Jeśli pracownicy spółki-matki realizują funkcje członków zarządu w spółce zależnej nieodpłatnie, spółka-córka powinna rozpoznać przychód podatkowy – to sedno najnowszego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Przebieg sprawy

Naczelnik Urzędu Skarbowego, dokonując oceny prawidłowości rozliczeń spółki uznał, że zaniżyła ona przychody podatkowe. W ocenie organu otrzymała ona bowiem nieodpłatne świadczenie w postaci pełnienia funkcji członków zarządu bez wynagrodzenia przez pracowników jej jedynego udziałowca. W przedmiotowej sprawie miało dojść do świadczenia nieekwiwalentnego – spółka uzyskała przysporzenie majątkowe zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż miała możliwość dysponowania wynagrodzeniem, które w przypadku wypłaty stanowiłoby koszt podatkowy.

Decyzję Naczelnika utrzymał w mocy Dyrektor Izby Skarbowej, w związku z czym sprawa trafiła do WSA. W skardze spółka argumentowała, że pełnienie przez członków zarządu ich funkcji w imieniu wspólnika – spółki akcyjnej, która nie może jej pełnić samodzielnie, stanowi wyraz dbałości o spółkę zależną i jej zyski. Ekwiwalentem miałaby być wypłacana dywidenda – stąd nie może być mowy o otrzymaniu nieodpłatnego świadczenia.

Sądy obu instancji nie poparły stanowiska strony skarżącej. WSA zwrócił uwagę, że co do zasady realizowanie obowiązków członka zarządu w spółce bez wynagrodzenia jest traktowane jako nieodpłatne świadczenie, o ile dany członek zarządu nie jest jej akcjonariuszem lub udziałowcem. Nie miało to miejsca w niniejszej sprawie, bowiem osoby te były jedynie pracownikami udziałowca.

NSA w uzasadnieniu ustnym wyroku potwierdził prawidłowość takiego rozumowania i tym samym uznał, że u spółki zależnej wystąpił przychód podatkowy.

Przełamanie linii interpretacyjnej?

Warto zwrócić uwagę, że w podobnych stanach faktycznych organy podatkowe wielokrotnie opowiadały się po stronie wnioskodawców. Również WSA w Warszawie – notabene ten sam sąd administracyjny, który rozpatrywał omawianą sprawę – w prawomocnym wyroku z 2 marca 2016 r., sygn. III SA/Wa 981/15, stwierdził, że „organ bezpodstawnie jednak zanegował stanowisko Strony o niezaistnieniu nieodpłatnego świadczenia […] w sytuacji, gdy funkcje członka zarządu pełnią w spółce zależnej pracownicy wspólnika spółki [...]. Udziałowcem jest bowiem osoba prawna, która może działać jedynie przez swoje organy. Pracownicy wspólnika działający w ramach stosunku pracy w okolicznościach rozpoznawanej sprawy, należy traktować w ocenie Sądu tak jak udziałowca […]. W związku z działaniami podejmowanymi przez pracowników udziałowca Spółki skarżącej ten właśnie udziałowiec ma prawo do uzyskania w przyszłości od Spółki przysporzenia majątkowego w postaci dywidendy. Zatem należy zgodzić się ze stanowiskiem Skarżącej, że sprawowanie funkcji członka zarządu przez pracowników jedynego udziałowca Skarżącej spółki (wspólnika) bez wynagrodzenia nie jest działaniem nieekwiwalentnym.” Ciężko jednak na ten moment ocenić czy niekorzystne dla podatników zaostrzenie linii interpretacyjnej przez NSA okaże się stałą tendencją.

Podsumowanie

Komentowany wyrok, jakkolwiek wartość przedmiotu skargi była nieistotna, może mieć znaczenie praktyczne dla funkcjonujących w Polsce grup kapitałowych, bowiem w praktyce gospodarczej częste jest niewypłacanie wynagrodzenia członkom zarządu spółek zależnych, którzy są jednocześnie pracownikami spółki-matki. Warto obserwować czy kolejne interpretacje i wyroki w analogicznych stanach faktycznych podążą w kierunku wyznaczonym przez omawiane orzeczenie NSA.

Źródła:

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 października 2019 r., sygnatura II FSK 3717/17;

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 maja 2017 r., sygnatura III SA/Wa 526/16;

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 marca 2016 r., sygn. III SA/Wa 981/15;

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 października 2019 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.360.2019.2.JKT;

Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 listopada 2018 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.394.2018.1.MR;

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2016 r., sygn. IPPB6/4510-126/16-2/SO.