Minister Finansów i Rozwoju 20 marca br. przedstawił projekt ustawy wprowadzającej nowy system analizy ryzyka wykorzystania systemów bankowych (oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych) do celów mających związek z przestępstwami skarbowymi przeciwko obowiązkom podatkowym.

Zasadniczym elementem projektowanych regulacji jest utworzenie systemu teleinformatycznego (STIR) prowadzonego przez izbę rozliczeniową (najprawdopodobniej Krajową Izbę Rozliczeniową S.A.), którego istotą będzie przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzonej działalności, a także osób działających w ich imieniu oraz rzeczywistych beneficjentów.
Efektem operacji wykonywanych przez STIR będzie procentowy wskaźnik ryzyka wykorzystywania działalności banków i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi przez posiadacza rachunku (rachunków), który automatycznie przekazywany będzie do Centralnego Rejestru Danych Podatkowych. Decydujące mają być przy tym następujące kryteria: ekonomiczne (ocena transakcji dokonanych przez przedsiębiorcę z perspektywy celu prowadzonej działalności), geograficzne (dokonywanie transakcji z krajami, w których występuje duże ryzyko wyłudzeń skarbowych), przedmiotowe (prowadzenie działalności podatnej na występowanie wyłudzeń skarbowych), behawioralne (nietypowe zachowanie przedsiębiorcy) i powiązań (istnienie powiązań wskazujących na ryzyko uczestnictwa lub organizowania działań związanych z wyłudzeniami skarbowymi).

Co istotne, wraz z uruchomieniem STIR Szef Krajowej Administracji Podatkowej (KAS) uzyska uprawnienie do przekazywania żądania blokady rachunku przedsiębiorcy na okres nie dłuższy niż 72 godziny od momentu otrzymania tego żądania przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową. Podstawą do podjęcia tego rodzaju działań będzie podejrzenie, że dany rachunek może być wykorzystywany do celu mającego związek z wyłudzeniem skarbowym. Ocena tej przesłanki należeć będzie wyłącznie do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Zgodnie z aktualnym brzmieniem projektu, żądanie blokady rachunku może opierać się o wyniki analizy ryzyka, a także o inne okoliczności znane organom KAS np. dzięki informacjom podatkowym czy też pracy operacyjnej.

Projekt przewiduje ponadto, że Szef KAS może wydać postanowienie o przedłużeniu blokady na czas oznaczony, nie dłuższy niż 3 miesiące, jeżeli poweźmie on uzasadnioną obawę, że przedsiębiorca nie wykona istniejącego lub mającego powstać zobowiązania podatkowego lub zobowiązania z tytułu odpowiedzialności osób trzecich.

Opisywane rozwiązania zaproponowane przez Ministra Finansów i Rozwoju – jakkolwiek należy spodziewać się, że zdecydowanie ułatwią walkę z wyłudzeniami VAT – wydają się przyznawać zbyt szerokie uprawnienia organom podatkowym do ingerencji w działalność operacyjną przedsiębiorców. Zasadnicze wątpliwości rodzić mogą w szczególności liczne niedookreślone kryteria oceny czy zachodzą przesłanki do przekazania żądania blokady rachunku przez Szefa KAS. Projektodawca uzasadnia je dynamicznie zmieniającymi się schematami działania nieuczciwych podmiotów, niemniej jednak zachodzi ryzyko, że negatywnie wpłyną również na uczciwych uczestników rynku.

Projektowane regulacje utworzą nowy dział Ordynacji podatkowej. Zgodnie z założeniami, pierwsze wyniki analizy ryzyka zostaną przekazane za pośrednictwem STIR w terminie 60 dni od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej (tj. 7 dni od dnia jej ogłoszenia).

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.