To już dwunasty rok możliwości korzystania z dobrodziejstwa jakim są uprzednie porozumienia cenowe (APA). Biorąc pod uwagę priorytety kontroli skarbowych i panujące w tym zakresie trendy oraz istotne zmiany legislacyjne, podmioty należące do grup kapitałowych – w szczególności tych o zasięgu międzynarodowym - powinny śmielej wnioskować o zawarcie porozumienia.

Z czego wynika atrakcyjność porozumienia
Atrakcyjność instytucji APA jest ściśle związana z realizowaną praktyką kontrolną w zakresie cen transferowych. Komunikaty Ministerstwa Finansów wskazują w sposób jednoznaczny, że zagadnienie cen transferowych zyskało priorytetową rangę i czasy, w których kontrola cen transferowych zaczynała się i kończyła żądaniem przedłożenia dokumentacji cen transferowych minęły bezpowrotnie.
Co więcej, 01.01.2017r. podatnicy obudzili się w nowej rzeczywistości dokumentacyjnej, w której dla wielu z nich analiza porównawcza (w tym benchmark) stała się obowiązkowym elementem dokumentacji cen transferowych.

Jakby tego było mało, 15.07.2016 r., fiskus zyskał nowy oręż w postaci klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Zwrócić w tym miejscu warto uwagę na fakt, że w praktyce struktury powiązanych podmiotów mogą być wykorzystywane do przeprowadzenia mechanizmów optymalizacyjnych, skutkujących nadużyciami (obejściem prawa), i często w ten właśnie sposób (słusznie lub nie) mogą być postrzegane przez aparat skarbowy.

Stereotypy o APA
Skupmy się teraz na pewnych obiegowych opiniach, które deprecjonowały wartość uprzednich porozumień cenowych. Procedura zawarcia APA jest bardzo czasochłonna. Trudno jest się z tym faktem nie zgodzić, a jako oczywistą przyczynę tego stanu rzeczy należy wskazać poziom skomplikowania spraw będących przedmiotem APA oraz konieczność zaangażowania administracji podatkowej właściwej dla podmiotów zagranicznych (w przypadku porozumień dwu i wielostronnych).

Warto jednak zaznaczyć, że podatnik ma możliwość wskazania, że wniosek o APA dotyczy transakcji rozpoczynającej się od dnia wnioskowania (tzw. roll back), a patrząc przez pryzmat praktyki i „alternatywy” w postaci toczenia sporu z organami w zakresie cen transferowych, gdzie terminy zakończenia postępowania są instrukcyjne, a na sprawę przed WSA w Warszawie czeka się ok. 16 miesięcy, natomiast przed NSA ok. 2,5 roku, to trudno jest oceniać procedurę APA jako przewlekłą i długotrwałą.

Wniosek o zawarcie porozumienia jest relatywnie drogi. Opłaty kształtują się na poziomie od pięciu do dwustu tysięcy złotych, w zależności od wnioskodawcy i proponowanego rodzaju porozumienia. Jednak znów odwołując się do rzeczywistości w jakiej przyszło funkcjonować podmiotom powiązanym, skala wydatków w zestawieniu z kosztami potencjalnych sporów prowadzonych z organami podatkowymi i ryzykiem doszacowania dochodu i opodatkowania go sankcyjną stawką, wydaje się co najmniej konkurencyjna. Dodatkowo, patrząc na poziom opłat w zestawieniu z wartościami transakcji objętymi wnioskami (może to być nawet kilkanaście miliardów złotych), nie wydają się być one wygórowane, a ich wprowadzenie miało dwa podstawowe cele. Po pierwsze nadanie procedurze odpowiedniej rangi i wyeliminowanie ryzyka „przypadkowych” wniosków, po drugie zapewnienie odpowiedniego poziomu obsługi wniosków w tym wynagrodzenie ekspertów je obsługujących, co miejmy nadzieję znalazło odzwierciedlenie w rzeczywistości.

Odnośnie do kwestii specjalistów obsługujących wnioski, kolejny stereotyp dotyczy braków kadrowych w Wydziale APA i jest to jedyna opinia z którą trudno polemizować. Aktualnie Wydział Uprzednich Porozumień Cenowych liczy kilka osób, co biorąc pod uwagę prognozowany wzrost zainteresowania porozumieniami oraz inne zadania ekspertów z wydziału APA, z którymi zmagają się w codziennej pracy (chociażby reprezentacja Polski na forum prac OECD i JTPF), jest liczbą zdecydowanie zbyt małą.

Zachowawcza postawa podatników względem procedury APA wynikać może również z oczekiwania od nich proaktywnej postawy i współpracy z organem w trakcie gromadzenia materiału analitycznego. W toku procedury APA podatnicy ujawniają bardzo szczegółowe informacje o realizowanych transakcjach, często wrażliwe tajemnice handlowe, jednak każdy powiązany podmiot powinien zadać sobie pytanie, czy nie lepiej jest zagrać z przedstawicielami Wydziału APA w „otwarte karty” (podkreślenia wymaga, że negocjacje APA są objęte tajemnicą skarbową), na z góry określonych zasadach, gdzie w miejsce ewentualnego późniejszego sporu skarbowego wstępuje idea negocjacji i chęć wypracowania konsensusu?

Zawarcie porozumienia nie zwalnia z przygotowania dokumentacji cen transferowych (choć zmniejsza zakres dokumentacyjny i upraszcza proces jej tworzenia), jednak to w cale nie czas, ani koszt jest tutaj najważniejszy, lecz istota porozumienia i szansa na wyeliminowanie realnego ryzyka podatkowego związanego z cenami transferowymi, jaką daje APA.

Zawsze warto porozmawiać
Na zakończenie warto wspomnieć, że przed formalnym złożeniem wniosku, z którym wiąże się konieczność uiszczenia opłaty, podatnik zawsze może zwrócić się do ministerstwa o wyjaśnienie wszelkich wątpliwości dotyczących zawierania porozumienia (spotkanie wstępne). W tym celu przedstawiciele Ministra zapraszają podatnika na spotkanie, w trakcie którego odpowiadają na pytania dotyczące m.in. celowości zawierania porozumienia, zakresu niezbędnych informacji, trybu i terminu zawarcia APA. Co istotne, jest to procedura niesformalizowana i wolna od jakichkolwiek opłat.

Aktualnie ministerstwo prowadzi dwadzieścia postępowań, z czego siedem spośród dwudziestu dotyczy porozumienia jednostronnego, jedna - porozumienia wielostronnego, natomiast aż dwanaście spraw - porozumień dwustronnych. Z uwagi na fakt, że to właśnie porozumienia dwu i wielostronne dają pewność braku podwójnego opodatkowania, szczególnie cieszy znaczący udział tych postępowań w ogólnej liczbie rozpatrywanych spraw.

Procedura zawierania uprzednich porozumień cenowych została uregulowana w dziale IIa Ordynacji podatkowej.

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.

NOWOŚĆ na cenytransferowe.taxand.pl!

Wejdź na Weryfikator obowiązków TP i sprawdź,
jakie obowiązki dokumentacyjne będą dotyczyć Twojej Spółki od 2017 r.