9 października 2019 r. Sekretariat OECD (Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju) opublikował dokument dotyczący tzw. Jednolitego Podejścia w ramach Filaru I (Secretarial Proposal for a „Unified Approach” under Pillar One). Dokument ten jest kolejną odsłoną trwającej od kliku lat dyskusji nad zakresem nowych zasad opodatkowania podmiotów prowadzących tzw. cyfrową działalność i tego w jaki sposób należy alokować osiągane przez nie dochody do poszczególnych krajów, w których prowadzą one działalność często bez jakiejkolwiek fizycznej obecności.

Warto pamiętać, że tej dyskusji przygląda się również bacznie Unia Europejska. Jak informowaliśmy poprzednio (link), do czasu wypracowania konsensusu pomiędzy członkami OECD, ale nie później niż do końca 2020 r., UE powstrzyma się od podejmowania własnych inicjatyw w tym zakresie. Warto też przypomnieć, że w 2018 r. pojawiły się pierwsze projekty dyrektyw dotyczące opodatkowania „przedsiębiorstw cyfrowych”, nie zostały one jednak przyjęte z uwagi na brak jednomyślności.

Niektóre kraje już dziś podejmują indywidualne działania wprowadzające lokalne zasady opodatkowania zysków przedsiębiorstw cyfrowych. Takie zdarzenia z perspektywy międzynarodowej są jednak niepożądane i znacznie przyczyniają się do wzrostu ryzyka podwójnego opodatkowania. Podnoszone są również głosy (płynące zwłaszcza z USA), iż dotychczasowe propozycje miały charakter dyskryminujący, gdyż dotyczyły głównie amerykańskich przedsiębiorstw.

Stąd dokument OCED i wypracowanie jednolitego, globalnego podejścia są tak bardzo pożądane. Nie da się jednak ukryć, iż przyjęcie takich jednolitych zasad wymaga pracy i ustaleń w wielu trudnych obszarach, takich jak: zakres podmiotów podlegających opodatkowaniu, określenie podstawy opodatkowania, a także klucza alokacji dochodu do opodatkowania w poszczególnych jurysdykcjach.

Przedsiębiorstwo cyfrowe, czyli?

Jednym z tematów analizowanych przez OCED jest to „kogo mają dotyczyć nowe zasady”. Potocznie mówi się, o opodatkowaniu przedsiębiorstw cyfrowych czy cyfrowych gigantów. Jednak w omawianym dokumencie OECD wprost wskazało, że nowe zasady będą mieć zastosowanie nie tylko do tzw. wysoce ucyfrowionych firm (highly digital business, np. GAFA – Google, Amazon, Facebook, Apple), ale również podmiotów prowadzących szeroko pojętą działalność dla konsumentów. Zakłada się jednak, iż z zakresu wyłączone zostaną np. przedsiębiorstwa wydobywcze czy handlujące towarami giełdowymi. OECD wskazuje jednak na potrzebę prowadzenia dalszych dyskusji nad zakresem nowych zasad opodatkowania i potencjalnych wyłączeń np. firm usługowych z sektora finansowego czy podmiotów osiągających przychody poniżej określonego pułapu.

Jak ustalić podstawę opodatkowania w danej jurysdykcji? (new nexus rule)

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na podnoszoną przez OCED konieczność odejścia od zasady fizycznej obecności przedsiębiorstwa w danym kraju, aby jego dochody z działalności w tym kraju mogły podlegać opodatkowaniu. OECD dostrzega, że przedsiębiorstwa w coraz większym stopniu prowadzą działania skupione na klientach i użytkownikach swoich produktów czy też świadczenia usług zdalnych. Tym samym rozważane jest wypracowanie zasady, zgodnie z którą dochód do opodatkowania byłby ustalany nie poprzez fizyczną obecność danego przedsiębiorstwa w określonym kraju, ale np. przez to w jaki sposób biznes danego przedsiębiorstwa wpływa na gospodarkę w tym kraju poprzez zaangażowanie / interakcje użytkowników / klientów. Najprostszym rozwiązaniem wydaje się mierzenie tego zaangażowania za pomocą skali osiąganych przychodów ze sprzedaży w danej jurysdykcji.

