Usługa komunikacji miejskiej świadczona przez gminę odbywa się w ramach działalności gospodarczej niezależnie od tego, czy przewóz dotyczy pasażerów korzystających z ulg lub zwolnień – to sedno najnowszego wyroku NSA[1].

Przebieg sprawy

Gmina wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie dotyczącej organizacji przez gminę usługi komunikacji miejskiej w zakresie transportu autobusowego i tramwajowego. W złożonym wniosku, gmina wskazała, że część sprzedawanych biletów korzysta z ulgi lub jest nieodpłatna. Zwolnienie lub ulgowy charakter części biletów wynikają co do zasady z uchwał Rady Gminy bądź mają ustawowy charakter. Mając to na uwadze, gmina stanęła na stanowisku, zgodnie z którym przysługuje jej pełne prawo do odliczenia VAT związanego z zakupami wykorzystywanymi do świadczenia usługi przewozu osób i bagażu środkami komunikacji miejskiej autobusowej oraz tramwajowej a także budowy, utrzymania i remontów torowisk tramwajowych.

W wydanej interpretacji indywidualnej, fiskus nie zgodził się ze stanowiskiem gminy uznając, że w przedmiotowej sprawie nieodpłatne przejazdy dla określonych grup obywateli podyktowane uregulowaniami odrębnych ustaw mają charakter publiczny – brak prawa do odliczenia VAT. Co ciekawe, organ wskazał natomiast, iż w działalność gospodarczą gminy wpisują się bezpłatne przewozy realizowane w ramach akcji „Dzień bez samochodu”.

Wyroki WSA i NSA

Wnioskodawca nie zgodził się ze stanowiskiem organu i wniósł skargę do WSA, który przychylił się do stanowiska gminy, uznając, że dokonane przez organ rozróżnienie świadczenia usługi komunikacji miejskiej niejako w dwóch sferach, tj. w ramach działalności gospodarczej, jeżeli jest to usługa odpłatna oraz w ramach reżimu publicznoprawnego, jeżeli jest to działalność w ramach ulg dla określonych pasażerów, nie jest uzasadnione.

Z powyższym z kolei nie zgodził się organ, składając skargę kasacyjną. NSA również przyznał rację gminie, stwierdzając, iż fakt, że radzie miejskiej przysługują kompetencje do określenia zasad korzystania z urządzeń użyteczności publicznej sam przez się nie oznacza, że w każdym takim przypadku działa ona w ramach władztwa publicznego. Istotne jest bowiem to, jakiej materii dotyczy taka uchwała oraz czy odnosi się ona do działań władczych tego organu, czy też nie.

Końcowo, NSA wskazał również na niekonsekwencję organu, który z jednej strony traktuje wynikającą z uchwały ulgę dotyczącą „Dnia bez samochodu” jako związaną z działalnością gospodarczą, z drugiej natomiast strony uznaje, że ulgi w przejazdach wynikające z uchwały Rady Gminy nie mieszczą się w ramach działalności gospodarczej gminy.

Przewozy ulgowe z prawem do odliczenia

Stanowisko przedstawione w orzeczeniu NSA, słusznie zakłada, że całość komunikacji usługi komunikacji miejskiej świadczona jest w ramach działalności gospodarczej i nie ma podstaw do dzielenia tej usługi na wykonywaną w ramach działalności gospodarczej i poza nią. Z takim stanowiskiem możemy też spotkać się już na poziomie interpretacyjnym, niemniej dana sprawa pokazuje że praktyka organów wciąż jest niejednolita. Dane rozstrzygnięcie ma przede wszystkim  pozytywny wpływ na prawo do odliczenia podatku naliczonego oraz brak konieczności kalkulacji prewspółczynnika przez jednostki samorządu terytorialnego w zakresie wydatków związanych z transportem publicznym

[1] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 października 2020 r. sygn. akt I FSK 2038/17.