Wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu za wypłatą odszkodowania może stanowić na gruncie przepisów o VAT odpłatne świadczenie usług. Kluczowa jest ocena, czy następuje w takim przypadku świadczenie za wynagrodzeniem.

Sprawa, która trafiła na wokandę sądu była stosunkowo prosta. Instytucja finansowa pozyskała na swoje potrzeby nowy, tańszy lokal. W związku z tym zaproponowała dotychczasowemu najemcy (podatnikowi VAT) rozwiązanie umowy najmu przed terminem w zamian za wypłatę odszkodowania. Stało się tak dlatego, że umowa zawarta została na okres 10 lat, a strony nie przewidziały w niej możliwości wcześniejszego jej wypowiedzenia za zgodną wolą stron. I tu pojawił się problem podatkowy. Powstało pytanie, czy takie odszkodowanie podlega VAT.

Podatnik był oczywiście przekonany, że nie. Uważał, że odszkodowanie ma charakter zadośćuczynienia za zerwanie kontraktu, czyli stanowi rekompensatę za szkodę. Ma też charakter jednorazowy i nie wiąże się z żadnymi świadczeniami wzajemnymi. W konsekwencji nie jest czynnością opodatkowaną VAT.

Z tą argumentacją sąd się jednak nie zgodził. Uznał, że w opisanym przypadku istnieje ścisły związek między świadczoną usługą, a wypłaconym odszkodowaniem. Dlatego, kwota którą otrzymuje podatnik na podstawie porozumienia za wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu (w zamian za odstąpienie od umowy), stanowi wynagrodzenie z tytułu odpłatnego świadczenia usług. Tym samym podlega opodatkowaniu VAT.

Jak podkreślił w uzasadnieniu sąd, przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. „Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu, a pojęcie to ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy)” – uzasadniał dalej WSA w Krakowie.

Moim zdaniem o kwalifikacji VAT będzie jednak decydować zgodna wola stron wyrażona w umowie, dlatego aby uniknąć dyskusji z organem podatkowym w takiej jak omawiana sytuacji, należy zadbać o odpowiednie sformułowanie umowy.

Źródło:

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 17 lutego 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 91/15