Postępowanie prowadzone w trybie art. 11 u.p.d.o.p. przez organy podatkowe jest postępowaniem odbiegającym od typowego postępowania w zakresie określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym. W postępowaniu w trybie art. 11 u.p.d.o.p., organ podatkowy musi wykazać powiązania kapitałowe lub osobowe między podmiotami dokonującymi badanych transakcji, uprawniające do prowadzenia takiego postępowania, a następnie musi ustalić, czy stwierdzane powiązania kapitałowe lub osobowe spowodowały, że zostały narzucone lub ustalone między podmiotami warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

Analizowana sprawa dotyczyła zakupu nieruchomości od podmiotów powiązanych. Organ (Dyrektor UKS) przeanalizował przedłożoną dokumentację i ustalił, że nie spełnia ona ustawowych wymogów art. 9a u.p.d.o.p. Wobec niekompletnej dokumentacji przedstawionej przez podatnika, organ przeprowadził obszerne postępowanie dowodowe potwierdzające zawarcie transakcji na warunkach nierynkowych.

Organ zakwestionował m.in.:

  • wycenę wartości rynkowej nieruchomości przedstawionej przez spółkę, stwierdzając zawyżenie ceny zakupu nieruchomości w transakcji,
  • operaty szacunkowe przedstawione przez spółkę jako podstawę kalkulacji ceny w transakcji. Zarzucił podatnikowi m.in. nieprawidłowości w doborze nieruchomości porównywalnych, inny cel sporządzenia operatów niż na potrzeby sprzedaży nieruchomości, oraz nieuwzględnienie w wycenie decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę.

Organ podatkowy przeprowadził wnikliwą analizę, mającą na celu określenie rynkowego poziomu wynagrodzenia w transakcjach sprzedaży nieruchomości zawieranych między podmiotami niepowiązanymi. Na potrzeby tych analiz zwrócił się o porównywalne dane do Powiatowego Zakładu Katastralnego, a następnie powołał biegłego rzeczoznawcę majątkowego, który dokonał porównania 7 porównywalnych transakcji parami.

Organ odwoławczy (Dyrektor IS) przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez organ I instancji – Dyrektora UKS. Wskazał, że w ponownie prowadzonym postępowaniu Dyrektor UKS powinien przed zastosowaniem procedury z art. 11 u.p.d.o.p., zebrać dowody wskazujące na wystąpienie, na skutek zastosowania zawyżonych cen transakcji kupna/sprzedaży nieruchomości, uzyskania przez spółkę korzyści podatkowych poprzez przerzucanie dochodów między stronami transakcji i takie dowody przedstawić w decyzji. Co więcej, Dyrektor IS wskazał, że organ podatkowy, aby stwierdzić braki wymogów ustawowych dokumentacji powinien sformułować zarzuty oraz zebrać odpowiedni materiał dowodowy.

Powyższy wyrok stanowi kontynuację linii interpretacyjnej, wyrażonej w wyroku NSA z dnia 10 stycznia 2012r. II FSK 1319/10, gdzie sąd stwierdził, że przepis art. 9a u.p.d.o.p. pełni funkcję gwarancyjną dla podatnika, co oznacza, że przedłożenie merytorycznie poprawnej dokumentacji zwiększa szanse, bądź wręcz gwarantuje podatnikowi, uznanie transakcji przez organy podatkowe jako spełniające warunki transakcji rynkowych, a tym samym uniknięcie doszacowania dochodu.

Przytoczony przez nas wyrok może być zatem cenną wskazówką dla podatników przy sporządzaniu dokumentacji cen transferowych. Należy pamiętać, że organy mogą kwestionować kompletność dokumentacji i wyceny rynkowości transakcji, nawet w oparciu o operaty niezależnych rzeczoznawców. Niemniej jednak, nie należy zapominać, że podatnik ma prawo do czynnego udziału w postępowaniu, organ z kolei powinien wykazać powiązania stron transakcji, jej nierynkowy charakter oraz korzyści podatkowe, jakie w wyniku transakcji odniósł podatnik. Co więcej, przed przystąpieniem organu do samodzielnego ustalenia rynkowej wartości transakcji, powinien udowodnić nierynkowość ceny ustalonej przez strony.

Ponadto, jak wskazał organ odwoławczy: „ciężar dowodu, że cena transakcji odbiega od ceny rynkowej spoczywa na organie podatkowym, obowiązek dokumentacyjny nie przesunął tego ciężaru na podatnika”.

Źródło: I SA/Wr 898/16, Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 10 lutego 2017 r. (orzeczenie nieprawomocne)

II FSK 1319/10, Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 stycznia 2012 r. (orzeczenie prawomocne).

Interesuje Cię ten temat? Skontaktuj się z autorem artykułu.

NOWOŚĆ na cenytransferowe.taxand.pl!

Wejdź na Weryfikator obowiązków TP i sprawdź,
jakie obowiązki dokumentacyjne będą dotyczyć Twojej Spółki od 2017 r.