W dniu 1 czerwca 2017 r. w życie wejdą zmiany w sposób rewolucyjny zmieniające procedurę uzyskiwania decyzji administracyjnych.

Zgodnie z deklaracjami ustawodawcy, zmianom przyświecają trzy główne cele: usprawnienie i przyspieszenie procedur administracyjnych, stworzenie ram dla bardziej partnerskich relacji między obywatelami i administracją, oraz zapewnienie adekwatności kar administracyjnych do naruszenia prawa.

Pierwszy cel ma zostać osiągnięty dzięki wprowadzeniu instytucji ponaglenia na niezałatwienie sprawy w terminie. Będzie można skorzystać z tego instrumentu zarówno w przypadku bezczynności organu jak i przewlekłości postępowania. Załatwienie sprawy administracyjnej będzie możliwe również w trybie uproszczonym, który to tryb ma skrócić czas wydania decyzji. Nowością jest również milczące załatwienie sprawy. Polega ono na tym, że jeżeli w terminie przewidzianym na załatwienie sprawy organ nie wyda decyzji lub postanowienia kończącego postępowanie, sprawę tę uważa się za załatwioną zgodnie z wnioskiem stron.

Z kolei partnerskie relacje między administracją a stronami zostały wzmocnione poprzez wprowadzenie instytucji mediacji (dotąd dostępna dopiero wówczas, gdy sprawa trafi do WSA). Nowelizacja wprowadza również obowiązek wskazania przez organ niespełnionych przesłanek natury materialnej, których spełnienie jest konieczne do wydania decyzji zgodnej z żądaniem strony. To rozwiązanie będzie dotyczyć tylko postępowań wszczętych na żądanie strony. Nowelizacja kpa formułuje także wprost kilka zasad ogólnych w postepowaniu administracyjnym, większość z nich inspirowana jest orzecznictwem sądów (np. zasada pewności prawa). Inne, w tym w szczególności zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść stron – stanowią nowe gwarancje dla praw i słusznych interesów stron postępowania.

Niezwykle istotną częścią nowelizacji pozostają również zmiany w zakresie doprecyzowania zasad nakładania administracyjnych kar pieniężnych. Ustawodawca w nowelizacji rozstrzyga okoliczności, które organ powinien wziąć pod uwagę wymierzając wysokość kary, określa sytuacje, w których może albo musi odstąpić od kary, reguluje terminy przedawnienia nakładania kar i ich egzekucji oraz zasad udzielania ulg w zapłacie kar.

Zaplanowane zmiany zapowiadają się obiecująco, intencja ustawodawcy o stworzeniu przyjaznej administracji zasługuje na docenienie. Jednakże dopiero praktyka pokaże, czy sami urzędnicy są gotowi na te zmiany.