W wyroku z 22 kwietnia 2021 r. w sprawie C-703/19 TSUE orzekł w kwestii dotyczącej stosowania właściwej stawki VAT w uproszczonych schematach gastronomicznych. To kolejne orzeczenie wydane w odpowiedzi na pytanie prejudycjalne polskiego sądu administracyjnego w ostatnim czasie. Na rozstrzygnięcie czekało wiele podmiotów z branży gastronomicznej, jednak Trybunał nie rozwiał wszystkich wątpliwości podatników. Dlatego też, w tym zakresie możemy spodziewać się kolejnych rozstrzygnięć, ale już na krajowym podwórku.

Problematyczne usługi gastronomiczne

Sprawa dotyczyła zastosowania stawki VAT na wydaniach posiłków gotowych do spożycia.

W świetle krajowych przepisów, do tego typu świadczeń możliwe było zastosowanie 5% stawki VAT (w przypadku uznania, że wydanie gotowego posiłku lub dania stanowi dostawę towaru) lub 8% stawki VAT (w przypadku uznania, że świadczenie to stanowi usługę związaną z wyżywieniem).

Wielu podatników posiadało interpretacje indywidualne potwierdzające, że wydawanie przez nich gotowych dań stanowi dostawę towarów i stosowało obniżoną, 5% stawkę VAT na tego typu wydaniach.

Problematyczna okazała się interpretacja ogólna Ministra Finansów, wydana 1 lipca 2016 r. (nr PT1.050.3.2016.156). W interpretacji ogólnej Ministerstwo Finansów stwierdziło, że sprzedawcy gotowych dań powinni stosować nie 5%, lecz 8% stawkę VAT, bowiem dla oceny czy świadczenie ma charakter dostawy żywności, czy świadczenia usługi restauracyjnej decydujące jest to, czy oferowane konsumentowi produkty są zapakowane bądź zamrożone z przeznaczeniem do późniejszego spożycia, czy też w pełni przygotowane i serwowane na miejscu. Bez znaczenia miało być także to, czy produkty oferowane do spożycia przeznaczone były do spożycia na miejscu, czy też na wynos. Ponadto, jak argumentowano, dla dokonania prawidłowej klasyfikacji świadczenia nie ma znaczenia to, czy punkty sprzedaży znajdują się w ogólnodostępnym miejscu, czy są tam m.in. stoliki, krzesła, naczynia, sztućce, toalety, szatnia i inna infrastruktura umożliwiająca spożycie posiłku.

Niedługo potem organy podatkowe zaczęły kwestionować podatnikom prawo do stosowania 5% stawki VAT na tego typu wydaniach i naliczały podatnikom podatek do dopłaty za przeszłe okresy rozliczeniowe (którego to podatku firmy nie mogły odzyskać od nabywców).

Dotychczasowy przebieg sprawy

Sprawa, która zawisła przed TSUE, dotyczyła dużej i znanej marki prowadzącej sprzedaż dań serwowanych w lokalu i na wynos. We wrześniu 2016 r. organ podatkowy uznał, że działalność podatnika polegała w istocie na świadczeniu usług gastronomicznych, opodatkowanych stawką 8% VAT, a nie na dostawie dań gotowych – ustalono kwotę zaległości w VAT za przeszłe okresy rozliczeniowe. Wyrokiem z 1 marca 2018 r. WSA w Gliwicach oddalił skargę na decyzję organu kontroli (sygn. III SA/Gl 951/17).

NSA rozpatrujący kasację (sygn. I FSK 1290/18) 6 czerwca 2019 r. skierował do TSUE pytanie prejudycjalne, które miało uporządkować kwestię stosowania właściwej stawki VAT w zakresie uproszczonych schematów gastronomicznych. Postanowienie to omawialiśmy już na naszym blogu.

W ramach pytania prejudycjalnego NSA dążył do ustalenia:

  • Czy w zakresie pojęcia „usługi restauracyjnej”, do której zastosowanie ma obniżona stawka VAT[1], mieści się sprzedaż dań gotowych, w sytuacji, w której sprzedawca: udostępnia kupującym infrastrukturę umożliwiającą spożycie nabytego posiłku na miejscu (wydzielona przestrzeń przeznaczona do konsumpcji, dostęp do toalet), brak jest wyspecjalizowanej obsługi kelnerskiej, nie występuje serwis w ścisłym znaczeniu, proces zamówień jest uproszczony i częściowo zautomatyzowany, klient ma ograniczone możliwości personalizacji zamówienia?
  • Czy dla ustalenia prawidłowej stawki VAT znaczenie ma sposób przygotowania dań polegający w szczególności na poddawaniu obróbce termicznej niektórych z półproduktów oraz skomponowaniu z półproduktów gotowych dań?
  • Czy dla ustalenia prawidłowej stawki VAT wystarczające jest, by klient miał potencjalną możliwość skorzystania z oferowanej infrastruktury, czy też niezbędne jest ustalenie, że z punktu widzenia przeciętnego klienta element ten stanowi istotną część świadczenia?

Rozstrzygnięcie TSUE

W wydanym wczoraj wyroku TSUE poruszył kilka istotnych kwestii. Trybunał uznał, że przygotowanie ciepłego posiłku gotowego do spożycia, które ogranicza się w istocie do czynności pobieżnych oraz następuje w sposób stały i regularny, nie powoduje automatycznie, że świadczenie powinno zostać rozpoznane jako usługa gastronomiczna. Jak podkreślił TSUE, usługę restauracyjną charakteryzuje szereg elementów i czynności, wśród których dostawa żywności jest tylko jedną ze składowych.

TSUE zwrócił uwagę, że przy kwalifikowaniu transakcji jako „usługi restauracyjnej i cateringowej” należy mieć na uwadze, że usługi wspomagające, towarzyszące dostarczaniu gotowej żywności, muszą mieć istotny i znaczący charakter oraz powinny umożliwiać konsumentom natychmiastowe spożycie zamówionego posiłku. Samą ocenę czy usługi towarzyszące uznać można za „odpowiednie usługi wspomagające”, odnieść należy do poziomu i zakresu oferowanej usługi.

Zdaniem TSUE, jeśli konsument nie zdecyduje się na skorzystanie z zasobów materialnych (stoliki, krzesła, sztućce, naczynia, szatnie, toalety) oraz ludzkich (obsługa kelnerska, układanie dań na talerzach), udostępnionych przez podatnika, to nie sposób uznać, że mają one decydujący wpływu dla całego świadczenia oferowanego konsumentowi. W konsekwencji, w takim przypadku należy uznać, że dostarczaniu żywności lub napojów nie towarzyszy żadna usługa wspomagająca i że przedmiotową transakcję należałoby klasyfikować jako dostawę towarów.

TSUE orzekł, iż:

  • pojęcie „usług restauracyjnych i cateringowych" obejmuje podawanie posiłków w miejscu kontrolowanym przez podatnika, w którym zorganizowano i udostępniono zasoby materialne i ludzkie, które gwarantują konsumentowi jakość usług wystarczającą do zapewnienia komfortu i bezpieczeństwa natychmiastowego spożycia tych potraw na miejscu;
  • w sytuacji, w której klient decyduje się konsumować posiłek poza lokalem lub poza miejscem udostępnionej infrastruktury, to mamy do czynienia z dostawą żywności, opodatkowaną 5% stawką VAT.

Jednocześnie TSUE zostawił sądowi krajowemu ustalenie katalogu okoliczności, których wystąpienie ma być decydujące dla oceny czy świadczenie podatnika mieści się w zakresie pojęcia „usług restauracyjnych lub cateringowych” czy też nie.

Jest wyrok TSUE – i co dalej?

Podstawowym wnioskiem płynącym z omawianego orzeczenia TSUE wydaje się być możliwość odzyskania przez podatników, którym w ramach postępowań wymiarowych określono kwotę zobowiązania w podatku, części VAT naliczonego w przeszłości według zawyżonej stawki od tego typu sprzedaży dokonywanej na wynos wraz z odsetkami.

Z drugiej strony, podatnicy, którzy na tego typu wydaniach do tej pory stosowali stawkę 8%, powinni ocenić, czy wobec okoliczności przedstawionych przez TSUE, mogą jednak stosować 5% stawkę VAT.

Kolejną kwestią jest także sposób oceny, czy w danym świadczeniu mamy do czynienia z usługą gastronomiczną, czy też dostawą towarów. W świetle wyroku TSUE, wielu podatników może mieć praktyczne trudności z rozgraniczeniem sprzedaży „na miejscu” i „na wynos”, gdy posiłek został sprzedawany z przeznaczeniem do skonsumowania poza lokalem lub wyznaczonym miejscem, a więc opodatkowany stawką 5% VAT, ale konsument jednak zdecydował się na spożycie posiłku w lokalu, co – zgodnie z treścią wyroku – powinno być przesłanką do zastosowania stawki 8% VAT.

Problematyka zastosowania właściwej stawki VAT w gastronomii fast food nie została przez TSUE całkowicie rozstrzygnięta. Wyrok TSUE, tak długo wyczekiwany, pozostawia pewien niedosyt, bowiem TSUE pozostawił sądowi krajowemu ustalenie katalogu okoliczności i przesłanek, które mają być decydujące dla uznania, kiedy mamy do czynienia z dostawą towarów, a kiedy już z usługą. Dlatego też, w najbliższym czasie możemy oczekiwać pojawienia się nowych pytań i wątpliwości ze strony podatników, na których rozstrzygnięcie przyjdzie nam poczekać kolejne miesiące.

WARTO DOCZYTAĆ:

Najbliższe wydarzenia

>>Konferencja: IP Online Forum: Patenty – czym są, a czym powinny być dla przedsiębiorców? | 27 kwietnia
>>Szkolenie: Strefowo kompleksowo, czyli wszystko o działalności na terenie SSE i PSI | 18 maja
>>Szkolenie: Ceny transferowe – rozjaśniamy mroki regulacji dotyczących TP | 19 maja

[1] [art. 98 ust. 2 w zw. z załącznikiem III pkt 12a dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. L 347 z 11.12.2006, s. 1; ze zm.) w zw. z art. 6 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. L 77 z 23.3.2011, str. 1—22)]