Na początku kwietnia Ministerstwo Finansów opublikowało finalną wersję objaśnień podatkowych w zakresie cen transferowych, dotyczących stosowania metody porównywalnej ceny niekontrolowanej (metoda PCN) w odniesieniu do przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2019 r. (dalej: Objaśnienia).

Przedstawiono praktyczne aspekty zastosowania metody PCN w zakresie uzasadnienia rynkowego charakteru transakcji kontrolowanych. Objaśnienia poruszają następujące kwestie:

  • Przesłanki zastosowania metody PCN
  • Warianty metody PCN
  • Porównanie metody PCN z innymi metodami
  • Typowe obszary zastosowania metody PCN
  • Trudności i błędy w stosowaniu metody PCN
  • Podejście metodyczne – przykład zastosowania metody PCN

Wybrane tezy Objaśnień

Stosowanie metody PCN

Jak wskazano w Objaśnieniach, pojęcie „ceny” należy rozumieć szerzej niż jako cenę określoną w jednostkach pieniężnych. Cena ta obejmować może m.in. wynagrodzenie prowizyjne, stopy odsetkowe, wynagrodzenie obliczone jako np. procent od przychodów.

Dokument wskazuje, iż metoda PCN jest najbardziej bezpośrednią metodą weryfikacji cen transferowych, w związku z czym dla jej zastosowania kluczowy jest wysoki stopień porównywalności analizowanych transakcji. Z uwagi na tę cechę, stosując metodę PCN w pierwszej kolejności należy zweryfikować możliwość jej zastosowania w wariancie porównania wewnętrznego.

Objaśnienia potwierdzają, iż przeprowadzając analizę porównawczą z wykorzystaniem metody PCN, nie jest konieczne badanie konkretnej strony transakcji (tested party). Porównanie za pomocą metody PCN może zostać przeprowadzone z punktu widzenia obu stron transakcji kontrolowanej.

Z uwagi na fakt, iż przy zastosowaniu metody PCN szczególne znaczenie mają kryteria porównywalności, Objaśnienia przedstawiają rozbudowany otwarty katalog, potwierdzając, iż nie jest konieczna weryfikacja wszystkich czynników porównywalności, lecz tylko tych, które w danym stanie faktycznym wpływają na cenę.

Stosując metodę PCN, należy użyć, co do zasady, cen transakcyjnych. Wykorzystanie w ramach analizy danych ofertowych w celu potwierdzenia rynkowości transakcji kontrolowanej jest tylko wyjątkowo możliwe – dane takie są bowiem zwykle mniej wiarygodne jako dane porównawcze. Nie dotyczy to notowań giełdowych (branżowych) towarów lub surowców, bezpośrednio wykorzystywanych do ustalania cen transakcyjnych.

Zgodnie z Objaśnieniami, w przypadku metody PCN największe znaczenie dla jej prawidłowego zastosowania ma stopień porównywalności danych, w związku z czym brak jest regulacji dotyczących rekomendowanej lub minimalnej liczebności próby porównawczej. Każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia.

Warianty metody PCN

Porównania dokonuje się na podstawie cen, jakie stosuje dany podmiot na porównywalnym rynku z podmiotami niepowiązanymi (wewnętrzne porównanie cen) lub na podstawie cen, jakie stosują w porównywalnych transakcjach niepowiązane podmioty (zewnętrzne porównanie cen).

Porównanie metody PCN z innymi metodami

Objaśnienia potwierdzają, iż w celu przeprowadzenia analizy porównawczej każdorazowo dokonuje się wyboru metody najbardziej odpowiedniej w danych okolicznościach. Nie istnieje zatem wymóg stosowania metody PCN w pierwszej kolejności przed innymi metodami wskazanymi w art. 11d ust. 1 ustawy CIT.

Co więcej, z założeń metody PCN wynika, że każda istotna różnica w cechach charakterystycznych dóbr lub usług może mieć wpływ na cenę i wymagać rozważenia właściwej korekty. Natomiast w przypadku metody ceny odprzedaży, metody koszt plus oraz metody TNMM różnice w cechach charakterystycznych dóbr lub usług mogą mieć mniejszy wpływ na marżę lub narzut zysku. W przypadku metod opierających się na porównaniu określonego wskaźnika finansowego występuje większa tolerancja na występujące różnice produktowe, zatem należy koncentrować się w większym stopniu na porównywalności podmiotów w znaczeniu funkcjonalnym.

Typowe obszary zastosowania metody PCN

Jako typowe obszary zastosowania metody PCN, Objaśnienia wskazują przykładowo:

  • transakcje kontrolowane niezależnie od rodzaju (np. towarowe lub usługowe), dla których występuje możliwość dokonania porównania wewnętrznego,
  • transakcje, których przedmiot podlega notowaniu na giełdzie towarów lub surowców,
  • transakcje, których przedmiotem jest udostępnienie wartości niematerialnych na zasadzie licencji (np. należności licencyjne, dla których wynagrodzenie określone jest jako % od danej bazy),
  • transakcje w zakresie wynajmu nieruchomości (np. cena za 1 mkw. z uwzględnieniem innych opłat).

Trudności i błędy w stosowaniu metody PCN

Zgodnie z treścią Objaśnień, zastosowanie metody PCN jest wykluczone w sytuacjach, w których niemożliwe jest:

  • pozyskanie wiarygodnych danych porównawczych,
  • dokonanie weryfikacji istotnych kryteriów porównywalności,
  • dokonanie racjonalnie dokładnych korekt porównywalności i ich kwantyfikacji.

Jednocześnie, Objaśnienia wskazują przykładowe błędy, których należy unikać przy stosowaniu metody PCN, m.in.:

  • nieporównywalność lub niedostateczna porównywalność danych,
  • pomijanie czynników mających znaczący wpływ na porównywalność,
  • porównywanie cen w transakcjach dokonywanych w ramach podstawowej działalności z cenami w transakcjach incydentalnych,
  • porównywanie cen na różnych poziomach rynku w ramach łańcucha wartości dodanej (np. porównanie cen detalicznych i hurtowych).

Co więcej, w odniesieniu do możliwych błędów w zakresie transakcji finansowych, Objaśnienia wskazują przykładowo porównanie:

  • pożyczek udzielonych na różne cele, np. pożyczek konsumpcyjnych z pożyczkami inwestycyjnymi,
  • pożyczek z określonym terminem spłaty do kredytów w ramach rachunków bieżących,
  • pożyczek w walucie obcej do pożyczki udzielonej w PLN,
  • pożyczek z zabezpieczeniem i bez zabezpieczenia,
  • pożyczek udzielonych podmiotowi z oceną zdolności kredytowej A i podmiotowi o zdolności kredytowej B,

(o ile nie jest możliwe skorygowanie tych różnic).

Objaśnienia tworzone były z uwzględnieniem rekomendacji Forum Cen Transferowych z dnia 11 czerwca 2019 r. dotyczących opisu metody porównywalnej ceny niekontrolowanej.

Link do objaśnień: Objaśnienia podatkowe dot. metody porównywalnej ceny niekontrolowanej

Najbliższe wydarzenia

>>Konferencja: IP Online Forum: Patenty – czym są, a czym powinny być dla przedsiębiorców? | 27 kwietnia
>>Szkolenie: Strefowo kompleksowo, czyli wszystko o działalności na terenie SSE i PSI | 18 maja
>>Szkolenie: Ceny transferowe – rozjaśniamy mroki regulacji dotyczących TP | 19 maja