W dniu 14 listopada 2019 r. przedstawiona została opinia Rzecznika Generalnego TSUE w sprawie C-547/18 Dong Yang Electronics.

Czego dotyczy postępowanie przed TSUE?

Sprawa dotyczyła ubiegłorocznego wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, z jakim wystąpił WSA we Wrocławiu.

Stan faktyczny w rozpatrywanym przypadku ogniskował się zasadniczo wokół określenia miejsca opodatkowania usług świadczonych przez polską spółkę. Usługi te zostały zlecone przez podmiot mający siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej, niemniej świadczone były przy określonym zaangażowaniu polskiej spółki zależnej wskazanego podmiotu. Pomiędzy polską spółką a fiskusem, wywiązał się spór na tle tego, czy usługi wykonane zostały na rzecz podmiotu zlecającego z siedzibą poza Unią Europejską, czy też na rzecz jego polskiej spółki zależnej rozumianej jako stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (dalej również jako „FE”) zagranicznego podmiotu.

W związku z rozpatrywaniem przedmiotowej sprawy, WSA we Wrocławiu przedstawił Trybunałowi 2 pytania prejudycjalne:

  1. Czy z samego faktu posiadania przez spółkę mającą siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej, spółki zależnej na terytorium Polski, można wywieść istnienie stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce w rozumieniu art. 44 Dyrektywy VAT i art. 11 ust. 1 Rozporządzenia wykonawczego (UE) Nr 282/2011?
  2. Czy w wypadku odpowiedzi przeczącej na pytanie pierwsze, podmiot trzeci zobowiązany jest do analizy stosunków umownych pomiędzy spółką z siedzibą poza terytorium Unii Europejskiej a spółką zależną, w celu ustalenia czy istnieje stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce przez tę pierwszą spółkę?

Więcej informacji na temat wspomnianego wniosku znaleźć można we wcześniejszym wpisie na naszym blogu.

Jakie stanowisko prezentuje Rzecznik Generalny?

Analizując kwestię, czy sam fakt posiadania polskiej spółki zależnej przez spółkę dominującą spoza UE, wiąże się dla tej ostatniej z identyfikacją FE w Polsce, Rzecznik stwierdził, że co do zasady taka sytuacja nie generuje FE.

Powołał się tu w szczególności na argumentację, że spółka zależna i dominująca stanowią pod względem prawnym odrębne podmioty. Analizując regulacje art. 44 Dyrektywy VAT wskazał, że spółka dominująca i spółka zależna nie są jednym podatnikiem. W konsekwencji, w opinii Rzecznika sam fakt, że spółka z państwa trzeciego posiada spółkę zależną w państwie członkowskim nie oznacza, że ta spółka zależna stanowi stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Rzecznik Generalny wskazał jednak na zastrzeżenie związane z zakazem stosowania praktyk stanowiących nadużycie. Stwierdzenie nadużycia mogłoby bowiem prowadzić do uznania odrębnej pod względem prawnym spółki za stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej innej spółki. Rzecznik podkreślił, że: (…) spółki zależnej nie można uznać za stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (w rozumieniu art. 44 zdanie drugie dyrektywy VAT) spółki dominującej. Inny wniosek byłby jednak możliwy, gdyby struktura umowna ukształtowana przez usługobiorcę naruszała zakaz stosowania praktyk stanowiących nadużycie. Zbadanie tego zagadnienia jest obowiązkiem sądu odsyłającego.

Jakie stanowisko prezentuje Rzecznik Generalny w obszarze obowiązków usługodawcy w zakresie weryfikacji?

Jednocześnie, mając na uwadze kwestie nadużycia, Rzecznik pochylił się nad obowiązkami usługodawcy w obszarze weryfikacji tj. przedstawił stanowisko na temat tego, co usługodawca musiałby sprawdzić, aby ocenić czy jego kontrahent dopuszcza się takiego nadużycia.

Powołując się na określone regulacje Rozporządzenia wykonawczego (UE) Nr 282/2011, dotychczasowe orzecznictwo oraz w oparciu o określone okoliczności faktyczne sprawy, Rzecznik stwierdził między innymi, że od usługodawcy w rozpatrywanej sprawie nie można wymagać zbadania niedostępnych dla niego stosunków umownych pomiędzy jego kontrahentem a spółkami zależnymi. Ponadto, w ocenie Rzecznika jeden z kontrahentów może w zupełności polegać na pisemnym zapewnieniu drugiego kontrahenta, że ten nie posiada w danym kraju stałego miejsca powodzenia działalności gospodarczej, o ile brak jest okoliczności wskazujących coś przeciwnego.

Bazując na okolicznościach faktycznych sprawy, Rzecznik wskazał, że: (…) podatnik może być zobowiązany do zachowania należytej staranności przy ustalaniu właściwego miejsca wykonania świadczenia. Nie obejmuje to jednak badania i analizy niedostępnych dla niego stosunków umownych między jego kontrahentem a spółkami zależnymi tego kontrahenta.

Jakie propozycje odpowiedzi na pytania prejudycjalne przedstawił Rzecznik Generalny?

W rezultacie, Rzecznik Generalny zaproponował TSUE udzielenie następujących odpowiedzi na ww. pytania prejudycjalne wystosowane przez WSA we Wrocławiu:

  • Spółka zależna spółki (z państwa trzeciego) zasadniczo nie jest jej stałym miejscem prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 44 zdanie drugie dyrektywy 2006/112/WE i art. 11 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 282/2011.
  • Inny wniosek byłby jednak możliwy, gdyby struktura umowna ukształtowana przez usługobiorcę naruszała zakaz stosowania praktyk stanowiących nadużycie. Zbadanie tego zagadnienia należy do sądu odsyłającego.
  • Dyrektywa 2006/112/WE zobowiązuje podatnika do zachowania należytej staranności przy ustalaniu właściwego miejsca wykonania świadczenia. Nie obejmuje to jednak badania i analizy niedostępnych dla niego stosunków umownych między jego kontrahentem a spółkami zależnymi tego kontrahenta.

Przedstawiona opinia stanowi niewątpliwie kolejną, ważną wskazówkę w zakresie określania FE dla celów VAT.

Czy w swoim orzeczeniu TSUE przychyli się do przedstawionej opinii Rzecznika Generalnego? Czy stanowisko, które zaprezentuje TSUE w rozpatrywanej sprawie rozwieje wątpliwości i kontrowersje, jakie narosły wokół rozumienia FE dla celów VAT?

Na odpowiedź w powyższym zakresie należy jeszcze niestety poczekać Niewątpliwie jednak, opinia rzecznika dostarcza szeregu argumentów w kontekście spraw toczących się w tym zakresie przed polskimi organami podatkowymi bądź sądami administracyjnymi. Jeśli więc jesteście Państwo w trakcie postępowania w zakresie ustalenia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej lub kwestia ta budzi w Państwa organizacji wątpliwości, serdecznie zapraszamy do kontaktu.

Źródło:

  1. Opinia Rzecznika Generalnego Juliane Kokott przedstawiona w dniu 14 listopada 2019 r. w sprawie Dong Yang Electronics Sp. z o.o. przeciwko Dyrektorowi Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu;
  2. Postanowienie WSA we Wrocławiu z dnia 6 czerwca 2018 r., sygn. I SA/Wr 286/18