbowej za wydanie decyzji o warunkach zabudowy. Jak podkreśla jednak ministerstwo, zapłacą jednak tylko ci, którzy nie są właścicielami lub użytkownikami wieczystymi.

W zakresie działalności budowlanej proponowane jest też umożliwienie kontynuowania przygotowania inwestycji infrastrukturalnych, w tym budowlanych poprzez cyfryzację procedur planistycznych oraz „odwieszenie” niektórych terminów w postępowaniach środowiskowych, wodnoprawnych, a także związanych przygotowaniem i realizacją inwestycji w zakresie linii kolejowych dróg publicznych, gospodarki wodnej, budowli przeciwpowodziowych i lotnisk publicznych.

[1] www.samorzad.pap.pl