Pod koniec września br. opublikowana została interpretacja indywidualna nr 0114-KDIP2-2.4010.60.2022.1.AP rozstrzygająca wątpliwości Wnioskodawcy w zakresie prowadzonej działalności brokerskiej w kontekście przepisów o cenach transferowych.

Stan faktyczny

Wnioskodawca wskazał we wniosku o wydanie interpretacji, że jest domem maklerskim prowadzącym działalność na podstawie przepisów ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych. Spółka należy do grupy kapitałowej, natomiast jej głównym obszarem działalności jest pośrednictwo w obrocie towarami giełdowymi, zarówno na rzecz podmiotów należących do grupy, jak i niezależnych klientów. Wnioskodawca jest też uczestnikiem giełd towarowych i w oparciu o dostęp do nich świadczy usługi brokerskie.

Pośrednicząc we wspominanym obrocie działa w imieniu własnym, ale na rachunek klienta. Wnioskodawca zatem nie staje się właścicielem danego towaru, tj. własność nabywanego dobra przechodzi bezpośrednio ze zleceniodawcy na kupującego. Niezależnie od przeniesienia na klienta pełnej wartości ceny towarów giełdowych Wnioskodawca obciąża go należnymi mu opłatami lub prowizją na zasadach określonych w umowie o świadczenie usług brokerskich zawieranej pomiędzy stronami.

Zgodnie z postanowieniami umowy z klientem, Wnioskodawca obciąża lub uznaje klienta należnościami wynikającymi z obrotu towarami giełdowymi. W tym zakresie, ze względu na przyjęty model działania, Wnioskodawca nie ponosi ekonomicznego ciężaru zakupu towaru oraz nie osiąga korzyści z jego sprzedaży, gdyż każdorazowo środki na realizację transakcji są zapewniane albo trafiają bezpośrednio na rachunek klienta. Opisany mechanizm wygląda tak samo niezależnie od tego, czy transakcja jest realizowana na zlecenie klienta powiązanego, czy też podmiotu niepowiązanego.

W związku z opisanym staniem faktycznym, Wnioskodawca spytał Dyrektora KIS:

  1. czy przeniesienie kosztów towarów giełdowych pomiędzy nim a podmiotem z nim powiązanym w ramach realizacji usługi brokerskiej powinno być kwalifikowane jako transakcja kontrolowana w rozumieniu przepisów Rozdziału 1a ustawy o CIT;
  2. czy jako wartość transakcji kontrolowanej w odniesieniu do usługi brokerskiej powinna być traktowana wyłącznie wartość wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy w postaci należnych od klienta opłat lub prowizji za wykonane usługi brokerskie.

Kwalifikowanie usługi brokerskiej jako transakcji kontrolowanej – wnioski:

Ad 1.

Przeniesienie wartości towarów giełdowych będących przedmiotem zleconej usługi brokerskiej pomiędzy domem maklerskim a podmiotem z nim powiązanym nie powinno być kwalifikowane jako transakcja kontrolowana w rozumieniu przepisów Rozdziału 1a ustawy o CIT. Za transakcję kontrolowaną w opisanym stanie faktycznym uznawana powinna być wyłącznie stanowiąca przedmiot odrębnego wynagrodzenia usługa brokerska, która z perspektywy regulacji o cenach transferowych powinna być traktowana odrębnie od obrotu towarowego, który stanowi jedynie przedmiot wskazanej usługi. Dom maklerski działa bowiem w tym przypadku w charakterze zbliżonym do komisanta, a istotą jego aktywności jest jedynie skojarzenie stron transakcji nabycia lub zbycia danego towaru giełdowego.

Ad 2.

W przypadku usługi brokerskiej za jej wartość powinna być uznawana wyłącznie kwota wynagrodzenia w postaci należnych od klienta opłat lub prowizji za wykonane usługi brokerskie z pominięciem wartości obrotu towarami giełdowymi.

 

Ustalenie wartości transakcji – tyle wątpliwości co transakcji

Określenie wartości transakcji jest kluczowe dla prawidłowego wywiązania się z obowiązków dokumentacyjno-raportowych. Historycznie podobna wątpliwość istniała w przypadku transakcji pożyczkowych: czy wartością transakcji są odsetki, czy wartość kapitału. Tu obowiązujące od 2019 roku przepisy w przypadku tych przepływów doprecyzowały, że należy odnosić się do kwoty kapitału.

