13 marca 2024 r. WSA w Krakowie wydał wyrok o sygn. I SA/Kr 103/24, w którym ocenił, czy sprzedaż gruntu rolnego przez rolnika, który udzielił na rzecz przyszłego nabywcy pełnomocnictwa do tego, aby grunt „odrolnić”, powinna stanowić czynność opodatkowaną VAT.

Rolnik wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, w której wskazał, że zawarł z inwestorem przedwstępną umowę sprzedaży niezabudowanego gruntu rolnego. Rolnik udzielił pełnomocnictwa na rzecz inwestora do wykonywania wszelkich czynności związanych m.in. z uzyskaniem decyzji związanych z możliwością zabudowania przedmiotowego terenu oraz uzyskaniem pozwolenia na realizację inwestycji w takim zakresie, który przewidywała umowa przedwstępna. Rolnik nie wykorzystywał zbywanej działki na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Podatnik spytał, czy planowana sprzedaż gruntu powinna podlegać opodatkowaniu VAT. Sam twierdził, że nie powinna z uwagi na to, że jego działania, w tym udzielenie pełnomocnictwa na rzecz inwestora nie wyczerpują pojęcia prowadzenia działalności gospodarczej.

Co na to fiskus?

Fiskus nie zgodził się ze stanowiskiem podatnika i uznał, że planowana sprzedaż powinna podlegać opodatkowaniu VAT. Stwierdził on, że kluczowe dla rozstrzygnięcia tego sporu było to czy sprzedający podejmował aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami i czy skorzystano ze środków podobnych do tych angażowanych przez przedsiębiorcę (mających na celu zwiększenie atrakcyjności przedmiotu sprzedaży). Organ uznał, że działania realizowane przez inwestora na podstawie pełnomocnictwa (uzyskanie decyzji związanych z możliwością zabudowania przedmiotowego terenu, uzyskanie pozwolenia na realizację inwestycji, itd.) miały bezpośredni skutek prawny po stronie sprzedającego, mimo iż on sam faktycznie tych działań nie realizował. Organ skonkludował, że działania realizowane przez inwestora na podstawie pełnomocnictwa od rolnika stanowiły po stronie rolnika profesjonalne działania w zakresie obrotu nieruchomościami i powinno to prowadzić do wniosku, że sprzedaż gruntu będzie opodatkowana VAT.

Sąd w obronie podatnika

Sąd nie zgodził się z podejściem organu i przyznał rację podatnikowi. Najistotniejsze w ocenie sądu było przesądzenie, że zakres wykonywanych działań, które mogłyby być podporządkowane pod profesjonalny obrót nieruchomościami, nie były w żadnej mierze wykonywane przez sprzedającego osobiście. Sąd uznał, że celem udzielenia pełnomocnictwa na rzecz nabywcy było osiągnięcie korzyści jedynie dla niego i nie miało na celu osiągnięciu materialnego celu dla rolnika. Rolnik nie ponosił również ryzyka związanego z działaniami pełnomocnika, gdyż strony umówiły się, że nabywca zwróci przedmiot planowanej transakcji w pierwotnym jej stanie jeśli do transakcji finalnie nie dojdzie. Wszystkie te okoliczności wg sądu powinny świadczyć o tym, że rolnik nie prowadzi działalności gospodarczej i nie działa w roli podatnika VAT.

Opisany wyżej wyrok jest kolejną odsłoną sporu między podatnikami i organami podatkowymi dotyczącego tego jak szeroko należy rozumieć działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami prywatnymi. Analizując go, można mieć tylko nadzieję, że wpłynie na refleksję po stronie organów podatkowych i spowoduje uwzględnianie przez nie szerszego kontekstu transakcji, głównie pod kątem biznesowego uzasadnienia i ich ekonomicznego sensu.

Wyrok nie jest prawomocny.

Zobacz film: Dostawa nieruchomości i klasyfikacja VAT – PCC, cz. I

Film omawia kwestię dostarczania gruntów niezabudowanych oraz klasyfikacji tego rodzaju dostaw zgodnie z przepisami dotyczącymi VAT oraz podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).