W trakcie procesu przygotowywania wyceny przedsiębiorstwa musimy podjąć wiele decyzji, które będą kształtowały wynik wyceny. Cały proces wyceny można podzielić na kilka etapów, w którym jednym z pierwszych i ważniejszych jest wybór standardu wartości wyceny, określającego strony transakcji (rzeczywistej bądź hipotetycznej), a także warunki jej zawarcia.

Standardy wartości w wycenie

Dlaczego wybór standardu wartości jest istotny? Standard wartości wpływa na założenia stosowane do wyceny, które materialnie przekładają się na ostateczny wynik. Przyjęcie odpowiedniego standardu odgrywa kluczową rolę, ponieważ wyceny, które służą określeniu ceny transakcyjnej, mogą podlegać kontroli przez organy podatkowe bądź mogą zostać podważone na drodze sądowej przez mniejszościowych udziałowców.

Wyceniając przedsiębiorstwa, stosuje się zazwyczaj jeden z trzech wskazanych poniżej standardów:

  • Godziwa wartość rynkowa (ang. Fair Market Value) – wartość, jaką określiłby hipotetyczny sprzedający lub kupujący, którzy nie działają pod przymusem i posiadają odpowiednią wiedzę na temat przedmiotu wyceny;
  • Wartość godziwa/sprawiedliwa (ang. Fair Value) – wartość, jaką określiłby hipotetyczny sprzedający bądź kupujący, z których jedna ze stron działa pod przymusem, a obie strony posiadają odpowiednią wiedzę na temat przedmiotu wyceny;
  • Wartość inwestycyjna (ang. Investment Value) – wartość, jaką określiłby konkretny inwestor, biorąc pod uwagę własne oczekiwania i wymagania.

Zwracamy uwagę, że powyższe standardy mają różne definicje w zależności od źródła, a powyżej przytoczyliśmy przykładowe.

Czym różnią się wspomniane standardy? Różnica polega głównie w podejściu do założeń, które następnie stanowią podstawę wyceny. Standard wartości inwestycyjnej pozwala na przyjęcie założeń, które są adekwatne dla danego inwestora, a niekoniecznie zostałyby przyjęte przez przeciętnego kupującego/sprzedającego, np. oczekiwana stopa zwrotu z aktywa czy też uwzględnienie wartości synergii w wyniku połączenia. Wybór standardu wartości może mieć także wpływ na pewne typowo metodologiczne założenia wyceny, takie jak dyskonto za brak płynności.

Czynniki wpływające na wybór standardu wartości

Dokonując wyboru standardu wartości wyceny należy mieć na uwadze przede wszystkim cel wyceny. Inny standard należy zastosować w przypadku wyceny transakcji, która zostanie przeprowadzona w grupie kapitałowej, a inny na potrzeby wykupu mniejszościowych udziałowców. Znając cel wyceny należy zastanowić się czy powinniśmy spojrzeć od strony hipotetycznego kupującego/sprzedającego czy też spersonifikować tę stronę transakcji i przeprowadzić wycenę przyjmując specyficzne założenia. Jednakże nie tylko cel wyceny definiuje to, jaki standard należy wybrać. Powinno się również wziąć pod uwagę także inne czynniki, np. przedmiot wyceny lub uwarunkowania prawne.

Podsumowanie

Mimo że różnica w definicjach powyższych standardów jest nieznaczna, to wybór standardu i idące za nim wybory w zakresie metodologii, czy założeń przyjętych do wyceny mogą mieć istotne znaczenie. Należy pamiętać, że założenia służące oszacowaniu wartości przedsiębiorstwa mogą zostać uwzględnione przy weryfikacji warunków transakcji, np. przez organy podatkowe, które mogą sprawdzić zgodność techniki wyceny z określonymi wymogami dotyczącymi cen transferowych – więcej o tym pisaliśmy we wcześniejszym wpisie: CRIDO | BLOG | Techniki wyceny, czyli metoda na „szóstkę”.

Zobacz także:
Wyceny ryzykownych biznesów – co z tym ryzykiem?