Planując realizację projektu badawczo-rozwojowego (B+R) poza określeniem celu, harmonogramu i zakresu projektu oraz zasobów ludzkich, technicznych czy finansowych niezbędnych do jego wykonania, warto zwrócić uwagę na kwestię własności intelektualnej (IP). Odpowiednia organizacja projektu w zakresie IP pozwala na jego efektywną realizację i skuteczne zabezpieczenie wyniku prac B+R, co może mieć istotne znaczenie dla późniejszej komercjalizacji.  W serii artykułów przedstawimy główne kwestie dotyczące IP, o których należy pamiętać planując czy już realizując projekt B+R. W pierwszym artykule z serii "Własność intelektualna w projekcie B+R" omówimy kwestię badania stanu techniki.

Badanie stanu techniki

W pierwszej kolejności, jeszcze przed podjęciem działań w projekcie B+R warto sprawdzić, czy są już dostępne rozwiązania, które mogą stanowić potencjalne bariery w skomercjalizowaniu przyszłych rezultatów prac B+R. Tego rodzaju analizę określa się badaniem stanu techniki. Zgodnie z art. 25 ust. 2 Ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz.U. 2001 nr 49 poz. 508) przez stan techniki rozumie się wszystko to, co przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania patentu, zostało udostępnione do powszechnej wiadomości w formie pisemnego lub ustnego opisu, przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Za część stanu techniki uważa się również informacje zawarte w zgłoszeniach wynalazków lub wzorów użytkowych, korzystających z wcześniejszego pierwszeństwa, nieudostępnione do wiadomości powszechnej, pod warunkiem ich właściwego ogłoszenia.

Innymi słowy badanie stanu techniki to analiza aktualnego stanu wiedzy w obszarze tematycznym objętym projektem, przeprowadzona na podstawie dostępnej literatury patentowej, a także publikacji branżowych lub naukowych. Badanie to pozwala zweryfikować, czy planowany zakres rezultatów prac B+R nie narusza praw IP innego podmiotu oraz czy ochrona stosowana przez podmioty trzecie nie stoi na przeszkodzie przyszłej komercjalizacji planowanych do osiągnięcia rezultatów projektu. Identyfikacja i analiza znanych rozwiązań pozwala nie tylko ukierunkować własne prace B+R w sposób umożliwiający osiągnięcie wyników przy minimalizacji ryzyka naruszeń praw IP innych podmiotów, lecz również pozwala na faktyczną ocenę innowacyjności i konkurencyjności własnego rozwiązania względem rozwiązań konkurencyjnych. Wykonanie badania przed rozpoczęciem projektu pozwala także uniknąć sytuacji polegających na podjęciu prac B+R nad już znanymi lub chronionymi rozwiązaniami.

Podsumowując, badanie stanu techniki ma uprawdopodobnić, że na moment rozpoczęcia prac badawczych nie występują objęte ochroną rozwiązania, technologie lub wyniki prac B+R, których istnienie uniemożliwia lub czyni niezasadnym opracowanie i wdrożenie wyników podejmowanego projektu. W projektach realizowanych z wykorzystaniem funduszy europejskich (np. w konkursie Szybka Ścieżka) wykonanie badania przed rozpoczęciem prac B+R jest wymagane. Badanie może zostać wykonane we własnym zakresie, jednak w celu przeprowadzenia rzetelnej analizy warto skorzystać z pomocy rzecznika patentowego.