Mnogość rodzajów transakcji w obrocie gospodarczym pozostawia jednak podatników ze słusznymi wątpliwościami, co jest wartością transakcji. Istnieje wiele transakcji, gdzie treść ekonomiczna i/lub kontraktowa, i/lub techniczne rozliczenie mają cechy wspólne z działalnością brokerską w przywołanej interpretacji, tj. składają się z rozliczenia: (i) prowizyjnego oraz (ii) „neutralnego” rozliczenia np. towarów czy usług. Takie cechy może mieć na przykład sprzedaż komisowa, pewne modele dystrybucyjne czy określone transakcje finansowe / hedgingowe (przy czym w przypadku gwarancji mamy bezpośredni przepis odwołujący do sumy gwarancyjnej).

Przywołana interpretacja może stanowić pewien punkt odniesienia przy interpretacji przepisów, natomiast każdorazowo należy odnieść się do danego stanu faktycznego w kontekście analizy funkcjonalnej i celowościowej interpretacji przepisów nakładających obowiązki dokumentacyjne. W szczególności należy zachować ostrożność, gdy wartość transakcji interpretowana jako sam element prowizyjny nie przekracza progu dokumentacyjnego, natomiast całość rozliczenia przekracza próg.

 

Co jest transakcją kontrolowaną?

W przywołanej interpretacji indywidualnej w konkretnym stanie faktycznym organ podatkowy uznał usługę brokerską stanowiąca przedmiot odrębnego wynagrodzenia za transakcję kontrolowaną.

Przypominamy, że analizując, co stanowi transakcję kontrolowaną, należy pamiętać o definicji transakcji kontrolowanej, która mówi, że transakcja kontrolowana oznacza „(…) identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań.

Zgodnie z Interpretacją Ogólną Ministra Finansów w sprawie definicji transakcji kontrolowanej Nr DCT1.8203.4.2020 z dnia 29 grudnia 2021 r.: „Wyrażenie „ustalone lub narzucone w wyniku powiązań” nie oznacza, że transakcji muszą bezpośrednio dokonywać podmioty powiązane, tylko że powiązania miały wpływ na ustalenie treści działań. Nie wyklucza się zatem, że warunki danej transakcji mogą zostać ustalone lub narzucone przez podmiot powiązany, który nie jest bezpośrednio stroną transakcji. Przykładem jest ustalenie np. ceny zakupu towaru lub usługi w drodze centralnych negocjacji warunków transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi oraz niepowiązanym dostawcą. Warunki transakcji nie zostały wówczas ustalone bezpośrednio z podmiotem trzecim (niepowiązanym), lecz wynegocjowane centralnie w imieniu podmiotów powiązanych przez podmiot centralny lub podmiot dedykowany do przeprowadzenia negocjacji w sposób centralny, dla wybranej grupy podmiotów. O narzuceniu warunków transakcji podmiotom powiązanym można mówić także w sytuacji, gdy warunki ustala jednostronnie w imieniu podmiotu lub grupy podmiotów powiązanych podmiot centralny z grupy, przy czym podmiot ten nie musi być bezpośrednią stroną transakcji”.

Co to oznacza w praktyce? Jeśli warunki transakcji z podmiotem niepowiązanym zostały „ustalone” lub „narzucone” w wyniku powiązań, transakcją kontrolowaną może być również transakcja z podmiotem niepowiązanym. Szczególnie takie sytuacje mogą mieć miejsce w przypadku centralnych struktur zakupowych (procurementowych), wyboru przez grupę dostawcy, czy centralnie negocjowanych kontraktów z międzynarodowymi klientami. Również w przypadku usług brokerskich, w zależności od stanu faktycznego, może się okazać, że zakres działań grupowego brokera powoduje, że transakcja zawarta poprzez brokera z niepowiązanym podmiotem jest transakcją kontrolowaną i wymaga sporządzenia dokumentacji cen transferowych.

Zachęcamy do rozważenia, jaki wpływ ma grupa na Państwa relacje z niepowiązanymi podmiotami, ponieważ może to oznaczać, że podlegają one przepisom o cenach transferowych.