Jak informowaliśmy wcześniej, rok 2019 może przynieść kolejną porcję zmian w cenach transferowych.

Jedną z ważniejszych zmian wprowadzanych nowelizacją, jest istotna przebudowa sposobu definiowania powiązań. Nietrudno przy tym odnieść wrażenie, że celem zmian jest uszczelnienie definicji powiązań o przypadki, które dotychczas – z uwagi na wąską ocenę powiązań i nieprecyzyjne pojęcie powiązań o charakterze majątkowym – pozostawały poza zakresem przepisów o cenach transferowych. Z perspektywy podatnika oznacza to jednak konieczność nowej weryfikacji kontrahentów pod kątem spełniania definicji powiązań, co prawdopodobnie rozszerzy zakres kontrahentów powiązanych.

Zgodnie z planowaną nowelizacją, obok powiązań pomiędzy spółką osobową a jej wspólnikami, czy pomiędzy podatnikiem a jego zagranicznym zakładem, najważniejszą przesłanką przemawiającą za istnieniem powiązań będzie występowanie tzw. znaczącego wpływu jednego podmiotu na inny podmiot. Powiązanie będzie występować zarówno w sytuacji, gdy:

  • jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na inny podmiot lub,
  • gdy na dwa podmioty znaczący wpływ wywiera inny podmiot lub też,
  • na podmiot znaczący wpływ wywiera małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia.

Kiedy więc będziemy mieli do czynienia ze znaczącym wpływem?

Czynnikiem tworzącym powiązanie (znaczący wpływ) pozostają powiązania właścicielskie, zarządcze i kontrolne. Rozszerzono jednak definicję powiązania kapitałowego - o jego zaistnieniu stanowić będzie już nie tylko udział w kapitale podmiotu (na poziomie co najmniej 25%) ale także:

  • udział w prawach głosu w organach stanowiących lub kontrolnych,
  • udział w jednostkach uczestnictwa, czy certyfikatach lub,
  • innych prawach związanych z uczestnictwem w zyskach lub w majątku.

Należy zwrócić przy tym uwagę na dodatkową planowaną zmianę, która może wpłynąć na identyfikację powiązań - jeśli podmioty łączy więcej niż jeden pośrednio posiadany udział lub prawo, udział pośredni określa się jako sumę wielkości wszystkich pośrednio posiadanych udziałów lub praw w tym podmiocie.

W myśl planowanej nowelizacji, znaczący wpływ zaistnieje także w przypadku, gdy osoba fizyczna będzie miała faktyczny wpływ na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych. Przykłady takiego wpływu wskazano w uzasadnieniu do zmian, jest to np. wskazywanie przez osobę fizyczną członków organów zarządzających lub nadzorujących u podatnika, podejmowanie decyzji o rezygnacji z części działalności, wprowadzenie na rynek nowego produktu lub przejęcie pewnego zakresu działalności od podmiotu powiązanego.

O ile cel zmian można uznać za zrozumiały, to w praktyce problematyczne może być przede wszystkim identyfikowanie i śledzenie takich powiązań (szczególnie w kwestii wpływu osób fizycznych) w dużych organizacjach. Zadania z pewnością nie ułatwi także fakt, iż pojęcie faktycznego wpływu na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych wydaje się być niewystarczająco precyzyjne, mimo wskazania przykładów w uzasadnieniu do projektowanych zmian. Należy jednocześnie pamiętać, iż zmiana definicji powiązania skutkuje nie tylko trudnym do przeprowadzenia procesem identyfikacji podmiotów powiązanych, ale także znacznym utrudnieniem procesu dokumentowania transakcji i wykazywania rynkowości rozliczeń w drodze analiz porównawczych, do których podatnicy często muszą wymienić pomiędzy sobą wrażliwe z ich perspektywy dane.