20 lipca 2023 r. ukazało się uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 lipca 2023 r., w którym TK uznał definicję budowli za niezgodną z Konstytucją. Uzasadnienie wyroku zawiera kilka tez ważnych tak dla przedsiębiorców, jak i samorządów, w tym wyjaśnia jak stosować wyrok do czasu, aż ustawodawca dokona nowelizacji spornej definicji.

Co powiedział TK?

Warto zauważyć, że jak podkreślił sam Trybunał, już dwukrotnie zwracał on uwagę na wadliwość definicji budowli – po raz pierwszy w wyroku z 13 września 2011 r. P 33/09, po raz drugi natomiast w 2020 r., gdy skierował do Sejmu, Senatu i Ministra Finansów postanowienie sygnalizacyjne z 15 grudnia 2020 r. S 3/20 wskazujące na konieczność znowelizowania tej definicji.

Do dnia zapadnięcia wyroku przepisy nie zostały jednak zmienione, stąd też – jak się wydaje – Trybunał uznał, że ustawodawcę należy niejako przymusić do zajęcia się tym problemem.

W ocenie TK bowiem definicja budowli została skonstruowana w taki sposób, że nie jest możliwe zrekonstruowanie przedmiotu opodatkowania na podstawie samych tylko przepisów podatkowych (ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych - UPOL). Konieczne jest sięganie do innych przepisów. Takie rozwiązanie jak uznał TK jest niekonstytucyjne.

Trybunał zwrócił też uwagę, że w myśl UPOL budowlą są obiekty budowlane w rozumieniu prawa budowlanego, a nie ustawy – Prawo budowlane. Ponieważ gałąź prawa budowlanego składa się też z różnego rodzaju rozporządzeń, mogłoby dojść do sytuacji, w której o tym co jest opodatkowane jako budowla decydowałyby przepisy innej rangi niż ustawowa. To w świetle standardów konstytucyjnych jest jednak na gruncie Konstytucji niedopuszczalne.

W ocenie Trybunału koniecznym jest zatem sformułowanie definicji budowli na nowo i to bezpośrednio w UPOL – bez odwoływania się do przepisów innych ustaw. Podobne zastrzeżenie zresztą zostało sformułowane względem definicji budynku. Ustawodawca musi tego dokonać w przeciągu 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku (a zatem do grudnia 2024 r.).

Co z obecnymi i przyszłymi rozliczeniami PON?

Kluczowy wniosek, jaki wynika z wyroku, to że zgodnie z treścią uzasadnienia nie będzie on miał znaczenia dla obecnie toczących się sporów, a także tych, w których decyzja organu podatkowego zostanie wydana przed wygaśnięciem przepisów. Nie wpłynie też na bieżące i przeszłe rozliczenia podatników w PON.

Trybunał wskazał bowiem wprost, że do czasu nowelizacji definicji budowli (a zatem nie później niż do grudnia 2024 r.) jej obecne brzmienie może być nadal stosowane, a wszystkie decyzje wydane na jej podstawie pozostają w mocy.

Co potem? Gdy upłynie czas na dokonanie nowelizacji, obecne przepisy wygasną. Gdyby czytać wyrok TK literalnie to można uznać, że ich wygaśnięcie zamknie samorządom drogę do weryfikowania rozliczeń podatników za okresy, w których obowiązywały obecne regulacje.

Zobacz film: Jakie składniki majątku powinienem wykazać dla potrzeb podatku od nieruchomości? Budowle

Film omawia najbardziej kontrowersyjny przedmiot opodatkowania, jaki podatnicy podatku od nieruchomości muszą wykazywać w składanych przez siebie deklaracjach, a mianowicie — budowle.