Organ podatkowy nie może w sposób generalny wymagać, aby podatnik VAT badał, czy wystawca faktury za towary nabyte przez tego podatnika dysponuje danymi towarami i jest w stanie je dostarczyć oraz czy wywiązuje się z obowiązku złożenia deklaracji i zapłaty podatku VAT albo żeby podatnik ten posiadał potwierdzające to dokumenty. Taki wniosek płynie z wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 22 października 2015 r. w polskiej sprawie C‑277/14 PPUH Stehcemp.

Wyrok TSUE w tej sprawie to kolejna odsłona tej samej historii, która już była przedmiotem orzekania Trybunału (np. w sprawie C‑33/13 Jagiełło). Dotyczy ona automatycznego kwestionowania przez organy podatkowe prawa do odliczenia VAT naliczonego przez podatników VAT, jeżeli sprzedawca (lub inny podmiot w łańcuchu dostaw) nie zapłacił należnego podatku. Organy podatkowe w takich sytuacjach nierzadko wymagają od podatnika wykazania, że dokonał on należytej staranności przy weryfikacji wiarygodności swojego kontrahenta. Niestety, w ten sposób często karany jest nie sam oszust, który nie zapłacił podatku, ale uczciwy przedsiębiorca, który nie wiedział o przestępczym procederze.

Trybunał zakwestionował taką praktykę i po raz kolejny wskazał, że aby skutecznie odmówić odliczenia VAT naliczonego, organy podatkowe, które stwierdziły przestępstwa lub nieprawidłowości, jakich dopuścił się wystawca faktury, są zobowiązane wykazać, w świetle obiektywnych przesłanek odbiorca wiedział lub powinien był wiedzieć, iż transakcja mająca stanowić podstawę prawa do odliczenia wiązała się z przestępstwem w zakresie podatku VAT.

Co ważne, Trybunał wskazał, że organy podatkowe nie mogą w sposób generalny wymagać, żeby podatnik VAT badał, czy wystawca otrzymanej faktury za towary lub usługi, których ma dotyczyć odliczenie VAT, dysponuje danymi towarami i jest w stanie je dostarczyć oraz czy wywiązuje się z obowiązku złożenia deklaracji i zapłaty podatku VAT.

Trybunał podkreślił jednak, że jeśli podatnik posiada informacje pozwalające podejrzewać istnienie nieprawidłowości lub przestępstwa, może być zobowiązany do uzyskania informacji o podmiocie, od którego zamierza nabyć towary lub usługi, aby upewnić się co do jego wiarygodności.

Wyrok TSUE nie oznacza oczywiście, że podatnik VAT nie musi uważać, czy jego kontrahent nie jest oszustem podatkowym. Jednak powinien on ograniczyć praktykę wymagania od podatników przez organy podatkowe, aby ci przeprowadzali specjalne śledztwo w celu sprawdzenia rzetelności każdego swojego kontrahenta. Niemniej jednak potrzebne są wewnętrzne procedury, które uchronią podatnika przed podobnymi zarzutami.

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.