15 września 2023 r. weszła w życie nowelizacja przepisów Kodeksu Spółek Handlowych, która wprowadziła zmiany w przepisach dotyczących procesów reorganizacyjnych, m. in. możliwość dokonania uproszczonego połączenia spółek sióstr, tj. spółek, w których jeden wspólnik posiada bezpośrednio lub pośrednio wszystkie udziały lub akcje. Nowelizacja pozwala na realizację takiego połączenia bez podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej, tj. bez konieczności emisji udziałów / akcji. Cztery miesiące później, podatkowe aspekty nowego typu reorganizacji wciąż budzą wiele wątpliwości.

Połączenia spółek są bezsprzecznie jednym z częściej stosowanych procesów reorganizacyjnych. W praktyce bardzo często spotykamy się z transakcjami, które realizowane są w ramach jednej grupy kapitałowej. Wszak połączenie spółek działających w tej samej grupie, może skutkować zwiększoną efektywnością operacyjną, obniżeniem kosztów, usprawnieniem procesu zarządzania i wzmocnieniem pozycji rynkowej przedsiębiorstw.

Niemniej jednak, dotychczas uproszczony tryb połączenia mógł być stosowany jedynie w przypadku, gdy spółka przejmująca posiadała co najmniej 90% udziałów lub akcji w spółce przejmowanej. Wspomniana nowelizacja poszerzyła ten katalog. Obecnie, nowy tryb połączenia uproszczonego może być stosowany również w sytuacjach powiązania poziomego (spółki siostry).

Zdaje się, że celem ustawodawcy powinno być wprowadzenie do przepisów podatkowych możliwości przeprowadzenia nowego uproszczonego procesu w sposób neutralny podatkowo na zasadach podobnych, jakie obowiązywały dotychczas. Regulacje podatkowe nie zostały jednak wciąż odpowiednio dostosowane.

Główne źródło wątpliwości stanowi art. 12 ust. 1 pkt 8d ustawy o CIT sprowadzający się do tego, że po stronie spółki przejmującej może powstać przychód w wysokości nadwyżki wartości rynkowej majątku spółki przejmowanej nad wartością emisyjną udziałów / akcji wydawanych przez spółkę przejmującą wspólnikom spółki przejmowanej. Skoro jak wskazano wyżej, w przypadku uproszczonego połączenia spółek sióstr nie dochodzi do emisji nowych udziałów / akcji, to wydawało się oczywiste, że ta regulacja nie powinna znaleźć zastosowania w tego typu połączeniach. Inne zdanie wyraził już niestety Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.

5 stycznia 2024 r. opublikowana została interpretacja (syg. 0111-KDIB1-1.4010.680.2023.1.AW) w tej sprawie. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zanegował stanowisko przedstawione przez wnioskodawcę i stwierdził, że przy uproszczonym połączeniu spółek sióstr, po stronie spółki przejmującej powstanie przychód w wysokości wartości rynkowej całego przejmowanego majątku.

Stanowisko organu nie może zasługiwać na aprobatę. Utrzymanie takiego podejścia doprowadziłoby do tego, że nowy rodzaj połączenia uproszczonego występowałby wyłącznie w teorii, gdyż podatnicy nie chcieliby decydować się na podjęcie takiego ryzyka. Mając na uwadze restrykcyjne podejście organu, konieczne może być zaangażowanie ustawodawcy i zmiana regulacji tak aby pozwalały one na osiągniecie neutralności podatkowej tego typu połączenia. Takie rozwiązanie byłoby zgodne z tzw. dyrektywą mergerową.

Niemniej, z niecierpliwością śledzimy dalsze losy wydanej interpretacji oraz czekamy na publikację kolejnych, oby już pozytywnych.

Zobacz film: Finansowanie dłużne CIT 2022 – limity kosztów

Chociaż głównie skupia się na wydarzeniach z 2022 roku, film ten polecamy również osobom odpowiedzialnym za rozliczanie podatku dochodowego od osób prawnych także w kolejnych latach, gdy omawiane przepisy znajdą zastosowanie.