OECD wskazuje, że nowa zasada opodatkowania dochodów cyfrowych powinna być wprowadzona niezależnie od innych, dotychczasowych globalnych zasad opodatkowania, takich jak posiadanie zakładu podatkowego w danym kraju (PE – permanent establishment), czy prowadzenie sprzedaży w danym kraju za pośrednictwem dystrybutora (niezależnie od tego, czy jest to podmiot powiązany czy też niepowiązany), tak aby zapewnić neutralność między różnymi modelami biznesowymi, a jednocześnie opodatkować wszelkie formy czynności cyfrowych.

Cyfrowy dochód – jaka cena rynkowa?

OECD proponuje nowe zasady alokacji cyfrowych zysków do danej jurysdykcji (nowe zasady opodatkowania mają dotyczyć zarówno zysków jak i strat). Nowe reguły alokacji dochodu cyfrowego do opodatkowania w danym kraju mają wykraczać poza obecną zasadę ceny rynkowej (arm’s length principle) oraz odchodzić od podejścia przedsiębiorstwa, jako samodzielnej jednostki (separate entity principle). Nowe podejście wyznaczenia dochodu cyfrowego może być oparte o trzy mechanizmy:

  • Kwota A – wykorzystanie metody podziału zysków i alokowanie do działalności cyfrowej części zysku rezydualnego, ponad zyskiem rutynowym przypisanym do podstawowej (rutynowej) działalności wykonywanej przez przedsiębiorstwo prowadzące działalność cyfrową. Kluczowe w tym podejściu byłoby ustalenie co jest działalnością rutynową, do której można przypisać rutynowy zysk (i jaki jest to zysk) oraz jaki klucz można przyjąć do alokacji zysku rezydualnego do działalności cyfrowej w określonym kraju. Proponowanym kluczem alokacji zysku cyfrowego jest sprzedaż.
  • Kwota B – wynagrodzenie za aktywność w danej jurysdykcji (zwłaszcza funkcje dystrybucyjne) kalkulowane może być w oparciu o istniejące zasady TP. OECD wskazuje jednak, że z uwagi na szereg dyskusji na temat funkcji dystrybucyjnej będzie również rozważać ustalenie stałego poziomu wynagrodzenia za podstawowe funkcje dystrybucyjne.
  • Kwota C – miałaby zastosowanie w sytuacji, gdy aktywność przedsiębiorstwa w danej jurysdykcji wykracza ponad podstawową funkcję dystrybucyjną wziętą pod uwagę przy wyliczaniu kwoty B. Jeżeli organy skarbowe danej jurysdykcji chciałyby opodatkować wynikający z tego dodatkowy zysk, to przedsiębiorca powinien mieć dostęp do wiążących i skutecznych mechanizmów rozstrzygających spory z organami w tym zakresie.

Tematy do dalszej dyskusji

W propozycji OECD podniesiono także najważniejsze kwestie, które mają wymagać dalszej dyskusji, takie jak: dopasowanie rozwiązań do zróżnicowanych modeli biznesowych; ustalenie definicji zdarzeń znajdujących się w zakresie kwoty B oraz możliwych czynności w granicach kwoty A; konieczność unikania podwójnego opodatkowania mogącego wynikać z nowych przepisów; ustalenie równowagi pomiędzy ustaleniem jak najmniejszego obciążenia obowiązkami compliance przy jednoczesnym zapewnieniu wypełniania nowych regulacji.

Dalszy harmonogram

Przygotowany dokument jest obecnie przedmiotem trwających do 12 listopada konsultacji publicznych, a podsumowujące spotkanie konsultacyjne ma odbyć się w Paryżu w dniach 21 i 22 listopada 2019 r. Z kolei w ramach prac nad drugim filarem, dokument podsumowujący powinien ukazać się na początku listopada 2019, a analogiczne spotkanie ma mieć miejsce miesiąc później (grudzień 2019).

CRIDO w ramach międzynarodowej sieci Taxand również bierze udział w procesie konsultacji dokumentu. Jeżeli życzą sobie Państwo, aby ich uwagi zostały w ramach tych konsultacji przekazane, jak również, gdyby chcieliby Państwo przedyskutować wpływ planowanych zmian na ich model biznesowy, prosimy o kontakt.