Na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt nowelizacji ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Ustawa ta od 1991 r. przechodziła na przestrzeni lat kilkanaście drobnych nowelizacji, które nie miały tak rewolucyjnego charakteru, jak tak zapowiadana.

W uzasadnieniu do nowelizacji czytamy, iż proponowane zmiany mają na celu dostosowanie przepisów prawnych do zmieniającej się sytuacji rynkowej i zapobiegać działaniom, które są postrzegane jako godzące w stosunki pomiędzy pracodawcami a związkami zawodowymi, reprezentującymi interesy pracowników. Ponadto, uzasadnienie wskazuje, że oczekiwanym efektem regulacji będzie zapewnienie w bardziej znaczącym stopniu pokoju społecznego poprzez zagwarantowanie przejrzystych, łatwych w stosowaniu i interpretowaniu, polubownych procedur rozwiązywania sporów zbiorowych i konfliktów społecznych. Czy rzeczywiście nowelizacja zawiera rozwiązania, które pozwolą na spełnienie tego efektu? Poniżej przedstawiamy jej najważniejsze propozycje.

Otwarcie zamkniętego katalogu

Jedną z głównych propozycji dotyczy zakresu przedmiotu sporu zbiorowego, który po zmianie będzie mógł dotyczyć zbiorowych praw lub wolności związkowych, a także zawodowych, ekonomicznych lub socjalnych zbiorowych interesów lub praw, związanych z wykonywaniem pracy. W praktyce oznacza to, że spór będzie mógł dotyczyć każdej sprawy zbiorowej, w której związki zawodowe reprezentują osoby wykonujące pracę zarobkową.

Ograniczenie trwania sporu zbiorowego

Aktualnie żaden z przepisów nie określa maksymalnego czasu trwania sporu zbiorowego. Oznacza to, że w praktyce spory mogą trwać latami, a taki stan z pewnością nie jest dobry dla żadnej ze stron. Przedstawiony projekt zakłada „zamknięcie” sporu w ciągu 9 miesięcy, z możliwością przedłużenia tego okresu wspólną wolą stron o okres nie dłuższy niż kolejne 3 miesiące.

Kontrola referendum strajkowego i mediacja prewencyjna

Celem szybszego osiągnięcia porozumienia zaproponowano także wprowadzenie instytucji tzw. mediacji prewencyjnej. Dodatkowo, twórcy projektu uważają za zasadne wprowadzenie możliwości kontroli legalności przeprowadzenia głosowania w sprawie ogłoszenia strajku (referendum strajkowe).

Wspólna reprezentacja związkowa

Analogicznie jak przy zawieraniu i negocjowaniu układów zbiorowych, w opisywanym projekcie zdecydowano się na wprowadzenie obowiązku koalicji związków, a warunkiem prowadzenia rokowań będzie uczestniczenie w niej co najmniej jednej organizacji reprezentatywnej.

Jest to dopiero projekt ustawy i ciężko przewidzieć, które z zaproponowanych zmian finalnie zostaną zaakceptowane. Mimo to, można śmiało powiedzieć, że zachęcił on do dyskusji. Niektóre z proponowanych zmian w obecnej formie na pewno pozwoliłyby na uproszczenie czy nawet redukcję sporów zbiorowych. Z drugiej strony niektóre z nich, jak choćby przedmiot sporu zbiorowego pozwoli na prowadzenie sporu we wszelkich sprawach zbiorowych, w których związki zawodowe reprezentują osoby wykonujące pracę zarobkową.