Obserwując prezentowane w ostatnim czasie stanowisko MF w zakresie wykładni pojęcia „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej” wydaje się, że jest się czego obawiać. Z jednej strony nie dziwi fakt, bo MF próbuje jak najwięcej transakcji „przyciągnąć” do opodatkowania w Polsce, z drugiej jednak strony argumentacja, którą przedstawia tym zakresie może prowadzić do wypaczenia systemu VAT.

W praktyce obrotu gospodarczego weryfikacja, czy zagraniczny kontrahent ma w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności, jest kwestią zasadniczą w celu prawidłowego rozliczania VAT z tytułu transakcji z tym kontrahentem.

Na podstawie zasady ogólnej (mającej zastosowanie do większości usług), miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest kraj, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności. W przypadku jednak, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym kraju niż jego siedziba, miejscem opodatkowania będzie to stałe miejsce prowadzenia działalności.

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady (UE) Nr 282/2011, które wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich, przez stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej należy rozumieć:

  1. dowolne miejsce - inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika,
  2. charakteryzujące się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego,
  3. by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Jak czytają powyższą definicję organy?

W ostatnio wydanej interpretacji indywidualnej, organ wskazał, że polska spółka, która wykonuje usługi na materiale powierzonym jej przez podmiot zagraniczny, tworzy dla tego ostatniego stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce. Sytuacja dotyczyła norweskiej spółki zarejestrowanej na VAT w Polsce, która zlecała kontrahentowi z Polski (stoczni) produkcję barek z powierzonych mu elementów konstrukcyjnych. Norweska spółka sama dokonywała dostawy gotowych barek z Polski. W związku z faktem, że jej działalność na terytorium Polski trwała już kilka lat, a spółka ta miała prawo przysyłania swoich przedstawicieli do Polski, w celu przeprowadzenia kontroli realizacji oraz jakości zlecenia, a jej pracownicy mieli dostęp do stoczni producenta organ uznał, że w Polsce powstało stało miejsce prowadzenia działalności podmiotu norweskiego.

Podejście takie nie jest niestety odosobnione. W podobnym duchu wypowiedział się niedawno również Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 6 lutego br. Sprawa dotyczyła podmiotu zagranicznego, który na terytorium Polski dokonywał sprzedaży towarów. W celu prowadzenia działalności dystrybucyjnej, podmiot ten korzystał z usług wsparcia sprzedaży świadczonych przez spółkę polską, która dokonywała przetwarzania zamówień, utrzymywania relacji z klientami, zapewniała powierzchnię magazynową oraz doradzała w zakresie łańcucha dostaw. W tym wypadku organ również uznał, że podmiot zagraniczny posiada w Polsce stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (w postaci infrastruktury oferowanej przez spółkę polską).

Co to oznacza dla polskich podatników VAT?

Wskazane podejście rodzi istotne konsekwencje dla polskich dostawców usług. Zmienia się bowiem miejsce opodatkowania wykonywanych przez nich transakcji z kraju siedziby kontrahenta zagranicznego na Polskę. To natomiast oznacza, że zamiast opodatkowania transakcji usługowej na zasadzie odwrotnego obciążenia pojawia się obowiązek zastosowania stawki krajowej.

Zanim jednak polscy podatnicy zmienią podejście w sposobie opodatkowania transakcji, warto rozważyć, czy rzeczywiście jest ono uzasadnione. W tym zakresie należy jednak wyjść dalej poza tok rozumowania organów, które w zakresie wykładni pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności często idą na skróty…

Interpretacja indywidulana sygn. 0114-KDIP1-2.4012.643.2017.2.JŻ

Interpretacja indywidulana sygn. 0114-KDIP1-2.4012.683.2017.2.MC