NSA orzekł, że w przypadku, gdy gmina dokonuje jedynie przekształcenia formy zarządzania budynkiem z nieodpłatnej na odpłatną przez jednostkę budżetową, działanie takie stanowi wyłącznie czynność wewnątrzorganizacyjną oraz nie podlega VAT. W konsekwencji taka zmiana nie daje prawa do odliczenia podatku naliczonego[1].

Gmina we wniosku o interpretację wskazała, że wybudowała, a następnie przekazała budynek ośrodka kultury w bezpłatne użyczenie jednostki budżetowej Gminnego Ośrodka Kultury. Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że choć w trakcie prac nad budynkiem gmina poniosła wydatki m.in. na jego adaptację i wyposażenie, podatek naliczony nie został odliczony. Wnioskodawca analizując sposób wykorzystywania swoich składników majątkowych, w celu lepszego ich użytkowania rozpatrywał oddanie ich w odpłatną dzierżawę bądź najem. Skłaniał się on w głównej mierze ku zastosowaniu czynszu na poziomie kilkuset złotych rocznie względem Gminnego Ośrodka Kultury.

Gmina wyszła z założenia, że przysługiwać jej będzie prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego w stosunku do kosztów poniesionych w trakcie realizacji tej inwestycji po zmianie przeznaczenia do czynności opodatkowanych.

Z tymi poglądami nie zgodził się DIS w Bydgoszczy. Zwrócił on uwagę, że jeśli w momencie nabycia podmiot nie działał w charakterze podatnika VAT, to w żadnym momencie nie przysługuje mu prawo do odliczenia VAT naliczonego. Wykluczył on ponadto możliwość zastosowania przepisu art. 91 ustawy o VAT i w efekcie odliczenia części podatku naliczonego. Reasumując nawet późniejsze włączenie efektów i wyników inwestycji do działalności gospodarczej oraz przeznaczenie ich do czynności opodatkowanych, nie daje prawa do odliczenia podatku naliczonego. Gmina nie nabyła prawa do odliczenia w związku z zakupami, a zatem nie istnieje podatek, który można by odliczyć poprzez dokonanie korekty.

Z takim tokiem rozumowania fiskusa nie zgodził się jednak WSA w Gdańsku uwzględniając tym samym skargę gminy. Orzekł on, że w sytuacji przeznaczenia inwestycji dla transakcji opodatkowanych przy wcześniejszym wykorzystywaniu jej do czynności nieopodatkowanych, organ nie mógł odmówić prawa do odliczenia, gdyż jest to niezgodne z utrwaloną linią orzeczniczą oraz przepisami.

Sprawa trafiła następnie do NSA. Zwrócił on uwagę, iż WSA nie dostrzegł, że gmina zmierza do przekształcenia formy zarządzania oddanego do użytkowania na rzecz jednostki budżetowej Centrum Kultury z nieodpłatnej na odpłatną. Prowadzi to do stwierdzenia, iż do czynienia mamy z działaniami wewnątrzorganizacyjnymi gminy, które to w myśl jednolitego orzecznictwa TSUE oraz NSA są działaniami nieobjętymi opodatkowaniem. Niezależnie od tego czy budynek należący do gminy będzie oddany w dzierżawę czy też w najem jednostce budżetowej, nie spowoduje to zmian w zakresie VAT. Znaczenie ma zatem finalne wykorzystanie obiektu przez scentralizowanego podatnika jako całość. W konsekwencji brak jest podstaw do zastosowania art. 91 ustawy o VAT dotyczącego korekty podatku od towarów i usług w związku z samym tylko faktem zmiany sposobu przekazania inwestycji jednostce budżetowej.

Sąd przeanalizował dodatkowo statut Gminnego Ośrodka Kultury jako jednostki budżetowej. Wynikiem tego orzekł, że jeśli ośrodek rozpocząłby świadczenie czynności opodatkowanych, to gmina jako podatnik nabyłaby prawo do odliczenia. Nie ma to jednak miejsca w momencie, gdy zmianie ulega jedynie forma odpłatności będącej działaniem wewnątrzorganizacyjnym.

[1]   Wyrok NSA z 18 czerwca 2019 r., sygn. akt I FSK 1538/15