Pod koniec ubiegłego roku, gdy duża część podatników walczyła z czasem, aby terminowo wypełnić obowiązki w zakresie złożenia oświadczenia zarządu i zaraportowania transakcji za pośrednictwem formularza TPR-C, Ministerstwo Finansów opublikowało dokument „Wpływ COVID-19 na ceny transferowe. Zbiór dobrych praktyk”, stanowiący rekomendacje w zakresie dobrych praktyk związanych z wybranymi obszarami cen transferowych, na które szczególnie duży wpływ miała, ma lub może mieć pandemia COVID-19.

Cel i znaczenie

Pandemia COVID-19 miała istotny wpływ zarówno na światową, jak również polską, gospodarkę i objęła większość sfer życia gospodarczego, jednak sytuacja w poszczególnych państwach i sektorach gospodarki była i jest zróżnicowana. Kryzys epidemiologiczny mógł wywołać zmiany w dotychczasowych modelach biznesowych, stosowanych także w relacjach i współpracy pomiędzy podmiotami powiązanymi. W związku z tym wpływ epidemii koronawirusa na poszczególne branże / sektory gospodarki / przedsiębiorstwa nie był i nie jest jednakowy.

Dokument opublikowany przez MF zawiera dobre praktyki dla polskich organów podatkowych oraz podatników, będących uczestnikami transakcji kontrolowanych, na których przebieg i stosowane w nich ceny transferowe miało wpływ wystąpienie pandemii COVID-19.

Kluczowe zagadnienia

Zbiór dobrych praktyk odnosi się w głównej mierze do polskich podmiotów, w przypadku których zidentyfikowano wpływ pandemii COVID-19 na ceny transferowe.

Na wstępie resort wskazuje, że w okresie pandemii COVID-19 aktualność zachowują dotychczasowe zasady ustalania cen transferowych. Zmiany legislacyjne dotyczące okresu pandemii były nakierowane głównie na ułatwienie realizacji obowiązków dokumentacyjno-sprawozdawczych (poprzez wydłużenie terminów). Podobnie, w trakcie pandemii zastosowanie nadal znajdują Wytyczne OECD uzupełnione przez Wytyczne OECD ws. COVID-19 (Guidance on the transfer pricing implications of the COVID-19 pandemic) o zagadnienia wynikające z wystąpienia COVID-19 i ich wpływu na ceny transferowe.

Ministerstwo Finansów zaznacza, że w okresie pandemii COVID-19 kluczową zasadą do ustalania i weryfikacji / oceny warunków w transakcjach kontrolowanych nadal pozostaje zasada arm’s length. Punkt odniesienia do weryfikacji rynkowego charakteru warunków ustalonych między podmiotami powiązanymi nadal stanowią zachowania podmiotów niezależnych w porównywalnych okolicznościach.

Publikacja obejmuje oprócz uwag ogólnych sześć kluczowych z punktu widzenia podatników obszarów:

  • Analiza porównawcza w okresie występowania COVID-19

W zakresie analiz porównawczych MF rekomenduje w szczególności poddanie pod analizę wpływu COVID-19 na warunki transakcji kontrolowanej oraz otoczenia konkurencyjnego (branży, rynku), na którym realizowana jest transakcja. Dobrym punktem wyjścia do przeprowadzenia analizy dla danej transakcji może być porównanie funkcji, aktywów i ryzyka stron przed i w trakcie pandemii.

Resort zwraca również uwagę na konieczność rozważenia czy dla okresu objętego COVID-19 analiza porównawcza dla danej transakcji kontrolowanej nie wymaga aktualizacji szybciej niż z powodów formalnych (przekroczenia 3-letniego okresu ważności). Wynika to z potencjalnych zmian w otoczeniu ekonomicznym wpływających na daną transakcję – np. wynikającą z czasowego zamknięcia galerii handlowych w 2020 roku.

Ministerstwo wskazuje, że w okresie wystąpienia COVID-19 w przypadku ograniczonego dostępu do zewnętrznych danych porównawczych spełniających kryteria porównywalności, z większą uwagą należy rozważyć zastosowanie wewnętrznych danych porównawczych, które uwzględniają specyficzną sytuację podatnika w okresie pandemii.

Resort zwraca również uwagę, że nie jest rekomendowane przeprowadzanie analizy porównawczej opartej wyłącznie na danych finansowych pochodzących ze światowego kryzysu finansowego z lat 2008/2009.

Ponadto, w razie trudności z dostępem do aktualnych danych, analiza porównawcza może wykorzystać dostępne informacje finansowe za rok poprzedzający / lata poprzedzające pandemię COVID-19, z wykorzystaniem puli dostępnych danych za 2020 rok.

Dodatkowo, MF podkreśla, że zarówno akceptacja, jak i automatyczne odrzucanie z próby porównawczej podmiotów ze stratą powinna być oparta na indywidualnej analizie i ocenie. Przykładowo, w przypadku przeprowadzania analizy porównawczej za okres objęty COVID-19 dla transakcji realizowanych przez tzw. podmioty rutynowe, co do zasady uwzględnianie podmiotów (obserwacji) ze stratą nie jest rekomendowane.

Jako praktyczne podejście w opracowaniu analizy porównawczej za okres COVID-19 resort wskazuje zastosowanie więcej niż jednej metody weryfikacji cen transferowych.

  • Alokacja kosztów nadzwyczajnych związanych z wystąpieniem COVID-19 pomiędzy powiązane strony transakcji

Ministerstwo Finansów wskazuje czy i w jaki sposób, koszty o nadzwyczajnym charakterze poniesione w związku z COVID-19 powinny być alokowane pomiędzy podmiotami powiązanymi. Resort wskazuje, że koszty te powinny być ponoszone przez ten podmiot, który wykonuje funkcje, z którymi koszty nadzwyczajne są związane lub ponosi ryzyka, których materializacja skutkuje poniesieniem tych kosztów.

  • Wsparcie antykryzysowe

Objaśnienia przedstawiają schemat postępowania w zakresie badania wpływu wsparcia antykryzysowego na transakcję kontrolowaną. Otrzymana pomoc rządowa co do zasady nie wpływa automatycznie na zmianę dotychczasowego profilu funkcjonalnego podmiotu (w tym alokacji ryzyka), jednak może mieć wpływ np. na dane finansowe podmiotów porównywalnych, ujętych w przeprowadzanej analizie porównawczej.

Zgodnie ze wskazówką resortu, w kontekście wpływu pomocy antykryzysowej na wyniki analiz porównawczych, należy rozważyć zasadność zmiany dotychczas stosowanego wskaźnika rentowności celem bardziej właściwego odniesienia wyników podatnika na danej transakcji do wyników analizy porównawczej.

  • Dokumentacja cen transferowych za okres COVID-19

Zgodnie z objaśnieniami, w okresie COVID-19 obowiązują dotychczasowe zasady dokumentowania cen transferowych. Jeżeli podmiot identyfikuje wpływ pandemii na transakcję kontrolowaną, powinien odpowiednio uzasadnić i udokumentować skutki COVID-19 w dokumentacji cen transferowych. W przypadku branż / typów transakcji, na które pandemia miała istotny wpływ, dokumentacja cen transferowych za okres pandemiczny nie powinna być zatem prostym powtórzeniem opisów z lat poprzednich.

  • Uprzednie porozumienia cenowe

Resort podkreśla, że stan epidemiologiczny wywołany COVID-19 może mieć wpływ zarówno na transakcje już objęte porozumieniem APA, ale również na transakcje, co do których wnioski są rozpatrywane lub będą składane za okres pandemiczny. Analiza wpływu pandemii na transakcje objęte lub wnioskowane o objęcie porozumieniem jest kluczowe z perspektywy bezpieczeństwa stosowania cen transferowych.

W sytuacji, gdy w wyniku COVID-19 doszło do naruszenia warunków krytycznych zawartego porozumienia, konieczne jest ocenienie rozmiaru naruszenia i określenie możliwości zachowania porozumienia, jego zmiany czy też uchylenia lub wygaśnięcia decyzji.

  • Korekta cen transferowych w rozumieniu art. 11e Ustawy o CIT (art. 23q Ustawy o PIT)

W zakresie korekt cen transferowych resort podkreśla, że wpływ COVID-19 na warunki poszczególnych transakcji kontrolowanych należy badać indywidualnie. Wystąpienie COVID-19 nie oznacza automatycznie, że są podstawy do dokonywania następczej korekty cen transferowych wszystkich transakcji kontrolowanych. Przyczyną KCT11e jest wpływ zmiany istotnych okoliczności na warunki transakcji, który czyni warunki pierwotnie rynkowe – nierynkowymi.

Zgodnie z intencją Ministerstwa Finansów głównym założeniem opublikowanych objaśnień jest przedstawienie rekomendacji oraz jednolitego i spójnego podejścia dla podatników jak i organów podatkowych w zakresie wpływu pandemii na rozliczenia pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Szkoda, że objaśnienia zostały opublikowane dopiero w grudniu, bo wielu podatników skończyło już wcześniej proces dokumentowania transakcji kontrolowanych za 2020 rok. Nie mniej jednak, pandemia się jeszcze nie skończyła, a jej wpływ na poszczególne branże / podatników w kolejnych latach się zmienia. Objaśnienia MF mogą stanowić więc podstawę do rozważenia zmiany podejścia np. do analiz porównawczych w odniesieniu do 2021 roku i lat kolejnych.

Zachęcamy do śledzenia naszego bloga, bowiem w kolejnych wpisach poddamy szerszej analizie wybrane fragmenty objaśnień Ministra Finansów.

Warto doczytać: