Krajowy Plan Odbudowy, czyli prawie 24 mld EUR, z czego 6,4 mld EUR na zieloną energię i zmniejszoną energochłonność, 6,1 mld EUR na zieloną i inteligentną mobilność, 4,3 mld EUR na zdrowie, 4,1 mld EUR na odporną i konkurencyjną gospodarkę, a pozostałe 3 mld EUR na transformację cyfrową.

Taka jest wstępna propozycja podziału środków z Funduszu Odbudowy i Odporności. To są jednak tylko hasła, a jak zwykle diabeł tkwi w szczegółach.

W poprzednich wpisach przedstawiliśmy krótkie podsumowanie każdego Komponentu wskazując na główne kierunki reform i wydatków w każdym z powyższych obszarów, koncentrując się na środkach przeznaczonych do przedsiębiorstw i pod tym kątem zaznaczając wątpliwe naszym zdaniem kwestie, tu m.in.:

Komponent A - Odporność i konkurencyjność gospodarki:

  1. Wsparcie kierowane w szczególności do małych i średnich przedsiębiorstw zwłaszcza w sektorze kultury, turystyki, HoReCa, lecznictwa uzdrowiskowego (300 mln EUR), a także dla sektora rolno-spożywczego (500 mln EUR) oraz horyzontalnie dla małych i średnich przedsiębiorstw na niskoemisyjne technologie (400 mln EUR). Pytamy, dlaczego tylko małe i średnie firmy?
  2. Wydzielona pula środków na duże projekty innowacyjne 450 mln EUR, z której teoretycznie jest szansa na wsparcie inwestycji dużych przedsiębiorstw z sektora prywatnego, uwzględnia także listę projektów indykatywnych, jak rozumiemy głównie spółek Skarbu Państwa (za dystrybucje tej puli odpowiada Ministerstwo Aktywów Państwowych); przy czym dokument nie podaje informacji, jaka pula środków jest przeznaczona na projekty indykatywne, a jaka na projekty konkursowe. Prosimy o podanie szczegółów celem konsultacji.
  3. 164 mln EUR w komponencie dotyczących odporności i konkurencyjności gospodarki zostało przeznaczone na Bezzałogowe Statki Powietrzne i nie jest to projekt badawczy rozwijający polską myśl technologiczną, a infrastruktura szkoleniowa i zakup dronów. Dokument nie wyjaśnia, w jaki sposób projekt ten realizuje reformy wskazane w komponencie A.
  4. 350 mln EUR, które ma zostać przeznaczone na wsparcie rozwoju nowych technologii, to de facto finansowanie publicznej infrastruktury badawczej. Proponujemy identyfikację i zdefiniowanie polskich technologii przyszłości i sformułowanie, w tym punkcie konkretnych projektów B+R.
  5. Wobec 95 mln EUR dla MKiDN na jeden projekt centrum designu oraz 97 mln EUR dla Ministerstwo Rolnictwa i podległych mu spółek, przeznaczenie 44 mln EUR dla małych i średnich przedsiębiorstw na doposażenie stanowisk pracy celem umożliwienia pracy zdalnej wydaje się być kroplą w morzu potrzeb.

Komponent B - Zielona energia i zmniejszenie energochłonności:

  1. Przeznaczenie 28 mln EUR na efektywność energetyczną w przedsiębiorstwach wydaje się być kwotą bardzo małą patrząc na potrzeby polskiej gospodarki vs. cele związane z neutralnością klimatyczną.
  2. Wsparcie dla wieloskalowych inwestycji OZE 437 mln EUR wydawałoby się, będzie wiązką dla inwestycji w OZE, ale po wczytaniu się w dokument oznacza jednak budowę infrastruktury portowej niezbędnej dla rozwoju energetyki offshore.
  3. Duża ilość środków na rozwój technologii wodoru i innych paliw alternatywnych – tutaj brak szczegółów w podziale środków na poszczególne cele. Prosimy podzielić się w konsultacjach informacją, jaka część środków zostanie przeznaczona na Centrum Technologii Wodorowych i inne projekty indywidualne, a jaka na projekty konkursowe w zakresie opracowania technologii wodorowych.
  4. Komponent przewiduję reformę legislacyjną w zakresie biometanu, ale nie zakłada wsparcia inwestycyjnego w zakresie produkcji biometanu.

