Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło projekt ustawy przeciwko nadużyciom koncernów budowlanych przy budowie dróg i autostrad. Zdaniem rządu, nowe przepisy mają uchronić podwykonawców przed nieuczciwymi praktykami wielkich korporacji i widmem bankructwa.

Projektowana ustawa dotyczy najważniejszych inwestycji drogowych realizowanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Nowe regulacje zakładają między innymi, że inwestorzy, podejmujący się drogowych inwestycji na zlecenie GDDKiA, nie będą jak dotąd bezpośrednio otrzymywać wynagrodzenia. Związane z inwestycjami płatności trafią najpierw na obligatoryjny „drogowy rachunek powierniczy”. Będą wypłacane koncernom za poszczególne zrealizowane etapy inwestycji, dopiero jeśli te rozliczą się ze swoimi podwykonawcami.

Kontrolę nad rachunkiem powierniczym będzie sprawował bank prowadzący rachunek. Wypłata kolejnych transz należności będzie możliwa tylko na podstawie zaświadczenia inspektora budowlanego („zaświadczenie drogowe”), że dany etap prac został wykonany. Inspektor nadzoru budowlanego będzie sprawował stały nadzór nad całością inwestycji.

Planowane jest powołanie również nowego organu administracji państwowej – Komisji Inwestycji Drogowych, która będzie rozwiązywała sporne kwestie pomiędzy głównym wykonawcą a podwykonawcami. W jej skład wejdzie jedenastu członków: trzech inżynierów budownictwa, trzech prawników, trzech ekonomistów, biegłych rewidentów lub księgowych oraz dwóch przedstawicieli organizacji społecznych. Decyzje Komisji będą zapadać szybko – postępowanie potrwa do 14 dni.

Projekt przewiduje surowe kary za nadużycia przy strategicznych inwestycjach drogowych:

  • za uzależnienie wypłaty podwykonawcy całości lub części umówionego wynagrodzenia od okoliczności nieprzewidzianych w umowie lub przepisach prawa grozić będzie grzywna, kara ograniczenia wolności albo do 2 lat więzienia;
  • sprawca wykorzystujący przymusowe położenie podwykonawcy (np. podwykonawcy grozi upadłość lub konieczność zwalniania pracowników) podlegał będzie karze do 3 lat więzienia;
  • za nieprzedstawienie inspektorowi budowlanemu wymaganych ustawą dokumentów lub udaremnianie albo utrudnianie w inny sposób wykonywania czynności grozić będzie kara grzywny.

Nowe przepisy mają zwiększyć ochronę podwykonawców przed bankructwem. Do tej pory to koncerny oceniały stan wykonania robót i decydowały w jakim zakresie dokonać wypłaty rozliczeń. Po reformie podwykonawca będzie mógł zwrócić się o rozlicznie wierzytelności do Skarbu Państwa, bez pośrednictwa koncernu. Ponadto, przedsiębiorcy, których prawa zostały naruszone zyskają narzędzie w postaci Komisji Inwestycji Drogowych – dziś mogą dochodzić swoich praw jedynie przed sądem.