W gąszczu zmian podatkowych mało kto zauważył, że z dniem 1 września br. na podstawie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, wprowadzono nową definicję pierwszego zasiedlenia. W świetle znowelizowanych przepisów przez „pierwsze zasiedlenie” należy rozumieć nie tylko oddanie budynku, budowli lub ich części do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi, ale również rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne.

Zmiana przepisów jest podyktowana m.in. rozstrzygnięciem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie C-308/16 Kozuba Premium Selection Sp. z o.o., w myśl którego definicja pierwszego zasiedlenia zawarta w polskiej ustawie o VAT jest niezgodna z Dyrektywą 2006/112/WE.

Przed zmianą przepisów ustawa o VAT, w art. 2 pkt 14, wskazywała, iż przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich: a) wybudowaniu lub b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Wprowadzając nową definicję ustawodawca zrezygnował z warunku, zgodnie z którym, aby mówić o pierwszym zasiedleniu, konieczne było oddanie nieruchomości do użytkowania w ramach czynności podlegających opodatkowaniu.

Warto podkreślić, że określenie czy doszło do pierwszego zasiedlenia ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia korzystania ze zwolnienia od opodatkowania VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Zwolnienie to obejmuje bowiem dostawy budynków, budowli lub ich części, jeżeli od ich pierwszego zasiedlenia minęły co najmniej dwa lata.

W świetle znowelizowanych przepisów pierwszym zasiedleniem może być również oddanie budynku, budowli do użytkowania w ramach czynności nieobjętych przepisami ustawy o VAT. W praktyce może to dotyczyć przykładowo umów użyczenia czy też wykorzystania budynku na potrzeby własnej działalności gospodarczej.

Wprowadzenie powyższych przepisów powinno uprościć korzystanie ze zwolnienia od opodatkowania w oparciu o art. art. 43 ust. 1 pkt. 10 ustawy o VAT. Z drugiej jednak strony, nowa regulacja nie rozwiązuje wszystkich dylematów, z którymi borykają się podatnicy, chociażby w kontekście ustalania wartości początkowej nieruchomości po dokonaniu w niej ulepszeń.