Na realizację reform i inwestycji w ramach Komponentu D „Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia” planuje się przeznaczyć kwotę
4 262 mln EUR, czyli ok. 18% całkowitego budżetu KPO.

Wyzwaniem rozwojowym jakie mają pomóc zrealizować zaplanowane reformy i inwestycje jest zwiększenie jakości i zapewnienie lepszego dostępu do usług zdrowotnych oraz wzmocnienie możliwości szybkiego reagowania systemu ochrony zdrowia na zagrożenia epidemiczne.

Komponent D będzie realizowany poprzez 4 reformy, w ramach których zdefiniowano 6 wiązek tematycznych. Za wdrożenie 3 reform, skierowanych w głównej mierze do instytucjonalnego systemu ochrony zdrowia, odpowiadać będzie Ministerstwo Zdrowia. Czwarta z reform, związana z modernizacją polskiego przemysłu farmaceutycznego, nadzorowana będzie przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii.

Zwiększenie efektywności, dostępności i jakości świadczeń zdrowotnych

Pierwsza reforma zakłada zwiększenie efektywności, dostępności i jakości świadczeń zdrowotnych i stanowi odpowiedź na niesatysfakcjonujący stan techniczny infrastruktury podmiotów leczniczych i aparatury medycznej. W jej ramach przewidziano wsparcie na rzecz rozwoju i modernizacji infrastruktury podmiotów leczniczych jedynie o ponadregionalnym lub regionalnym zasięgu zarówno w wymiarze inwestycji infrastrukturalnych, jak i doposażeniowych. Na ten cel planuje się przeznaczyć 961 mln EUR.

Dodatkowym obszarem inwestycyjnym jest dotykający kwestii cyfrowych obszar „Zwiększenie wykorzystania nowoczesnych technologii i dalszy rozwój e-zdrowia”, w ramach którego mają być realizowane projekty z zakresu rozwoju publicznych usług cyfrowych w ochronie zdrowia (m.in. poprzez stworzenie i udostępnienie elektronicznego banku (repozytorium) danych medycznych oraz rozwój wymiany Elektronicznej Dokumentacji Medycznej, cyfryzację procesów ochrony epidemiologicznej czy też tworzenie rozwiązań telemetrycznych i ich integrację z dostępnymi systemami e-zdrowia). Wiązka ta zawiera również aktywności związane z rozwojem infrastruktury IT w ochronie zdrowia, jak i działania zmierzające do zwiększenia kompetencji i świadomości cyfrowej wśród kadr medycznych i pacjentów. Jak na tak obszerną wiązkę inwestycji uważamy, że kwota alokowanego budżetu mogłaby być wyższa (dziś jest to 800 mln EUR).

Ostatnim elementem finansowanym w ramach reformy jest zakup i dystrybucja szczepionek przeciw COVID-19. Na ten cel przeznaczono niebagatelną kwotę 1 358 mln EUR! Jest ona o tyle zastanawiająca, że wg oficjalnych danych Ministerstwa Zdrowia średni koszt zakupu szczepionki wynosi ok. 38,05 PLN/netto, co oznacza, że w założonej w KPO kwocie możliwym będzie sfinansowanie zakupu aż 166 mln dawek. Sam dokument nie precyzuje szczegółów dot. wyliczenia tej kwoty, definiując jedynie horyzont realizacji programu zakupowego na II kw. 2023 r.

Zwiększenie liczebności kadry medycznej

Druga z zaplanowanych reform zakłada stworzenie odpowiednich warunków dla zwiększenia liczebności kadry medycznej. W jej ramach planowane jest zrealizowanie szeregu inicjatyw zmierzających do wsparcia rozwoju potencjału uczelni kształcących na kierunkach medycznych, obejmujących m.in. wdrożenie systemu zachęt do podejmowania i kontynuowania studiów na wybranych kierunkach w formie stypendiów czy współfinansowanie studiów odpłatnych. Planowana jest również modernizacja bazy dydaktycznej dla kształcenia przedklinicznego i klinicznego czy też wdrożenie w pełni cyfrowych rozwiązań z zakresu procesu dydaktycznego. Na ten cel zdecydowano się przeznaczyć 677 mln EUR.

Dopiero w dwóch ostatnich reformach znajdziemy odniesienia do sektora przedsiębiorstw.

Wzmocnienie zaplecza naukowego w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu

W ramach trzeciej z reform – zakładającej wzmocnienie zaplecza naukowego w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu, przewidziano szereg inicjatyw mających na celu stymulowanie badań w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu. 273 mln EUR trafi na rzecz projektów dotyczących m.in.

  • wsparcia ok. 80 projektów w zakresie działalności badawczej i/lub produkcyjnej na terenie RP w zakresie substancji czynnej i surowców do produkcji farmaceutycznej, wyrobów medycznych itp. (wskazano szeroki wachlarz możliwego do udzielania wsparcia – obejmującego m.in. granty, wsparcie typu VC, pożyczki, wsparcie doradcze itp. - nie precyzując jego szczegółów, co uniemożliwia ocenę atrakcyjności tej inicjatywy z perspektywy przedsiębiorców)
  • działalności analitycznej m.in. w zakresie zbierania i analizy danych umożliwiających w dalszej perspektywie podniesienie jakości opieki zdrowotnej w zakresie chorób zakaźnych i niezakaźnych poprzez dostarczanie wiedzy o kierunkach rozwoju sektora B+R
  • wzmocnienia potencjału badawczego ośrodków prowadzących niekomercyjne badania kliniczne poprzez utworzenie sieci, doposażenie, poprawę współpracy i dalszy rozwój ośrodków prowadzących badania kliniczne
  • prowadzenia działań informacyjno-edukacyjnych dla sektora medycznego, pacjentów i ich rodzin w zakresie innowacyjnych terapii dostępnych w formule badań klinicznych w tym także szczepień ochronnych;
  • budowy Centrum Badawczo-Analitycznego wyposażonego w zintegrowane innowacyjne zaplecze laboratoryjne o odpowiednim poziomie bezpieczeństwa biologicznego, które przyczyni się do rozwoju badań w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu.

Stworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju sektora leków i wyrobów medycznych

Ostatnią z reform w ramach komponentu dot. ochrony zdrowia jest reforma zakładająca stworzenie sprzyjających warunków dla rozwoju sektora leków i wyrobów medycznych. Uruchomienie przewidzianego mechanizmu wsparcia ma przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa lekowego obywateli oraz uzyskania większej niezależności Polski w zakresie łańcucha dostaw leków i/lub surowców do produkcji leków, zwłaszcza w przypadku zidentyfikowania kolejnych zagrożeń epidemicznych.

W ramach reformy przewiduje się, że krajowi producenci leków będą mogli skorzystać ze wsparcia na rzecz dwóch rodzajów projektów:

  • w zakresie budowy / rozbudowy infrastruktury produkcyjnej API, leków generycznych i biopodobnych;
  • w zakresie prowadzenia projektów B+R w obszarze API i produkcji API.

Podsumowanie

Uwzględniając strategiczny wymiar tego komponentu oraz wysoko postawiony priorytet na poziomie Unii Europejskiej można spodziewać się było większego, niż wskazano w dokumencie KPO, budżetu na realizację tej części Planu (obecnie przypisano na rzecz tego obszaru 193 mln EUR) oraz uwzględnienie w ramach komponentu B+R również wsparcia na rzecz rozwoju form gotowych.

Mając na względzie niezwykle istotną rolę instytucjonalnego systemu ochrony zdrowia w dobie trwającej pandemii COVID-19 oraz ogrom oczekiwanych systemowych impulsów do transformacji tego obszaru, dziwi stosunkowo niewielka kwota przeznaczona na inwestycje w tym obszarze – wynosząca mniej niż 1/5 całkowitego budżetu KPO, którą w ponad 30% konsumować będzie koszt programu szczepień przeciwko COVID-19. Jesteśmy w pełni świadomi istotności tego procesu dla tempa odbudowy gospodarki i wychodzenia z kryzysu, niemniej jednak w przypadku tego obszaru przełoży się to w sposób bezpośredni na mocno ograniczony zakres finansowania m.in. na rzecz rozwoju nowoczesnych technologii medycznych, diagnostyki czy profilaktyki.

Czytaj więcej: