W wyroku z dnia 1 czerwca 2022 roku (sygn. II FSK 2696/19) Naczelny Sąd Administracyjny wypowiedział się w sprawie przesłanek na temat powstania zakładu podatkowego na gruncie polsko-niemieckiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

W sprawie będącej przedmiotem sporu, niemiecki producent akcesoriów do systemów okiennych oraz systemów przeciwpożarowych zlecał niektóre zadania produkcyjne oraz dystrybucję produktów spółkom zależnym, w tym spółce z siedzibą w Polsce. Wątpliwości budziło to, czy aktywność polskiej spółki, która wykonywała zamówienia wyłącznie dla powyższego, zagranicznego kontrahenta z Niemiec będzie stanowiła działalność przedstawiciela zależnego, a w konsekwencji czy dojdzie do powstania w Polsce zakładu podatkowego.

Jak podkreślono we wniosku, polska spółka jest samoistnym przedsiębiorcą – działa we własnym imieniu i na własną rzecz, podejmuje decyzje co do własnego funkcjonowania i ponosi ich ekonomiczne ryzyko. Ponadto zatrudnia własnych pracowników, czy wynajmuje nieruchomości, w których znajdują się zakłady produkcyjne. Za świadczone usługi produkcyjne oraz dystrybucję produktów należących do niemieckiego kontrahenta na terenie Polski otrzymuje wynagrodzenie. Poza tym, polska spółka nie wykonywała żadnych dodatkowych funkcji i zadań na rzecz zagranicznego przedsiębiorcy.  Wobec tego, zdaniem niemieckiego przedsiębiorcy, współpraca z polską spółką nie będzie prowadziła do powstania zakładu podatkowego poprzez działalność przedstawiciela zależnego.

Negatywne stanowisko KIS…

Dyrektor KIS nie zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy i uznał, że w danej sytuacji konstytuuje się zakład podatkowy. Wyjaśnił, że polska spółka jest zagranicznym przedstawicielem niemieckiego podatnika, ponieważ współpracuje wyłącznie z nim, nie poszukuje innych kontrahentów o podobnym profilu i opiera cały proces produkcyjny na materiałach sprowadzanych od tejże spółki, a co za tym idzie nie działa w swoim interesie, a w interesie spółki zagranicznej. W konsekwencji, niemiecki podmiot powinien alokować do polskiej spółki, jako swojego zakładu podatkowego, przychody i koszty związane z jego działalnością.

… i pozytywne wyroki WSA i NSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił niekorzystną dla podatnika interpretację indywidualną, uzasadniając przy tym, że przedsiębiorca nie działa w imieniu spółki niemieckiej, ponieważ nie posiada żadnych pełnomocnictw do zawierania umów w imieniu zagranicznej spółki. Ponadto, spółka niemiecka nie udziela spółce polskiej żadnych instrukcji, poleceń, wytycznych oraz nie kontroluje jej personelu ani przebiegu procesu produkcyjnego. Istotnym argumentem jest także fakt, że polski przedsiębiorca ponosi pełną odpowiedzialność za wady wykonanych produktów wobec kontrahenta. Organ podatkowy z uwagi na uchylenie interpretacji przez sąd administracyjny, wniósł skargę kasacyjną do NSA.

Naczelny Sąd Administracyjny w pełni przychylił się do stanowiska sądu pierwszej instancji i potwierdził, że działalność polskiej spółki nie wypełnia przesłanek działania przedstawiciela zależnego. Podkreślił, że przedsiębiorca ma pełne prawo wyboru kontrahentów, a co za tym idzie może pracować tylko z jednym podmiotem i nie przesądza to o relacji zależności. Nie świadczy o tym także ustalenie wynagrodzenia w sposób, w który wkalkulowany jest też tzw. narzut.

Kształtująca się praktyka interpretacyjna?

Wydawane interpretacje indywidualne świadczą o rygorystycznym stanowisku organów podatkowych w zakresie możliwości powstawania zakładów podatkowych, przyjmując bardzo szeroką wykładnię przepisów ustawy o CIT oraz postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. W związku z tym, niewątpliwie pożądanym zjawiskiem jest to, że sądy administracyjne zajmują w przeważającej mierze korzystne dla podatników stanowisko i uchylają niekorzystne interpretacje. W ostatnich miesiącach zapadło bowiem kilka wyroków NSA odnoszących się do problematyki powstawania zakładów podatkowych przez przedstawicieli zależnych, w których sąd analizował zakres pełnomocnictw udzielanych podmiotom polskim od spółek zagranicznych oraz ich rolę w negocjowaniu i zawieraniu umów. NSA jednakże dochodził do odmiennych niż organ podatkowy wniosków (przykładowo: w wyroku o sygn. II FSK 1340/19 z dnia 15 lutego 2022 roku), co dodatkowo podkreśla ostatni, czerwcowy wyrok.

Widzimy więc, że kwestia powstania zakładu podatkowego nie jest oczywista i każdorazowo wymaga analizy case-by-case. W przypadku podobnych zagadnień, zachęcamy do kontaktu – eksperci podatkowi CRIDO z chęcią przyjrzą się Państwa przypadkowi i pomogą dokonać niezbędnej analizy w zakresie przesłanek do powstania zakładu na terenie Polski.