W naszym poprzednim wpisie podjęliśmy temat nieoczywistych transakcji, które mogą podlegać pod obowiązki z zakresu cen transferowych – transakcji formalnie zawieranych, realizowanych i rozliczanych między dwoma podmiotami niezależnymi, ale na warunkach ustalonych lub narzuconych w wyniku powiązań.

Przenosząc, głównie teoretyczne rozważania z poprzedniego wpisu na praktykę, poniżej przytaczamy wybrane, często spotykane przykłady transakcji co prawda zawieranych i rozliczanych między podmiotami niezależnymi, ale na warunkach, które organy podatkowe mogą rozpatrywać jako „narzucone” przez podmioty powiązane:

  • globalne kontrakty na sprzedaż towarów / produktów do międzynarodowych przedsiębiorstw – negocjowane na poziomie centralnym, wraz z wytypowaniem polskiego podmiotu, który odpowiada przykładowo za wykonanie zakontraktowanych działań produkcyjnych i dostarczenie wyrobów klientowi na określonych „narzuconych” warunkach,
  • zakupy surowców do produkcji, towarów, materiałów czy podzespołów od niezależnych, spełniających grupowe wymogi jakościowe, dostawców „wskazanych” polskiemu podatnikowi przez centralę,
  • centralnie podejmowane decyzje o zakupie sprzętu IT czy oprogramowania np. finansowo-księgowego wdrażanego przez lokalny podmiot na polecenie grupy,
  • zakupy usług doradczych, audytu czy ubezpieczeniowych negocjowane przez podmiot centralny grupy kapitałowej, wraz ze wskazaniem polskiemu podmiotowi „sugerowanego” dostawcy usług,
  • cash-pooling administrowany przez zewnętrzny bank, obejmujący przepływy między rachunkiem polskiego podatnika a rachunkiem konsolidacyjnym banku,
  • kredyt konsorcjalny – do którego przystępuje kilka podmiotów powiązanych, umowa zawierana jest z bankiem, ale warunki są wcześniej negocjowane centralnie przez grupę,
  • gwarancja bankowa – której warunkiem koniecznym jest równoległe udzielenie na rzecz banku poręczenia przez podmiot powiązany,
  • reorganizacje biznesowe polegające np. na nabyciu przez polską spółkę udziałów w jakimś podmiocie niezależnym prowadzącym komplementarną działalność albo wydzieleniu z polskiej spółki części biznesu i jej sprzedaży do podmiotu niepowiązanego (jako konsekwencje grupowych decyzji reorganizacyjnych podejmowanych bez udziału polskiej spółki; także w kwestii finalnych warunków cenowych transakcji).

Katalog transakcji z podmiotami niezależnymi, które należy rozważyć w kontekście cen transferowych może być zatem stosunkowo szeroki. Zakres potencjalnej analizy zależy w dużej mierze od skali działalności biznesu, profilu działalności oraz stopnia scentralizowania pewnych funkcji decyzyjnych w ramach grupy kapitałowej. W toku weryfikacji obowiązków dokumentacyjnych na kolejny rok, warto zastanowić się chwilę nad:

  • kompleksową identyfikacją transakcji, które mogą zostać uznane za „transakcje kontrolowane”, mimo że zawierane i rozliczane są z podmiotami niezależnymi (zasadne wydaje się włączenie do takich rozważań przedstawicieli działów zakupów czy sprzedaży),
  • rolą centrali zakupowych w ramach grup kapitałowych – w tym kontekście pomocne może być rozważenie zaangażowania stron – np. który podmiot faktycznie podejmuje decyzje o zakupach, a który organizuje ramy współpracy z dostawcami, który podmiot ponosi ryzyko związane z zakupami, czy / w jaki sposób wynagradzana jest centrala zakupowa?,
  • procedurami wewnętrznymi / zapisami umownymi – warto przeanalizować, w jakim stopniu polski podmiot decyduje o dokonywanych przez siebie zakupach od podmiotów niezależnych, czy zawsze samodzielnie czy może tylko do jakiegoś limitu kwotowego i czy zapisy z korporacyjnych dokumentów zwiększają ryzyko wytypowania przez organ danej transakcji z podmiotem niezależnym jako transakcji kontrolowanej?,
  • momentem zawarcia takich specyficznych transakcji kontrolowanych, także w kontekście weryfikacji czy podatnik należycie wywiązał się z ewentualnych obowiązków w zakresie cen transferowych za poprzednie lata?,
  • przemyślanym sposobem opisania takich transakcji w dokumentacji local file,
  • sposobem wywiązania się z obowiązków w zakresie analizy cen transferowych – w szczególności czy wystarczające jest, żeby argumentacja uzasadniająca rynkowość stosowanych warunków opierała się wyłącznie na argumentach biznesowych czy powinny być one wsparte analizami finansowymi bazującymi na twardych danych liczbowych?

Konkludując warto podkreślić, że w odniesieniu do takich specyficznych transakcji opisanych w dzisiejszym wpisie, organy mają takie sama prawa jak w odniesieniu do transakcji zawieranych bezpośrednio między podmiotami powiązanymi.

Organy mogą nakładać sankcje karno-skarbowe za niewywiązanie się z obowiązków sprawozdawczych, a w toku kontroli określać dochód podatnika nie uwzględniając warunków wynikających z tych powiązań (jeżeli uznają, że warunki transakcji zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań i jednocześnie różnią się od warunków rynkowych). Warto zatem odpowiednio wcześniej starannie rozważyć poruszone zagadnienie i rzetelnie wywiązać się z ewentualnych obowiązków w obszarze cen transferowych.

Zainteresowanie organów mogą budzić, w szczególności takie transakcje z podmiotami niezależnymi, których warunki zostały narzucone przez podmioty powiązane, a które jednocześnie wpływają na rentowność głównej działalności operacyjnej podatnika. Ewentualne doszacowania w tej sferze mogą być bowiem dla organów bardzo atrakcyjne z perspektywy fiskalnej, a jednocześnie w swej naturze dotkliwe dla podatnika.