Już od pewnego czasu Ministerstwo Finansów i KAS zapowiada zmianę modelu funkcjonowania w zakresie prowadzenia kontroli podatkowych (celno-skarbowych). Zmiana polegać ma na zastąpieniu koncepcji fiskusa-rybaka, ideą fiskusa-myśliwego. W praktyce koncepcja myśliwego oznacza, że wytypowanie podatnika do kontroli poprzedzone jest przeprowadzeniem procesu analitycznego z uwzględnieniem wybranych obszarów/zagadnień.

Patrząc na statystki kontroli podatkowych i celno-skarbowych za rok 2017 można już zaobserwować skutki wspomnianej zmiany modelu funkcjonowania. Zgodnie z odpowiedzią udzieloną w ramach udostępniania informacji publicznej przedstawiciele Ministerstwa Finansów poinformowali, że:

  • łączna wartość zmniejszenia straty w zakresie CIT w związku z ustaleniami dotyczącymi cen transferowych i optymalizacji podatkowej wyniosła 754.939.073,95 zł,
  • łączna wartość zobowiązania podatkowego w zakresie CIT w związku z ustaleniami dotyczącymi cen transferowych i optymalizacji podatkowej wyniosła 673.428.903,67 zł.

Oznacza to, że w roku 2017 r. organy podatkowe dokonały doszacowania w zakresie cen transferowych i optymalizacji podatkowej na kwotę ponad 1,4 mld zł.

Dodatkowo z udzielonej informacji wynika, że obecnie toczy się 278 kontroli lub postępowań w zakresie cen transferowych i odpowiednio 186 kontroli lub postępowań dotyczących „form agresywnej optymalizacji podatkowej”.

Najwięcej doszacowań w roku 2017, organy kontrolne dokonały w następujących obszarach:

  • sprzedaż dóbr przez podmiot objęty postępowaniem/kontrolą – 60,
  • świadczenie usług przez podmiot objęty postępowaniem/kontrolą – 40,
  • zakup usług przez podmiot objęty postępowaniem/kontrolą – 27,
  • korzystanie z wartości niematerialnych i prawnych przez podmiot objęty
  • postępowaniem/kontrolą – 19,
  • korzystanie z finasowania przez podmiot objęty postępowaniem/kontrolą – 38,
  • udzielanie finansowania przez podmiot objęty postępowaniem/kontrolą – 12,
  • restrukturyzacje – 12.

Z powyższego wynika, że łączna kwota doszacowań w obu obszarach jest coraz większa. Oczywiście w tym momencie bez odpowiedzi pozostaje pytanie na ile podjęte ustalenia będą ostateczne biorąc pod uwagę możliwe dalsze kroki odwoławcze, jak również procedurę uprzedniego porozumiewania się (która ma doprowadzić do eliminacji podwójnego opodatkowania). Nadal bowiem można spotkać się z sytuacjami, w których kontrolujący uczą się zagadnienia cen transferowych na analizowanym stanie faktycznym (dokumentacji cen transferowych i przedłożonych analizach porównawczych) i próbują w toku prowadzonej kontroli formułować różne zarzuty, nierzadko oderwane od teorii cen transferowych lub jedynie do niej nawiązujące.

Niewątpliwie prowadzenie postępowania w obszarze cen transferowych jest skomplikowane, bowiem wymaga odpowiedniego połączenia wiedzy prawnej (w tym proceduralnej) z wiedzą ekonomiczną. Co więcej, doświadczenie pokazuje, że najlepiej główny wysiłek w zakresie wyjaśnienia wątpliwości organu należy włożyć na wczesnym etapie procedowania. Powyższe ma na celu uniknięcie sytuacji, w której sprawę będą oceniały sądy administracyjne, nie zawsze rozumiejąc uwarunkowania ekonomiczne podatników.