W trakcie ostatnich kilku lat bardzo dużo zmieniło się pod kątem podejścia przedsiębiorców do działalności badawczo-rozwojowej. Z jednej strony ogromny sukces odniosły konkursy, które mają za zadanie wspierać przedsiębiorców w realizacji jednego lub kilku projektów badawczo-rozwojowych, ale z drugiej wiele firm podjęło się wejścia na drogę realizacji B+R w sposób systematyczny i długotrwały.

To oznacza, że firmy nie chcą już działać tylko w oparciu o zwiększanie mocy produkcyjnych i wygrywać ceną, ale planują swój rozwój i konkurencyjność poprzez wiedzę i jakość.

Potwierdzeniem takiego kierunku działania jest coraz większa liczba przedsiębiorstw posiadających w swoich strukturach wyodrębnione jednostki organizacyjne typu własne centrum badawczo-rozwojowe.

Czy jest to dobry kierunek? Jak można wesprzeć ambitne plany firm?

Na początek należy wziąć pod uwagę dwie możliwości, przy czym jedna z nich (tj. dotacja z funduszy UE ) będzie ponownie dostępna od początku 2022 roku a z drugiej (tj. uzyskanie statusu CBR) można korzystać w trybie ciągłym.

  1. Uzyskanie Statusu Centrum Badawczo-Rozwojowego

W myśl ustawy z 2008 roku, status Centrum Badawczo-Rozwojowego ma zachęcić przedsiębiorców do prowadzenia działalności innowacyjnej oraz ułatwić dostęp do dodatkowych środków finansowych na badania i rozwój. Według dostępnej na stronie rządowej informacji, 45 przedsiębiorstw w Polsce może szczycić się mianem Centrum B+R[1]. Uzyskanie przez podmiot statusu CBR wiąże się z wymogiem spełnienia odpowiednich kryteriów. Powinien to być podmiot, który posiada osobowość prawną, który nie jest instytutem badawczym i prowadzi systematyczną działalność badawczo-rozwojową. Status CBR uprawnia do korzystania z szeregu udogodnień. Aby otrzymać taki status, firma musi spełnić następujące kryteria:

  • uzyskać odpowiednie przychody za poprzedni rok obrotowy,
  • część przychodów musi pochodzić ze sprzedaży usług własnego Centrum Badawczo-Rozwojowego,
  • stosować przepisy o rachunkowości,
  • nie posiadać zadłużenia wobec US i ZUS.

Warto też dodać, że posiadanie statusu CBR uprawnia do korzystania z szeregu udogodnień. Na przykład:

  • korzystanie z ulgi B+R w większym stopniu niż inne firmy, czyli odliczaniu od podstawy opodatkowania do 150% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej,
  • zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów odpisów na tzw. fundusz innowacyjności,
  • zwolnienie m.in. na zasadach pomocy de minimis z podatku od nieruchomości oraz podatku rolnego i leśnego,
  • zwiększenie zasobów finansowych na fundusz badawczy,
  • udział w projektach naukowych, które finansowane są ze środków krajowych,
  • korzystanie z funduszy europejskich na poczet kolejnych projektów badawczo-rozwojowych.

Szczegółowe informacje na temat możliwości uzyskania statusu Centrum Badawczo-Rozwojowego są dostępne na stronie Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii: https://www.gov.pl/web/rozwoj-praca-technologia/jak-uzyskac-status-cbr

  1. Dotacja z funduszy UE

Od 2015 do 2020 roku przedsiębiorcy bardzo chętnie korzystali z możliwości uzyskania dotacji na własne Centrum B+R z działania 2.1 PO IR Wsparcie inwestycji w infrastrukturę B+R przedsiębiorstw z Programu Inteligentny Rozwój. Było one skierowane zarówno do firm z sektora MŚP, jak i dużych przedsiębiorstw.

Aby uzyskać dotację przedsiębiorca musiał zadbać m.in. o:

  • przygotowanie agendy badawczej obejmującej planowane do realizacji innowacje produktowe i/lub procesowe,
  • nawiązanie współpracy z jednostkami naukowymi,
  • wykazanie nakładów na działalność B+R,
  • stworzenie nowych miejsc pracy dla pracowników B+R,
  • rozpoczęcie współpracy z podmiotami z sektora MSP lub NGO,
  • członkostwo w Krajowym Klastrze Kluczowym,
  • plan skutecznej ochrony własności intelektualnej.

Kolejne możliwości dotacyjne pojawią się z początkiem 2022 roku. Decyzja o stworzeniu własnego Centrum Badawczo-Rozwojowego jest z jednej strony dużym wyzwaniem dla firmy, ale również daje dużo możliwości rozwojowych, bez których trudno jest wyjść firmie poza swój rejon działania. Z pewnością wyzwaniem będą:

  • koszty związane ze stworzeniem własnego Centrum Badawczo-Rozwojowego, gdyż jest to zazwyczaj duża inwestycja, obejmująca koszty takie jak sprzęt i aparatura, oraz dostosowania/ewentualnej przebudowy budynku firmy.
  • koszty operacyjne związane z bieżącą realizacją prac B+R w tym zatrudnienie kompetentnego personelu.
  • w przypadku uzyskania Statusu Centrum Badawczo-Rozwojowego, należy pamiętać, że nie jest on nadawany raz na zawsze, w związku z tym przedsiębiorca, który go otrzymał, musi składać co roku określone dokumenty potwierdzające, że spełnia on kryteria określone w ustawie.

Niezależnie od powyższego, to warto podkreślić, że własne centrum B+R pozytywnie wpłynie na rozwój przedsiębiorstwa i umocnienie jego pozycji na tle konkurencji. Świadczy też o chęci rozwoju przedsiębiorstwa i umiejętnościach wykorzystywania nowych możliwości przez jej właścicieli i pracowników. Działalność Centrum B+R nie musi się ograniczać tylko do realizowania wewnętrznych projektów firmy. Kolejnym krokiem mogą być np. projekty badawcze realizowanie na zlecenie firm zewnętrznych np. z tej samej branży lub wykorzystujących podobne procesy technologiczne.

[1] https://www.gov.pl/web/rozwoj-praca-technologia/wykaz-cbr