Możliwość uwzględniania kosztów uzyskania przychodów w rozliczeniach podatkowych każdego podatnika jest niezwykle istotnym uprawnieniem, które pozwala na obniżenie kwoty podatku.

Fundacja rodzinna podlega – co do zasady – zwolnieniu z CIT, co oznacza, że nie ma obowiązku obliczać zaliczek na podatek oraz dokonywać rocznego obliczenia podatku w związku z prowadzeniem bieżącej działalności. Tym samym, nie może też, co do zasady, ujmować kosztów poniesionych w celu uzyskania przychodu w rozliczeniach podatkowych.

Z kolei opodatkowanie świadczeń na rzecz beneficjentów ma charakter zryczałtowany. Podstawa opodatkowania nie podlega pomniejszeniu o jakiekolwiek odliczenia. W szczególności fundacja rodzinna nie potrąca w takim przypadku kosztów uzyskania przychodu.

Oczywiście od każdej reguły są wyjątki i nie inaczej jest w przypadku kosztów podatkowych w fundacji rodzinnej. O tych wyjątkach i możliwości uwzględniania tych kosztów w rozliczeniach fundacji rodzinnej piszemy w dzisiejszym wpisie.

Przychody fundacji rodzinnej z najmu / dzierżawy przedsiębiorstwa a koszty uzyskania przychodu

W poprzednim wpisie wskazywaliśmy, że od przyznanego fundacji rodzinnej zwolnienia podmiotowego występują liczne wyjątki. Z opodatkowaniem fundacji rodzinnej będziemy mieli do czynienia m.in. w przypadku przychodów osiąganych przez nią z tytułu najmu, dzierżawy lub umowy podobnej, dotyczącej przedsiębiorstwa, jego zorganizowanej części lub składników majątku służących prowadzeniu działalności przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z fundacją rodzinną, beneficjentem lub fundatorem. Dochody z tego rodzaju działalności są opodatkowane stawką 19% CIT.

Ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie możliwości bezpośredniego pomniejszenia dochodów osiąganych przez fundację rodzinną z tego tytułu o kwotę kosztów poniesionych w celu ich osiągnięcia.

Fundacja rodzinna jest jednak uprawniona do obniżenia kwoty CIT należnej z tytułu wypłaty świadczenia, przekazania mienia w związku z jej rozwiązaniem lub wypłaty tzw. ukrytych zysków beneficjentowi (opodatkowanych 15% CIT) o kwotę podatku uiszczonego z tytułu osiągniecia ww. przychodów, wg stawki 19% CIT. Innymi słowy, CIT od wypłaconych świadczeń (statutowych, z ukrytych zysków i związanych z wydaniem mienia przy rozwiązaniu fundacji rodzinnej) na rzecz beneficjentów może być pomniejszony o kwotę zapłaconego przez fundację rodzinną 19% CIT od dochodów osiąganych przez fundację rodzinną w związku z najmem / dzierżawą przedsiębiorstwa lub jej zorganizowanej części na rzecz podmiotów powiązanych.

Warunkiem dokonania pomniejszenia jest jednak brak przedawnienia zobowiązania podatkowego obliczonego zgodnie ze stawką 19% CIT. Jednocześnie kwota pomniejszenia nie może być większa niż kwota podatku należnego z tytułu wypłaty świadczenia. Sposób dokonania pomniejszenia obrazuje poniższy przykład:

Zdarzenie Zasady opodatkowania
Beneficjent A prowadzi sklep spożywczy w lokalu, który wynajmuje od fundacji rodzinnej za 100 j.
  • 19 % CIT z tytułu przychodu z wynajmu lokalu – 100 j *0,19 = 19 j
  • Dochód F.R. – 100-19 = 81
  • CIT możliwy do odliczenia = 19 j

 
Fundacja Rodzinna uzyskuje dochody także z innych źródeł w związku z czym wypłaca Beneficjentowi A świadczenie w wysokości 400 j.
  • 15% CIT z tytułu wypłaty świadczenia – 400 j *0,15 = 60 j
  • Możliwa do odliczenia kwota CIT zapłacona wg stawki 19% - 19 j
  • CIT z tytułu wypłaty świadczenia po odliczeniu – 60 j – 19 j = 41 j

 

Koszty podatkowe w przypadku „niedozwolonej działalności” Fundacji Rodzinnej

Z przepisów Ustawy o Fundacji rodzinnej wynika, że teoretycznie zakres dopuszczalnej działalności gospodarczej fundacji rodzinnej jest ograniczony. Nie oznacza to, że nie może ona prowadzić działalności gospodarczej, która nie została wskazana w ustawie (więcej na ten temat tutaj). Dochód z tego typu działalności będzie jednak opodatkowany stawką 25% CIT.

Ustawodawca postanowił jednak złagodzić sankcyjny charakter tej stawki i pozostawił fundacjom rodzinnym uprawnienie do rozliczania w kosztach podatkowych wydatków ponoszonych w celu osiągnięcia przychodów z tego typu działalności na zasadach ogólnych.

Rozwiązanie lub likwidacja Fundacji Rodzinnej – obniżenie podstawy opodatkowania

Zasadą jest, że przekazanie mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej jest opodatkowane stawką 15% CIT. W tym przypadku podstawa opodatkowania będzie równa wartości rynkowej przekazywanego mienia. Możliwe jest jednak jej pomniejszenie o wartość podatkową przekazywanego mienia ustaloną na dzień jego wniesienia do fundacji rodzinnej, tj. wartość o jaką fundator mógłby obniżyć dochód ze sprzedaży mienia w momencie wniesienia go do fundacji rodzinnej. Wartość ta nie może być jednak wyższa od wartości rynkowej tego mienia. W praktyce oznacza to zestawienie wartości rynkowej mienia z dnia rozwiązania z jego wartością historyczną.

Podsumowanie

Regułą jest, że fundacja rodzinna nie jest uprawniona do uwzględniania kosztów poniesionych w celu osiągnięcia dochodów w swoich rozliczeniach podatkowych. Z dokładnej analizy przepisów wynika jednak, że od tej reguły występują wyjątki. Znajomość tych regulacji jest istotna, ponieważ z jednej strony pozwoli na osiągnięcie oszczędności podatkowych, a z drugiej zawczasu umożliwi podjęcie odpowiednich działań zabezpieczających możliwość skorzystania z tego uprawnienia.

Zobacz film: Fundacja rodzinna – wybrane aspekty podatkowe

Film polecamy wszystkim tym, którzy zakładają lub planują założyć fundację rodzinną. Konstrukcja fundacji rodzinnej jest rozwiązaniem bardzo interesującym i dlatego trzeba uważać, żeby nie stała się obciążeniem ze względu na podatki.