Komponent C - Transformacja cyfrowa:

  1. Przede wszystkim nie przewiduje osobnych środków na cyfryzację dla przedsiębiorstw – cyfryzacja przedsiębiorstw jest realizowana z Komponentu A.

Komponent D - Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia:

  1. W morzu potrzeb i niewątpliwe działań niezbędnych do wykonania w obszarze zdrowia (jak szczepienia, edukacja kadry medycznej, cyfryzacja systemu itp.) zastanawiająca kwota 193 mln EUR na budowę / rozbudowę infrastruktury produkcyjnej API, leków generycznych i biopodobnych oraz w zakresie prowadzenia projektów B+R w obszarze API i produkcji API - biorąc pod uwagę problemy firm farmaceutycznych w Europie z dostępem do substancji czynnych, produkowanych w Azji w początkach pandemii oraz wynikła z tego potrzebę skracania łańcucha dostaw w sektorze produkcji leków, wydaje się, że można założyć większą kwotę i zbudować cały program rozwoju przemysłu farmaceutycznego w Polsce wspierając rodzime przedsiębiorstwa, jak i inwestycje zagraniczne.

Komponent E - Zielona, inteligenta mobilność:

  1. Niewątpliwym beneficjentem jest grupa PKP i z pewnością inwestycje grupy przełożą się pozytywnie na sektor budowlany, produkcji taboru kolejowego czy sektor informatyczny. Natomiast dosyć enigmatycznie opisana została wiązka projektów dotycząca przemysłu dla rozwiązań zero-emisyjnych. Z dokumentu wiemy, że zostaną wsparte 3 projekty kwotą 1,16 mld EUR. Prosimy w konsultacjach o doprecyzowanie wiązki tychże projektów.

Ponadto, horyzontalnie z naszej dotychczasowej analizy wynika, iż Krajowy Plan Odbudowy:

  • nie odnosi się do reformy wskazanej w Semestrze Europejskim: Poprawa klimatu inwestycyjnego, w szczególności przez ochronę niezależności sądów;
  • nie adresuje aktualnych problemów polskiej gospodarki dotyczących niżu demograficznego i braku rąk do pracy;
  • nie adresuje kwestii ograniczonych środków z funduszy strukturalnych dla regionu Warszawy jako regionu lepiej rozwiniętego (czy firmy działające w stolicy będą mogły sięgać po środki na działalność B+R, zainteresowanie jest bardzo duże);
  • wielokrotnie nie uwzględnia szczegółów na temat alokacji na konkursy i formy pomocy dla przedsiębiorstw (czy finansowanie przez wspomniane w dokumencie fundusze różnego przeznaczenia będzie krokiem do inwestycji państwa w sektor prywatny, jeśli tak, to na jakich zasadach i czy wsparcie to będzie korzystne czy też będzie wykorzystaniem trudnej sytuacji wielu firm do ich przejęcia);
  • w wielu miejscach jest kompromisem potrzeb różnych resortów i finansowania kubaturowych projektów inwestycyjnych, które bez efektywnej współpracy z biznesem będą obciążeniem podatników przez następne lata.

Zgodnie z informację ze strony 37 dokumentu cyt.: ”wydatki na cyfryzację wyniosą 20,9%, a wydatki klimatyczne sięgną 37,7%” tym samym realizując wymogi Komisji Europejskiej w stopniu minimalnym - zgodnie z Rozporządzeniem PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiającego Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności wydatki te miały wynieść odpowiednio co najmniej 20% i 37%. W naszym polskim „planie Marshalla” w tym zakresie mierzymy mało ambitnie - idziemy po minima.

Dzisiejszym wpisem kończymy analizę dokumentu, ale nie kończymy naszego udziału w konsultacjach, które potrwają do 2 kwietnia. W tych konsultacjach niezwykle ważne jest, aby przedsiębiorcy zgłaszali uwagi, ponieważ jest duża szansa na ich uwzględnienie. Komisja Europejska podkreśla rolę konsultacji społecznych i liczymy, że przyjrzy się ich przebiegowi w Polsce oraz sprawdzi, czy postulaty sektora prywatnego czy jakiejkolwiek innej grupy interesariuszy zostały w dokumencie przekazanym na koniec kwietnia uwzględnione, a jeśli nie, to czy były ku temu słuszne powody.

Czytaj więcej: