Nieustająca globalizacja gospodarki i przenikanie się / uzupełnianie krajowych przepisów podatkowych w transakcjach międzynarodowych skutkują powstaniem luk w prawie podatkowym, które mogą być wykorzystywane przez międzynarodowe przedsiębiorstwa do minimalizowania obciążeń podatkowych. W rezultacie zyski międzynarodowych koncernów nie podlegają w ogóle opodatkowaniu (ani w państwie źródła dochodu, ani w kraju rezydencji uzyskującego dochód).

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) uznając takie praktyki za szkodliwe i podważając skuteczność obowiązujących międzynarodowych regulacji podatkowych, podjęła działania w celu zapobiegania erozji podstawy opodatkowania oraz transferowi zysków – Program BEPS (base erosion and profit shifting), który ma na celu wyeliminowanie agresywnej optymalizacji podatkowej. Jednym z efektów Programu BEPS było wdrożenie konieczności raportowania przez największe międzynarodowe korporacje wielkości posiadanych zasobów, kapitału, pracowników, dochodów i płaconych podatków w krajach, w których prowadzą działalność poprzez tzw. country-by-country raport (CbCR), o czym pisaliśmy w szczegółach już kilkukrotnie we wpisach na naszym blogu. Pierwszy raport miał być złożony za 2016 r.

Na początku lipca 2020 r. OECD opublikowało zagregowane dane statystyczne na temat ok. 4000 międzynarodowych grup kapitałowych wynikające m.in. właśnie z raportów CbCR.

Jakich informacji dostarczają statystyki?

Statystyki z globalnego raportowania CbCR pokazują szeroki wachlarz zagregowanych danych na temat globalnego opodatkowania i działalności gospodarczej przedsiębiorstw wielonarodowych, w tym zysku przed opodatkowaniem, zapłaconego podatku dochodowego, naliczonego podatku dochodowego w bieżącym roku, niepowiązanych i powiązanych podmiotów, liczby pracowników, rzeczowych aktywów trwałych i głównej działalności przedsiębiorstw wielonarodowych.

Chociaż statystyki zawierają pewne ograniczenia i nie jest jeszcze możliwe wykrycie trendów na podstawie danych jednorocznych, sugerują one szereg wstępnych spostrzeżeń:

  • Występuje rozbieżność między lokalizacją, w której raportowane są zyski, a lokalizacją, w której dochodzi do działalności gospodarczej, przy czym międzynarodowe grupy przedsiębiorstw (MNE) w centrach inwestycyjnych zgłaszają relatywnie wysoki udział zysków w porównaniu z ich udziałem pracowników i środków trwałych.

Innymi słowy, zyski nie są raportowane w miejscu, w którym tworzona jest wartość, co może oznaczać, że podatek też jest płacony w niewłaściwym miejscu.

  • Przychody na pracownika są zwykle wyższe w jurysdykcjach, w których ustawowa stawka podatku dochodowego od osób prawnych wynosi zero procent.

Innymi słowy, większy przychód generowanych jest w stosunku do liczby pracowników w jurysdykcjach o zerowej stopie procentowej oraz w centrach inwestycyjnych. Może to wskazywać na różnice w kapitałochłonności lub wydajności pracowników, ale może być również wskaźnikiem wysokiego poziomu przenoszenia zysków pomiędzy poszczególnymi krajami.

  • Średnio udział przychodów podmiotów powiązanych w przychodach ogółem jest wyższy dla MNE w centrach inwestycyjnych.

Towarzyszy temu stwierdzenie, że w jurysdykcjach o wysokim, średnim i niskim dochodzie najbardziej rozpowszechniona jest sprzedaż, produkcja i usługi, podczas gdy w przypadku centrów inwestycyjnych dominującą działalnością jest „posiadanie akcji oraz inne instrumenty kapitałowe. Taka koncentracja spółek holdingowych w centrach inwestycyjnych może odnosić się do prawdziwych uzgodnień handlowych, ale jest również czynnikiem oceny ryzyka i może świadczyć o pewnych strukturach planowania podatkowego.

Biorąc pod uwagę ograniczenia danych, opublikowane statystyki (druga edycja statystyk) wskazują na istnienie BEPS i wzmacniają potrzebę dalszego rozwiązywania pozostałych problemów BEPS m.in. dotyczących opodatkowania działalności cyfrowej. Tym zagadnieniem OECD już się zajmuje i niebawem (szacowane jest, że jesienią 2020) nowe wytyczne dot. opodatkowania MNE mogą ujrzeć światło dzienne.

Publikacja i dane są dostępne na stronie OECD.

WARTO DOCZYTAĆ: