Wydany w dniu 20 grudnia 2017 r. wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Hamamatsu (C-529/16) może mieć istotne skutki dla podatników dokonujących transakcji z podmiotami powiązanymi, mającymi siedzibę lub zarząd poza obszarem celnym Wspólnoty. W przedmiotowym wyroku Trybunał stwierdził, iż cena transakcyjna w rozumieniu Wspólnotowego kodeksu celnego (i na potrzeby tego podatku) nie może być ustalana na podstawie ceny transferowej, realizowanej pomiędzy podmiotami powiązanymi, która może podlegać późniejszym korektom zgodnie z przepisami o cenach transferowych.

Stan faktyczny

Wyrok dotyczył następującego stanu faktycznego - spółka z siedzibą w Niemczech, należąca do międzynarodowej grupy podmiotów powiązanych, nabywała towary od spółki dominującej z siedzibą w Japonii. Transakcja realizowana była zgodnie z uprzednim porozumieniem cenowym (APA), zawartym pomiędzy grupą a niemiecką organizacją w oparciu o metodę podziału zysku z wykorzystaniem analizy rezydualnej. W konsekwencji, strony transakcji powiązanej były uprawione do korygowania ceny transferowej, w celu zachowania zasady ceny rynkowej. W roku 2012, po dokonaniu następczej korekty ceny transferowej, spółka niemiecka wystąpiła o zwrot należności celnej, która w jej opinii została nadpłacona wobec zmiany ostatecznej ceny zakupu towarów od podmiotu powiązanego z Japonii.

Niemiecki urząd celny odmówił jednak zwrotu, argumentując, iż metoda ustalania ceny transferowej była niezgodna z art. 29 ust. 1 Wspólnotowego kodeksu celnego, który odnosi się do ustalania wartości transakcyjnych poszczególnych towarów. Strona skarżąca odwołała się od tej decyzji, argumentując, iż cena wstępnie ustalana pomiędzy podmiotami powiązanymi, w oparciu o APA (i będąca podstawą do ustalenia kwoty cła) ma charakter wstępny i nie jest ostateczna. Spółka niemiecka podniosła ponadto, iż ostateczna cena zakupu towarów określana jest zgodnie z przyjętą metodologią ustalania cen transferowych na podstawie końcowego rocznego sprawozdania finansowego, a więc z uwzględnieniem zyskowności podmiotu niemieckiego.

Wyrok Trybunału

Sprawa ostatecznie trafiła do Trybunału, który orzekł, że korekta ceny transakcyjnej, ustalonej na potrzeby prawa celnego może być korygowana ex post jedynie w określonych, nielicznych przypadkach, np. w wyniku uszkodzenia towaru, czy też identyfikacji ukrytej wady już po wprowadzeniu towaru na obszar UE.

Wspólnotowy kodeks celny nie pozwala natomiast na uwzględnienie następczej korekty ryczałtowej wartości transakcyjnej ze względu na korektę ceny transferowej w transakcji między podmiotami powiązanymi.

Konsekwencje dla podatników

Przedmiotowy wyrok Trybunału może mieć negatywne konsekwencje przede wszystkim dla tych podatników, którzy dokonują transakcji z podmiotami powiązanymi spoza Wspólnotowego obszaru celnego i zgodnie z polityką cen transferowych mogą dokonywać korekt cen w takich transakcjach, w celu ich dostosowania do wartości rynkowej.

Na moment ustalania długu celnego, podatnik może nie wiedzieć, czy cena w takiej transakcji będzie skorygowana, a jeśli tak to czy w dół, czy w górę. Ewentualna korekta, zgodnie z zasadą ceny rynkowej może uniemożliwiać skorygowanie zobowiązania w odniesieniu do cła. Niemniej analizowany wyrok Trybunału jest dość lakoniczny i trudno na tym etapie ocenić istotność jego wpływu na dokonywanie korekt dla celów cen transferowych.

Miejmy nadzieję, że jednak będzie możliwe opracowanie wspólnych zasad dla określania wartości dla celów celnych i cen transferowych. Do współpracy między administracjami podatkowymi i celnymi celem ograniczenia liczby spraw, w których wycena na potrzeby celne zostanie uznana za nieakceptowalną dla celów podatkowych lub odwrotnie nawołuje m.in. BEPS (Działania 8-10). Również reforma KAS może zacieśnić współpracę w tym zakresie.