Rok 2024 w energetyce zapowiada się bardzo intensywnie.

Będzie to rok pełen wyzwań, zmian i nowych inwestycji, zmierzających do zielonej transformacji energetycznej oraz zwiększenia mocy przesyłowych i dystrybucyjnych. Są to wyzwania nie tylko na przyszły rok, ale także na kolejne lata.

W ciągu ostatnich miesięcy w życie weszły bardzo ważne zmiany w ustawie Prawo energetyczne, ustawie o OZE i innych ustawach regulujących funkcjonowanie sektora. Zmiany te powinny ułatwić niektóre inwestycje.

Głównymi tematami w sektorze elektroenergetyki pozostają w szczególności dalszy rozwój źródeł OZE, budowa magazynów energii, rozbudowa sieci i rozwój społeczności energetycznych, takich jak klastry czy spółdzielnie oraz stopniowe urynkowienie cen energii.

OZE | Wiatraki

Rok 2023 był ważny dla energetyki wiatrowej, z uwagi na zmiany prawa, umożliwiające odejście od. tzw. zasady 10H i lokalizację elektrowni wiatrowych w odległości 700 m od budynków, co odblokowało część inwestycji. Inwestorzy czekają jednak na dalszą liberalizację przepisów w tym zakresie – tj. na zmniejszenie minimalnej odległości wiatraków od zabudowań do 500 m.

Oczywiście dla transformacji energetycznej i odblokowania sektora OZE kluczowe jest również zapewnienie możliwości przyłączania nowych źródeł OZE do sieci elektroenergetycznej i możliwość wyprowadzenia wytworzonej energii elektrycznej do sieci. Ubiegły rok był rekordowy pod względem odmów przyłączenia do sieci, dlatego tak bardzo cieszymy się ze zmian prawa w zakresie cable pooling i linii bezpośredniej, które niewątpliwie ułatwiają realizację nowych inwestycji i widzimy duże zainteresowanie inwestorów tymi rozwiązaniami prawnymi.

OZE | Fotowoltaika

Nadal w Polsce dynamicznie rozwija się fotowoltaika. Jest dużo mniejszych inwestycji, ale realizowane są także większe projekty i to wielkoskalowe projekty mogą istotnie wpływać na polski miks energetyczny. Inwestycje w fotowoltaikę na pewno przyspieszą nowe rozwiązania prawne dotyczące linii bezpośredniej. To rozwiązanie stanowi odpowiedź na oczekiwania dużych odbiorców przemysłowych, dla których ważna jest możliwość produkcji energii z OZE na miejscu, w bezpośrednim sąsiedztwie zakładu przemysłowego.

W grudniu 2023 r. Prezes URE opublikował informację o zgłoszeniu pierwszej linii bezpośredniej korzystającej ze zmienionych przepisów prawa, zlokalizowanej w województwie opolskim. Spodziewamy się, że takich inwestycji w 2024 r. będzie dużo, dużo więcej.

Włączenie polskiego przemysłu w transformację energetyczną jest ważnym i nieuniknionym elementem. Szczególnie wobec wymogów w zakresie raportowania ESG. ESG dotyczy obecnie wybranych podmiotów, jednakże z uwagi na politykę podmiotów zobowiązanych do raportowania ESG wobec ich dostawców, w kolejnym kroku powstanie rynkowa konieczność transformacji energetycznej wśród podmiotów niezobowiązanych do raportowania ESG. Podmiotom, które nie mają planów dekarbonizacji będzie coraz trudniej o pozyskanie finansowania.

Obligo giełdowe

Obligo giełdowe jest bardzo ważnym elementem dla wyznaczenia transparentnej, rynkowej ceny energii elektrycznej. Jego celem od początku było zwiększenie transparentności rynku poprzez dynamizację obrotu energią na giełdzie i zmniejszenie ryzyka występowania zmów cenowych czy spekulacyjnych wahań cen. Niestety w grudniu 2022 r., pomimo sprzeciwu Prezesa URE i istotnej części branży energetycznej obligo giełdowe dla energii elektrycznej zostało całkowicie zniesione.

Wśród rozwiązań zaproponowanych w przedłożonym w listopadzie 2023 r. projekcie nowelizacji ustaw energetycznych znalazło się również ponowne wprowadzenie obliga giełdowego ze skutkiem od 1 lipca 2024 roku. Niestety, te przepisy nie zostały uchwalone. Jednak z dostępnych informacji wynika, że w ciągu najbliższych miesięcy ma pojawić się nowy projekt ustawy, wprowadzający podobne rozwiązania. Z pewnością byłyby to zmiany w dobrym kierunku.

Ustawy zamrażające ceny energii

Nowy sejm utrzymał zamrożone ceny energii oraz paliw gazowych jeszcze przez pół roku. Wyzwaniem dla roku 2024 będzie odejście od ww. rozwiązań i nieunikniony wzrost cen dla konsumentów. Jednocześnie, nie przedłużono odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny dla wytwórców i spółek obrotu energią elektryczną, co zostało dobrze odebrane przez rynek.

Ciepłownictwo

Przed licznymi wyzwaniami stoi również sektor ciepłownictwa.

Ciepłownictwo z zasady ma charakter lokalny i skupione jest w rękach samorządów i spółek komunalnych. Tu również potrzebne są bardzo duże nakłady finansowe na transformację i odejście od paliw kopalnych. Systemy ciepłownicze muszą być przekształcane w kierunku tzw. efektywnych systemów ciepłowniczych, zasilanych ciepłem z OZE, a także odpadów pochodzenia komunalnego. Rośnie również rola ciepła odpadowego, rozumianego jako uboczny produkt (energia w postaci ciepła), powstający przy okazji innych procesów np. oczyszczania spalin, czy procesów przemysłowych.

Istotną rolę w ciepłownictwie mogą również odegrać klastry energii, szczególnie w obliczu ostatnich zmian w prawie w tym zakresie.

Sektor gazu

W sektorze gazu warto zwrócić uwagę na biogaz i biometan.

Wprowadzone w zeszłym roku nowe regulacje prawne dla biometanu i biogazu spowodowały ożywienie wśród inwestorów. Konieczne są jednak dalsze zmiany prawa, gdyż nie wszystkie przepisy są spójne, część z nich w ogóle nie została zmieniona. Ważne jest wprowadzanie dalszych ułatwień dla przyłączania biometanowni do sieci oraz zatłaczania biometanu do sieci. W tym celu dobrze byłoby wprowadzić również odpowiednie zachęty finansowe dla operatorów. Biometan w sieciach jest naturalnie obiektem zainteresowania dla Gaz-System (OSP) oraz dla wszystkich dystrybutorów gazu ziemnego.

Zatem niewątpliwe wiele ciekawych projektów i wiele wyzwań przed nami.

Zobacz film: Cable pooling i linia bezpośrednia w transformacji energetycznej

Rekomendujemy ten film wszystkim osobom w firmach, które odpowiadają za kwestie związane z transformacją energetyczną w przedsiębiorstwie.