W wydanym niedawno wyroku,[1] NSA potwierdził konieczność poboru podatku u źródła w związku z wypłatą odsetek z tytułu obligacji na rzecz podmiotu zagranicznego, także wówczas, gdy podmiot ten nie może być uznany za rzeczywistego właściciela należności.

Kogo i czego dotyczyła sprawa?

Sprawa dotyczyła polskiej spółki, która wyemitowała obligacje na rzecz podmiotu powiązanego będącego brytyjskim rezydentem podatkowym. Z kolei, w celu sfinansowania ich nabycia, podmiot ten wyemitował obligacje na rzecz podmiotów niepowiązanych. Obligacje te są ze sobą powiązane poprzez stopę procentową. Obligacje wyemitowane na rzecz podmiotów niepowiązanych są zarządzane przez wyspecjalizowany bank, natomiast rozliczenia z tego tytułu dokonywane są przez zagraniczne izby clearingowe. Z uwagi na odpowiednie regulacje podmioty te nie są uprawnione do przekazywania informacji na temat swoich klientów, a zatem zarówno polska spółka, jak i powiązany z nią podmiot brytyjski nie mają możliwości zidentyfikowania obligatariuszy wyemitowanych obligacji.

Według wnioskodawcy, nie ma on obowiązku poboru podatku u źródła w Polsce w związku z wypłatą odsetek od obligacji wyemitowanych na rzecz podmiotu brytyjskiego. Argumentował on bowiem, że spółce brytyjskiej nie można przypisać statusu rzeczywistego odbiorcy wypłacanych odsetek, ponieważ pełni ona wyłącznie rolę podmiotu pośredniczącego, zobowiązanego do przekazania należności na rzecz innych podmiotów. Wnioskodawca powołał się przy tym na przepisy szczególne przenoszące obowiązek poboru WHT z emitentów papierów wartościowych na podmioty prowadzące rachunki zbiorcze (art. 26 ust. 2a-2b ustawy o CIT).

Stanowisko WSA w Warszawie i NSA

Zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, jak i NSA nie zgodziły się z podejściem wnioskodawcy i zaaprobowały stanowisko organu podatkowego wyrażone w interpretacji indywidualnej, który wskazał na konieczność poboru podatku u źródła przez polską spółkę w stosunku do podmiotu brytyjskiego.

NSA stwierdził, że już sam fakt uzyskiwania przez podmiot zagraniczny odsetek na terenie Polski sprawia, że uzyskuje on z tego tytułu przymiot podatnika na gruncie podatku u źródła - nie jest przy tym konieczne, aby jednocześnie posiadał on status rzeczywistego właściciela. Analiza statusu rzeczywistego właściciela stanowi bowiem punkt wyjścia przede wszystkim przy ustalaniu możliwości zastosowania preferencyjnego opodatkowania podatkiem u źródła (tj. zwolnienia lub niższej stawki) na gruncie ustawy o CIT bądź właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Zdaniem NSA, jeżeli nie ma możliwości zidentyfikowania rzeczywistego właściciela płatności, preferencje w podatku u źródła nie mogą być stosowane. Nie oznacza to jednak, że podatek u źródła w ogóle nie powinien zostać pobrany przez polską spółkę. Wręcz przeciwnie, w takim przypadku zdaniem Sądu należy pobrać podatek po standardowej stawce (20%), bez stosowania preferencji. Wobec braku możliwości ustalenia rzeczywistych właścicieli, za niezasadne Sąd uznał także odwoływanie się w tym przypadku do koncepcji look through.

Z uzasadnienia NSA wynika również, że przepisy szczególne przenoszące obowiązek poboru WHT z emitentów papierów wartościowych na podmioty prowadzące rachunki zbiorcze (art. 26 ust. 2a-2b ustawy o CIT) dotyczą jedynie podmiotów podlegających polskim przepisom. W przedmiotowej sprawie izba clearingowa jest podmiotem zagranicznym, wobec czego regulacje te nie mogą zostać zastosowane.

Zmiany z ubiegłych lat - kontynuacja linii interpretacyjnej

Opisywany wyrok stanowi kontynuację linii interpretacyjnej, która w ciągu ostatnich kilku lat uległa zmianie na niekorzyść dla podatników, m.in. za sprawą Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Organ ten w roku 2019 dokonał bowiem zmiany z urzędu innej interpretacji indywidualnej wydanej w podobnym stanie faktycznym także wskazując, że w przypadku dokonywania wypłat na rzecz spółki zagranicznej polski podmiot dokonujący wypłaty odsetek powinien pobrać podatek u źródła.

Powyższe rozważania stanowią przykład, jak złożone i skomplikowane przepisy WHT, a praktyka organów podatkowych oraz sądów administracyjnych nie jest jednolita. W wielu sytuacjach stan faktyczny zawiera specyficzne elementy, które trudno porównać do jakiegokolwiek innego już rozstrzyganego już przez organy przypadku. Służymy pomocą w tym zakresie, m.in. poprzez przygotowanie analizy statusu rzeczywistego odbiorcy, ocenę dochowania należytej staranności lub pomoc przy przygotowaniu wniosków o zwrot nadpłaconego podatku WHT.

[1]Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 listopada 2022 r., sygn. II FSK 598/20. Na moment publikacji nie zostało opublikowane uzasadnienie pisemne wyroku, a niniejszy artykuł bazuje na posiadanej wersji uzasadnienia ustnego.