Spółka, która otrzymuje poręczenie swoich zobowiązań od podmiotu powiązanego i płaci temu podmiotowi wynagrodzenie za otrzymane poręczenie może zaliczyć poniesioną opłatę do kosztów podatkowych. Kwestia ta nie budzi wątpliwości wśród podatników i ugruntowana jest jednolitą linią interpretacyjną i orzeczniczą przez organy podatkowe i sądy administracyjne (np. interpretacja z 12 czerwca 2015 r. nr IBPBI/2/4510-294/15/PC). 

Z drugiej strony, organy podatkowe i sądy administracyjne zajmują od kilku ostatnich lat stanowisko, iż udzielenie przez jeden podmiot poręczenia za drugi podmiot, bez ustalenia wynagrodzenia za to poręczenie, powoduje powstanie u podmiotu otrzymującego poręczenie nieodpłatnego przychodu podatkowego (np. wyrok NSA z dnia 26 stycznia 2010 r., sygn. akt II FSK 1417/08 oraz interpretacja ogólna MF z dnia 27 kwietnia 2012 r., nr DD5/033/2/DZQ/2012/DD-134).

Czy jednak na pewno opłata za otrzymane poręczenie zawsze jest zasadna? Czy zawsze istnieje ryzyko nieodpłatnego świadczenia, w sytuacji gdy spółka otrzymuje poręczenie czy gwarancję korporacyjną od swoich podmiotów powiązanych / grupy nieodpłatnie?

Wątpliwości te nasuwają się w szczególności, w sytuacji gdy poręczenie udzielane spółce przez grupę przybiera różną formę lub gdy nie jest oczywiste, czy takie poręczenie / gwarancja w ogóle miało miejsce. W relacjach grup kapitałowych formę quasi poręczenia czy gwarancji korporacyjnej może przyjmować np. letter of comfort czyli tzw. list intencyjny udzielony przez podmiot powiązany (często spółkę matkę) luźno potwierdzający przynależność naszej spółki do grupy czy przedstawiający gotowość spółki matki do zabezpieczenia / spłaty zobowiązań naszej spółki. Często sam fakt przynależenia naszej spółki do grupy kapitałowej może być odbierany, jako poręczenie jej rzetelności i wiarygodności przez wierzycieli, w szczególności banki. Innym razem, poręczenie zobowiązań naszej spółki może być pośrednio dorozumiane poprzez udzielenie przez spółkę matkę poręczenia na poziomie centralnym bankowi obsługującemu grupę, przy czym lokalny bank naszej spółki może takiego poręczenia nie otrzymać bezpośrednio.

W takich sytuacjach należy zatem pamiętać, iż zgodnie z art. 876 par. 2 Kodeksu Cywilnego, poręczenie, musi być bezwzględnie wyrażone w formie pisemnej inaczej będzie ono prawnie nieskuteczne. Co więcej, oświadczenie poręczyciela w pisemnym poręczeniu powinno ujawniać w sposób dostateczny wolę poręczyciela do zobowiązania się względem wierzyciela, że wykona on określone zobowiązanie, gdyby dłużnik główny go nie wykonał (Komentarz do art. 876 KC, Zdzisław Gawlik, stan prawny: 2014.08.01).

Tym samym, w sytuacji gdy Państwa spółka otrzymuje poręczenia swoich zobowiązań od podmiotów powiązanych warto zastanowić się, jaką przybierają one formę i czy aby na pewno mogą one zostać uznane za prawnie wiążące poręczenie w rozumieniu przepisów KC, oraz idąc dalej, czy ulubione przez polskiego fiskusa rozpoznanie przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia z racji otrzymania grupowego poręczenia jest dla Państwa spółki faktycznym ryzykiem podatkowym.

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.