Prowizje od udzielanych pożyczek są przychodem w CIT w momencie udzielenia pożyczki – potwierdza WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 27 sierpnia (sygn. I SA/Gl 140/20).

Spółka prowadząca działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej. W związku z zawieranymi umowami pożyczek, pożyczkobiorcy są zobowiązani do zapłaty Spółce – jako pożyczkodawcy – określonej kwoty prowizji. Następnie taka prowizja spłacana jest wraz ze stopniową spłatą pożyczki, w miesięcznych ratach, które uwzględniają część kapitałową, prowizji i odsetki.

Spółka twierdziła, że przychód dla celów CIT z tytułu prowizji powstanie dla niej w dacie wykonania usługi, którą stanowi – zdaniem spółki – data zakończenia umowy pożyczki. W uzasadnieniu swojego stanowiska spółka wskazała, że istota udzielenia pożyczki sprowadza się do wydania pieniędzy na uzgodniony czas, w którym to pożyczkobiorca dysponuje kapitałem, a zakończenie świadczenia tak rozumianej usługi następuje z chwilą upływu okresu w jakim pożyczka powinna być spłacona.

Organ interpretacyjny uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Zdaniem organu udzielenie pożyczki jest usługą jednorazową, której wykonanie następuje w momencie udzielenia pożyczki i nie jest istotna okoliczność, że wynagrodzenie za pożyczkę jest spłacane zgodnie z ustalonym harmonogramem spłat. W sytuacji, gdy w umowie pożyczki przewiduje się opłaty w postaci prowizji za przygotowanie, udzielenie lub obsługę pożyczki, a ich wartość jest określona w umowie i których poniesienie warunkuje otrzymanie pożyczki, to takie prowizje stanowią przychody należne w momencie wykonania usługi, tj. udzielenia pożyczki. Stanowisko to podzielił również WSA w Gliwicach.

Powyższy pogląd zdaje się znajdować poparcie w dotychczas wydawanych interpretacjach indywidualnych oraz w orzecznictwie (por. wyrok NSA z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. II FSK 469/18). Co do zasady, organy nie uznają pożyczek za usługi świadczone w sposób ciągły lub rozliczane w okresach rozliczeniowych.

Stanowisko organów w zakresie traktowania udzielenia pożyczki jako jednorazowej usługi, wykonywanej w momencie udostępnienia kapitału, zdaje się być w tym momencie już ugruntowane, co w wielu przypadkach determinuje również pogląd organu na moment, w którym podatnik będzie musiał rozpoznać przychód z tytułu prowizji. Ciężko jednak jest definitywnie odrzucić argumenty powołane przez podatnika – niezaprzeczalnie cechą umowy pożyczki jest fakt, że przedmiot pożyczki (tu: kapitał) jest udostępniony pożyczkobiorcy na określony w umowie pomiędzy stronami okres. Warto też zauważyć, że udzielenie pożyczki nie kończy się na samym udostępnieniu kapitału, ale nierzadko pociąga za sobą konieczność obsługi pożyczki w trakcie jej trwania.

W uzasadnieniu stanowisk organów ciężko doszukać się konkretnych odpowiedzi na powyższe argumenty, co może oznaczać, że w tym zakresie podatnicy w dalszym ciągu będą mieć wątpliwości co do odpowiedniego momentu rozpoznania przychodu z tytułu prowizji.

Warto zwrócić uwagę, że pod pewnymi warunkami moment rozpoznania przychodu dla celów CIT z tytułu prowizji może być przesunięty w czasie. Może to nastąpić np. w sytuacji, gdy obowiązek zapłaty prowizji nie powstaje w momencie udzielenia pożyczki, a wysokość takiej prowizji jest ustalana w przyszłości (por. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 22 maja 2020 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.65.2020.1.AM).