NSA stwierdził, że w przypadku usług rozliczanych na podstawie comiesięcznych protokołów odbioru, nawet jeśli wynagrodzenie wypłacane jest dopiero po roku, obowiązek podatkowy każdorazowo powstaje z upływem miesiąca[1].

We wniosku o wydanie interpretacji, spółka wskazała, że świadczy usługi utrzymania czystości i porządku. W związku z prowadzoną działalnością zawarła z miastem umowę, na mocy której przez rok zobowiązała się do utrzymywania w sposób ciągły czystości i porządku lokalnych ulic, chodników i placów. Czynności te stanowią zadania własne gminy i świadczone były ad hoc, w zależności od potrzeb wynikających z obiektywnych okoliczności np. pogody. Zgodnie z ustaleniami, usługi miały zostać rozliczone wraz z upływem okresu umowy czyli po realizacji wszystkich zadań. Dodatkowo strony postanowiły, że odbiór świadczonych na rzecz miasta usług, będzie sporządzany w formie comiesięcznych raportów. Wątpliwości spółki dotyczyły kwestii terminu, w jakim należy rozliczyć VAT od wskazanych usług.

W ocenie spółki, obowiązek podatkowy powstanie wraz z zakończeniem świadczenia przedmiotowych usług. Ponadto, podkreśliła również, że skoro obowiązek zapłaty powstaje dopiero z chwilą zakończenia umowy, to w świetle przepisów ustawy o VAT (art. 19a ust. 2), spółka nie musi rozliczać się z fiskusem z tytułu częściowo wykonanych prac.

Z tymi poglądami nie zgodził się DIS w Katowicach. Wykluczył on możliwość rozliczenia przedmiotowej usługi dopiero w momencie jej zapłaty. Stwierdził, że nie ma znaczenia sposób wyliczenia wynagrodzenia i to, kiedy zostanie ono wypłacone. Za istotne uznał natomiast, sporządzanie miesięcznych protokołów częściowego odbioru robót. Podkreślił także, że poszczególne czynności wykonywane przez spółkę stanowią usługę kompleksowego utrzymania czystości i porządku. Tym samym, zdaniem organu, obowiązek podatkowy powstanie co miesiąc, stosownie do art. 19a ust. 3 ustawy o VAT. WSA w Gliwicach w pełni podzielił pogląd zaprezentowany przez DIS.

Ostatecznie sprawa trafiła do NSA. W uzasadnieniu ustnym orzeczono, że skoro protokoły odbioru prac sporządzane są przez spółkę cyklicznie (co miesiąc), nie budzi wątpliwości fakt, iż kluczowy jest tu moment wykonania robót, a nie moment zapłaty za wykonaną usługę. Potwierdził, tym samym, trafność konkluzji przedstawionych kolejno przez organ podatkowy oraz WSA. Konkludując, prawidłowym jest określenie momentu powstania obowiązku podatkowego dla omawianej. usługi na zasadach w art. 19 ust. 3 ustawy o VAT, tj. z upływem każdego okresu, w którym świadczona jest przedmiotowa usługa kompleksowa, a który to okres objęty jest rozliczeniem.

Przedstawione orzeczenie po raz kolejny potwierdza, że dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego niektórych usług, istotne mogą być protokoły odbioru. Bez większego wpływu natomiast pozostają kwestie zapłaty wynagrodzenia czy postanowienia wynikające z umowy. Sprawa rozstrzygnięta przez NSA pokazuje również, że podatnicy wciąż mają problem z określeniem prawidłowego momentu rozliczenia z tytułu VAT. Należy bowiem każdorazowo wziąć pod uwagę szereg okoliczności wpływających na daną sprawę, jak i zasady szczególne, które zostały określone przez ustawodawcę.

[1] Wyrok NSA z 6 marca 2019 r., sygn. akt I FSK 2026/16