Mimo nowelizacji, która miała miejsce w 2018 roku, cały czas na tle podatkowego rozliczenia tej formy benefitu prawniczego dochodzi do sporów.

Wdrożenie programu motywacyjnego spełniającego warunki przewidziane w art. 24 ust 11b ustawy o PIT pozwala na odroczenie opodatkowania beneficjenta programu do czasu zbycia akcji (a nie np. ich objęcia), a także opodatkowania ich jako tzw. zysków kapitałowych stawką 19%. Kluczowe pozostaje zatem ustalenie, czy wprowadzony przez spółkę program spełnia wskazane w ustawie warunki.

Jednym z nich jest, aby w jego wyniku osoby uprawnione do otrzymania świadczeń w ramach tego systemu wynagradzania nabyły prawo do faktycznego objęcia lub nabycia akcji spółki bezpośrednio lub w wyniku realizacji praw z:

  • pochodnych instrumentów finansowych lub
  • realizacji praw z papierów wartościowych, o których mowa w 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, lub
  • realizacji innych praw majątkowych

Z drugiej strony, konsekwencją uznania, że dany program nie spełnia warunków z ustawy o PIT będzie:

  1. opodatkowanie uzyskiwanych świadczeń jako dochodów ze stosunku pracy lub działalności wykonywanej osobiście w momencie objęcia / nabycia akcji (tak jak inne przychody z głównego tytułu z pracodawcą / zleceniodawcą),
  2. nałożenie na spółkę obowiązków płatnika w tym zakresie, a następnie
  3. opodatkowanie przez podatnika dochodu ze zbycia akcji (z możliwością rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w postaci wartości podlegającej opodatkowaniu na pierwszym etapie).

W ostatnich dniach wzmogła się także wątpliwość co do ewentualnego opodatkowania objęcia / nabycia akcji w przypadku realizacji tego uprawnienia na podstawie warrantów subskrypcyjnych. Wszystko za sprawą wyroku NSA z 30 listopada 2021 r. (sygn. II FSK 808/19 – uzasadnienie ustne). Sąd stwierdził, że objęcie akcji na podstawie warrantów subskrypcyjnych nie mieści się w definicji programu motywacyjnego korzystającego z preferencyjnego traktowania podatkowego, o którym mowa w art. 24 ust. 11 ustawy o PIT. W ocenie NSA, za taką konkluzją przemawia fakt, że ustawa o PIT referuje do praw z papierów wartościowych o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Z kolei warranty subskrypcyjne wymienione są w tej ustawie w ramach art. 3 pkt. 1 lit a.

W konsekwencji,  NSA podzielił zdanie prezentowane przez organy podatkowe i wojewódzki sąd administracyjny, że w tej sytuacji objęcie/nabycie akcji w wyniku realizacji praw wynikających z warrantów będzie skutkować powstaniem przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń w rozumieniu art. 11 u.p.d.o.f. Inaczej jednak niż Dyrektor KIS, w ocenie zarówno WSA jak i NSA przychód ten będzie zaliczany do przychodów z praw majątkowych (art. 18) nie zaś działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 7 u.p.do.f.).

Warto z pewnością poczekać na uzasadnienie pisemne wyroku. Tym niemniej już teraz zasadnym jest, aby podatnicy realizujący programy motywacyjne w oparciu o warianty subskrypcyjne przeanalizowali przyjęte w tym zakresie podejście.