Wydatki na działalność użyteczną społecznie dają możliwość odliczenia VAT naliczonego – takiego zdania jest Naczelny Sąd Administracyjny[1]. Jest to dobra wiadomość zarówno dla przedsiębiorców realizujących aktywności w ramach CSR (aspekt ekonomiczny), jak i również dla lokalnych społeczności, które z przedmiotowych działań mogą korzystać (aspekt marketingowy i społeczny). Potwierdzenie prawa do odliczenia VAT w tym obszarze może bowiem oznaczać kontynuację / wzrost zainteresowania obszarem CSR – który przy ostrożnych podatnikach generował dodatkowe koszty inicjatyw (poprzez nieodliczany VAT).

CSR – pozytywny wpływ na markę

W obecnych czasach nieodłącznym elementem działalności gospodarczej są dobrze przemyślane działania marketingowe. Jednocześnie, wraz z rosnącą świadomością społeczeństwa oraz rozwojem gospodarczym, coraz większe znaczenie ma nie tylko jakość i cena oferowanych produktów, ale też wpływ firm na środowisko oraz bliższe i dalsze otoczenie. W związku z wymienionymi powyżej aspektami, wielu przedsiębiorców zwiększa zainteresowanie w/w koncepcją społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR), która opiera się m.in. na prowadzeniu biznesu w sposób etyczny, uwzględniający interesy społeczne, ochronę środowiska oraz relacje z potencjalnymi klientami. Co to oznacza w praktyce? Otóż, wiele firm angażuje się w np. działania proekologiczne, dofinansowuje renowację parków czy też programy stypendialne. Z perspektywy podmiotów gospodarczych jest to skuteczna reklama, dzięki której budowany jest ich pozytywny wizerunek, jako firm pozostających w świadomości konsumentów i partnerów biznesowych, które korzystnie oddziałują na otoczenie.

CSR a VAT – nie brak wątpliwości

Wobec powyższego, na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że możliwość odliczenia VAT naliczonego z tytułu wydatków poniesionych na działania CSR, a więc w celach budowania pozytywnego wizerunku nie powinna budzić większych wątpliwości. Niestety – nic bardziej mylnego. Wątek odliczenia VAT z tytułu aktywności CSR ocenić należy jako sporny. Niejednokrotnie bowiem fiskus zajmował stanowisko, iż tego rodzaju działania nie wiążą z czynnościami opodatkowanymi danego przedsiębiorcy, co skutkowało odmową prawa do odliczenia VAT naliczonego z tytułu wydatków poniesionych właśnie na potrzeby CSR. Jednocześnie, podatnicy walczą o swoje, szukając potwierdzenia swych racji na salach sądów administracyjnych twierdząc konsekwentnie, że działania wpływające na wizerunek ich firmy co najmniej pośrednio przyczyniają się do ich działalności opodatkowanej, co z kolei powinno przekładać się na przyznanie im prawa do odliczenia VAT naliczonego.

I tak, na przykładzie stosunkowo niedawnego wyroku NSA, będącego przyczynkiem do przedmiotowych rozważań (który w szczegółach omówiony zostanie poniżej), widać, że upór podatników w dążeniu do potwierdzania swojego stanowiska niejednokrotnie (finalnie) przynosi oczekiwane efekty.

Co oceniał NSA?

Zawisła przed NSA sprawa wynikała z postępowania interpretacyjnego. Spółka wystąpiła z wnioskiem wskazując, że prowadzi działalność gospodarczą polegającą na produkcji oraz sprzedaży mebli. Opisując zaistniały stan faktyczny wnioskodawca przedstawił także, że w ramach przyjętej strategii CSR wprowadził program mający na celu wspieranie zaangażowania pracowników w działalność dobroczynną na rzecz lokalnej społeczności (np. w obszarze kultury czy edukacji dzieci) – spółka uznała, iż będzie wspierać finansowo wybrane projekty zgłoszone właśnie przez pracowników. Powyższe, w założeniu nie miało służyć wyłącznie filantropii, lecz stanowić jeden z elementów długotrwałej strategii zarządzania jednostką, w tym jej polityki marketingowej. W związku z faktem, iż dla potrzeb w/w programu spółka nabywa towary i usługi, które są niezbędne do realizacji wybranych projektów chciała potwierdzić, iż ma ona prawo do odliczenia VAT naliczonego od ponoszonych na nie wydatków, twierdząc, iż mają one pośredni związek z prowadzoną przez nią działalnością opodatkowaną. DKIS nie zgodził się z taką oceną, uznając, wskazane przez wnioskodawcę skutki działań, m.in. wzrost zaufania do spółki czy podniesienie motywacji pracowników są zbyt ogólne, aby wykazywać ich związek z czynnościami opodatkowanymi spółki (poziomem sprzedaży mebli).

Sprawa trafiła do WSA w Warszawie[2], który przychylił się do stanowiska podatnika i uchylił zaskarżoną interpretację. Powielił opinię zaprezentowaną przez przedsiębiorcę, uznając, że słusznie zauważono, iż działania w zakresie CSR są działaniami marketingowymi, które wpływają pozytywnie na wizerunek podmiotu. Co więcej WSA skrytykował DKIS za anachroniczne założenia, że tylko klasyczne metody i sposoby promocji i reklamy mogą wykazywać związek z czynnościami opodatkowanymi.

DKIS nie podzielił zdania sądu i ostatecznie sprawa trafiła przed NSA, który uznał, iż skarga kasacyjna nie zasługiwała na uwzględnienie. NSA stanął w obronie podatnika wskazując, że CSR jest przyjętą metodą reklamy i promocji podmiotów gospodarczych. Zdaniem NSA wydatki na nabycie towarów i usług, poniesione w związku z realizacją społecznej odpowiedzialności biznesu mogą być kwalifikowane jako wydatki o charakterze marketingowym i mogą mieć związek z prowadzoną działalnością opodatkowaną, przekładając się bezpośrednio na wizerunek firmy, a tym samym pośrednio na generowanie obrotu. Tym samym, NSA stanął na stanowisku zbieżnym z podatnikiem i WSA, że od wydatków ponoszonych na realizację strategii CSR przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego.

Jakie wnioski?

Realizując działania CSR warto wziąć pod uwagę towarzyszący powyższemu i omawiany w niniejszym artykule wątek prawa do odliczenia VAT naliczonego, tj. przeanalizować ich przełożenie na realizowaną strategię marketingową i zweryfikować, czy istnieje argumentacja potwierdzająca związek podejmowanych działań z czynnościami opodatkowanymi, wskazującymi na możliwość odliczenia VAT. Pojawiające się w przedmiotowym obszarze spory z fiskusem wskazują, że warto zastanowić się nad zabezpieczeniem swojej pozycji podatkowej w tym zakresie i rozważyć przygotowanie zestawu argumentów świadczących o prawidłowości realizowanych rozliczeń VAT związanych z CSR.

Wobec powyższego, w przypadku wątpliwości w odniesieniu do omawianych kwestii zachęcamy do kontaktu z ekspertami CRIDO.

[1] Wyrok NSA z dnia 8 marca 2022 r., sygn. I FSK 1760/18

[2] Wyrok WSA w Warszawie z dnia 25 kwietnia 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 2348/17