Styczniowe posiedzenie Sejmowej Komisji ds. Petycji (PET) nie przyniosło wiadomości o planach wprowadzenia zmian do przepisów Kodeksu spółek handlowych odnoszących się do tzw. reverse squeeze out.

W maju ubiegłego roku do Sejmu została skierowana petycja w sprawie zmiany treści art. 4181 §1 Kodeksu spółek handlowych, odnoszącego się do przymusowego odkupu akcji. Petycja została zarejestrowana pod numerem BKSP-144-IX-734/23 a na styczniowym posiedzeniu  PET podjęto jedynie decyzję o jej przekazaniu do Ministerstwa Sprawiedliwości.

O co chodzi w proponowanych zmianach?

Wnioskowane zmiany dotyczą procedury tzw. reverse squeeze out, czyli prawa akcjonariusza mniejszościowego do odkupienia jego akcji przez akcjonariuszy większościowych, które stanowi lustrzane odbicie procedury przymusowego wykupu akcji („squeeze out”) wynikającej z art. 418 KSH. Celem opisanej w art. 4181 §1 KSH instytucji jest umożliwienie akcjonariuszom mniejszościowym wyjścia ze spółki, na której funkcjonowanie nie mają wpływu, a akcjonariusze większościowi ani podmioty trzecie nie są zainteresowani nabyciem ich akcji na zasadach ogólnych.

Zdaniem wnioskodawcy aktualne brzmienie przepisu art. 4181 § 1 KSH jest niesprawiedliwe i krzywdzące dla akcjonariuszy mniejszościowych. Argumentacja wnioskodawcy opierała się na stwierdzeniu, że ustawodawca konstruując w sposób symetryczny obie procedury zrównał warunki silnego akcjonariusza większościowego (uprawnionego do „wyciśnięcia” akcjonariusza mniejszościowego przez przymusowy wykup akcji, o którym mowa w arat 418 KSH) z warunkami słabego akcjonariusza mniejszościowego, który domaga się odkupienia swoich akcji na podstawie art. 4181 § 1 KSH. Dla lepszego zobrazowania stanu faktycznego warto dodać, że wnioskodawca jest osobą fizyczną posiadającą 4,4% akcji, w spółce, posiadającej większą liczbę wspólników niż 5 i co do której bezskutecznie od kilkunastu lat bezskutecznie występuje z żądaniem odkupienia swoich akcji przez pozostałych akcjonariuszy, jednocześnie pozostając bez żadnego realnego wpływu na sprawy spółki.

Petycja nie spotkała się z uznaniem zarówno Biuro Analiz Sejmowych jak i przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości, obecnego na posiedzeniu Komisji.

Biuro Analiz Sejmowych wskazało w opinii z dnia 14 sierpnia 2023 roku, że zaproponowana przez wnioskodawcę treść art. 4181 § 1 KSH wydaje się stać w sprzeczności z przepisami unijnymi, tj. art. 15 ust 2 oraz 16 ust. 2 Dyrektywy 2004/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie ofert przejęcia Dz. U. UE. L. z 2004 r. Nr 142, str. 12 ze zm., poprzez pominięcie w nowym proponowanym brzmieniu art. 4181 § 1 KSH progu posiadania przynajmniej 90% kapitału zakładowego przez wspólników większościowych.

Przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości wskazał z kolei, że kolizja z prawem europejskim jest kolizją pośrednią, wynikającą z faktu, że wspomniana dyrektywa odnosi się do spółek giełdowych (publicznych), a nie wszystkich spółek akcyjnych, co w praktyce umożliwiałoby formalne wprowadzenie wnioskowanych zmian, natomiast proponowana zmiana art. 4181 § 1 KSH byłaby niespójna z całym systemem KSH, w związku z czym zmiany te oceniono krytycznie.

Komisja zdecydowała o przekazaniu petycji do Ministerstwa Sprawiedliwości z prośbą o zajęcie pisemnego stanowiska, które do tej pory nie zostało przedstawione.

Biorąc pod uwagę przebieg posiedzenia oraz przedstawione stanowiska z dużą dozą prawdopodobieństwa należy spodziewać się nieuwzględnienia petycji i braku rekomendowania podjęcia prac legislacyjnych w zakresie zmiany warunków dopuszczalności przeprowadzenia procedury reverse squeeze out.

Zobacz film: Prawo holdingowe. Badanie rachunkowości oraz działalności grupy spółek na wniosek wspólników lub akcjonariuszy mniejszościowych spółki zależnej.

W październiku 2022 roku Kodeks Spółek Handlowych zostanie istotnie zmieniony, co stanowi jedną z największych modyfikacji w prawie handlowym od dwudziestu lat. Film omawia dwie nowe regulacje dotyczące prawa holdingowego.