Już od 1 stycznia 2023 r. podatnicy spełniający odpowiednie kryteria będą mogli tworzyć grupy VAT. Grupa będzie traktowana jako jeden podatnik VAT, co oznacza m.in., że transakcje dokonywane przez tworzące ją podmioty nie będą podlegały opodatkowaniu VAT oraz fakturowaniu. Co istotne, utworzenie grupy VAT może przełożyć się na efektywniejsze zarządzanie VAT naliczonym i przepływami pieniężnymi wśród jej uczestników. Zgodnie z niedawnym stanowiskiem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS) uprawnionymi do tworzenia grup VAT będą również jednostki samorządu terytorialnego (JST).

Możliwość utworzenia grupy VAT przez JST została potwierdzona w interpretacji indywidualnej z 19 sierpnia 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.220.2022.1.AMA. W zaprezentowanym stanowisku własnym gmina (wnioskodawca) wskazała, iż w jej ocenie ani przepisy prawa unijnego, ani polskiej ustawy o VAT nie dają podstaw by twierdzić, że istnieją przeszkody, by gmina wraz z utworzonymi spółkami miejskimi / komunalnymi mogła tworzyć grupę VAT. Wszystkie w/w podmioty / jednostki posiadają bowiem (wymagane regulacjami VAT) siedzibę na terytorium Polski oraz wykazują ścisłe, udokumentowane i wynikające z przepisów prawa powiązania – występujące przez cały okres trwania grupy – o charakterze:

  • finansowym – gmina posiada bezpośrednio ponad 50% udziałów w kapitale zakładowym każdego z pozostałych podmiotów, z którymi chce utworzyć grupę VAT;
  • ekonomicznym – spółki komunalne wraz z gminą stanowią ekonomiczną i gospodarczą jedność – realizowane przez te podmioty zadania są współzależne i uzupełniają się celem wykonania zadań gminy;
  • organizacyjnym – wszelkie istotne decyzje gospodarcze, finansowe oraz wizerunkowe spółek komunalnych są podejmowane w ścisłym porozumieniu z zarządem gminy, a prezydent miasta posiada realny i legalny wpływ na kierunek rozwoju tych spółek.

Wobec tak przedstawionej argumentacji, organ podatkowy uznał stanowisko gminy za prawidłowe. DKIS podkreślił, że w przepisach mających obowiązywać od 1 stycznia 2023 r. nie wskazano zastrzeżenia co do konieczności posiadania osobowości prawnej lub szczególnej formy prawnej podmiotów mających tworzyć grupę VAT. Zdaniem DKIS, ustawodawca nie wskazał także wprost na wyłączenia, które uniemożliwiałyby zawiązanie grupy VAT w ramach jednostki samorządu terytorialnego i utworzonych przez nią spółek komunalnych. Mając na uwadze powyższe, organ podatkowy końcowo stwierdził, że gmina oraz utworzone przez nią spółki komunalne spełniają warunki wymagane dla utworzenia grupy VAT.

Powyższa interpretacja, a także sama informacja o możliwości tworzenia grup VAT przez JST są niewątpliwie istotne dla samorządów. Powoływanie grup VAT przez JST może bowiem wpłynąć na efektywność rozliczeń finansowych, szczególnie w przypadkach, gdy np. (i) gmina realizuje inwestycje z wykorzystaniem spółek komunalnych, które wykazują nadwyżkę VAT naliczonego do zwrotu lub (ii) pomiędzy spółkami miejskimi, a JST lub po prostu pomiędzy spółkami miejskimi występują liczne świadczenia wzajemne.

Jak widać pierwsze JST już zaczynają rozważać model grupy VAT, potwierdzając swoje przemyślenia w przedmiotowym temacie u DKIS. Stąd też, korzystając z wieloletniego doświadczenia CRIDO w zakresie wdrażania nowych rozwiązań dotyczących rozliczeń VAT w JST, a także wiedzy o funkcjonowaniu grup VAT zapraszamy do kontaktu celem uzyskania szczegółowych informacji w omawianym obszarze w odniesieniu do konkretnych okoliczności / specyfiki itp.

Jednocześnie, chcąc uzyskać więcej informacji o zasadach funkcjonowania grup VAT, zapraszamy do zapoznania się z opublikowanym przez nas raportem Grupy VAT – grupowe rozliczenie podatników VAT w UE i w Polsce.