Gwarancje pochodzenia stanowią jeden z elementów systemu wsparcia energii z OZE, mający swoje źródło w przepisach dyrektywy RED II. Służą do wykazania odbiorcy końcowemu, że określona część lub ilość energii została wyprodukowana ze źródeł odnawialnych. Podstawowym celem gwarancji pochodzenia jest zatem z jednej strony wsparcie wytwórców, a z drugiej — wykazanie odbiorcy, źródła pochodzenia energii i tym samym zapewnienie mu narzędzia wyboru w zakresie źródła energii, z którego chce korzystać.

Dlaczego warto uzyskać gwarancję pochodzenia energii elektrycznej?

Gwarancje pochodzenia są istotnym instrumentem dla podmiotów, które chcą wzmocnić swój ekowizerunek i wykazać, że prowadzą działalność przyjazną środowisku, co zyskuje na znaczeniu w związku z nieuniknioną transformacją energetyczną, ale także koniecznością raportowania ESG. Gwarancje pochodzenia są zatem ważnym instrumentem, w szczególności dla przedsiębiorstw przemysłowych, które poszukują dostępu do bezemisyjnej energii.

Wartość gwarancji pochodzenia jest jednak nie tylko wizerunkowa, ale ma również wymiar finansowy. Gwarancje pochodzenia pozostają też istotnym elementem korporacyjnych umów na sprzedaż energii (cPPA).

Gwarancje są zbywalne i są przedmiotem obrotu w krajach Unii Europejskiej, a także poza nią. Zbycie gwarancji pochodzenia następuje niezależnie od obrotu prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw pochodzenia (zielonych certyfikatów). Istotne jest przy tym, aby odróżniać zielone certyfikaty od gwarancji pochodzenia, gdyż instrumenty te nie są tożsame.

Możliwości pozyskania gwarancji pochodzenia wg nowelizacji ustawy o OZE

Dotychczas gwarancje pochodzenia stanowiły dokumenty, wydawane w postaci elektronicznej, które poświadczały odbiorcy końcowemu, że określona w nich ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci została wytworzona z odnawialnych źródeł energii w instalacjach OZE, a przez to, że uniknięto emisji gazów cieplarnianych.

Nowelizacja ustawy o OZE, wprowadzona ustawą z dnia 17 sierpnia 2023 r., rozszerza możliwości pozyskiwania gwarancji pochodzenia przez wytwórców. Będzie je można pozyskać już nie tylko dla energii elektrycznej wytworzonej w OZE, ale również dla:

  • biometanu,
  • ciepła albo chłodu,
  • wodoru odnawialnego,
  • biogazu,
  • biogazu rolniczego.

Ponadto, warunkiem uzyskania gwarancji pochodzenia dotychczas było wprowadzenie energii do sieci. Na mocy zmienionych przepisów rozszerzono możliwość uzyskania gwarancji pochodzenia również na przypadki, gdy doszło do wprowadzenia „w inne miejsce niż sieć”, za które uznaje się w odniesieniu do:

  1. energii elektrycznej — dostarczenie za pomocą linii bezpośredniej albo bezpośrednio do instalacji OZE wytwarzającej wodór odnawialny lub biometan,
  2. wodoru odnawialnego, biogazu albo biogazu rolniczego — miejsce wprowadzenia do środka transportu innego niż sieci gazowe;
  3. biometanu — miejsce wprowadzenia do środka transportu innego niż sieci gazowe, a w przypadku braku konieczności transportowania biometanu — miejsce wprowadzenia do instalacji służącej do tankowania pojazdów silnikowych biometanem.

Zmiany ustawy o OZE obejmują ponadto wprowadzenie zasad postępowania z gwarancjami pochodzenia w przypadku konwersji energetycznej, stanowiącej proces technologiczny skutkujący powstaniem pochodnych rodzajów lub nośników energii w postaci energii elektrycznej, biometanu, ciepła albo chłodu, wodoru odnawialnego, biogazu lub biogazu rolniczego. Aby zapobiec podwójnemu liczeniu, w takich przypadkach przed wydaniem nowej gwarancji pochodzenia dla uzyskanego pochodnego nośnika trzeba będzie umorzyć gwarancję wydaną poprzednio dla nośnika pierwotnego.

Nowe przepisy dotyczące gwarancji pochodzenia zasadniczo wchodzą w życie 1 stycznia 2024 r.

Jak uzyskać gwarancję pochodzenia?

Obecnie gwarancje pochodzenia wydawaje Prezes URE na pisemny wniosek wytwórcy energii elektrycznej wytworzonej z OZE, składany do operatora, na którego obszarze działania została przyłączona dana instalacja OZE. Operator dokonuje weryfikacji danych zawartych we wniosku, przekazuje go Prezesowi URE wraz z potwierdzeniem ilości wytworzonej energii elektrycznej z OZE, wprowadzonej do sieci, ustalonej na podstawie wskazań urządzeń pomiarowo-rozliczeniowych.

W związku z rozszerzeniem katalogu energii i nośników energii, dla których będzie można uzyskać gwarancje pochodzenia, po zmianie przepisów część wniosków będzie składana do jednostki posiadającej akredytację Polskiego Centrum Akredytacji w zakresie potwierdzania danych oraz informacji zawartych we wniosku o wydanie gwarancji pochodzenia.

Coraz większe zainteresowanie gwarancjami pochodzenia w UE

W UE obserwuje się tendencje wzrostowe, jeśli chodzi o ceny gwarancji pochodzenia i zainteresowanie obrotem nimi, co wskazuje na coraz większą rolę gwarancji w kontekście promowania i wykorzystywania energii z OZE. Można przyjąć, że trend ten będzie się utrzymywał również w dłuższej perspektywie. W tym kontekście nie można jednak pominąć, iż ostatnia nowelizacja ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku przesądziła, iż do katalogu przychodów, z których wytwórcy energii są zobowiązani odprowadzać odpis na fundusz wypłaty różnicy ceny ustawodawca zaliczył m.in. przychody ze sprzedaży gwarancji pochodzenia. Z założenia są to jednak rozwiązania tymczasowe.

Zobacz film: Prosta Spółka Akcyjna – struktura majątkowa

Prosta spółka akcyjna została wprowadzona stosunkowo niedawno. Ma służyć głównie start-upom. Jakie posiada cechy szczególne, które odróżniają ją od innych spółek i jak wygląda jej struktura majątkowa, dowiesz się z tego filmu. Zapraszamy.