Na mocy ogłoszonej w ostatnich dniach decyzji ministra zdrowia z dniem 16 maja 2022 roku trwający od ponad dwóch lat stan epidemii na terenie Polski zostanie przekształcony w stan zagrożenia epidemicznego.

Od 20 marca 2020 r. w Polsce obowiązuje stan epidemii wprowadzony w wyniku rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2, który poskutkował m.in. ustanowieniem ograniczeń dotyczących przemieszczania się, doprowadził do częściowego rozszerzenia kompetencji organów państwowych, a także spowodował wprowadzenie nowych regulacji ujętych w tzw. ustawie covidowej (ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych z dnia 2 marca 2020 r.,t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2095).

Na podstawie art. 15zzr1 ust. 1 ustawy covidowej bieg okresu przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe zostały zawieszone na okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu.

Czy decyzja ministra zdrowia ma wpływ na bieg okresu przedawnienia?

Okazuje się jednak, że zmiana stanu epidemii na stan zagrożenia epidemicznego nie ma znaczenia z punktu widzenia biegu okresu przedawnienia karalności oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach dotyczących przestępstw oraz przestępstw skarbowych. Ustawodawca wstrzymał go na czas trwania obu powyższych stanów oraz na okres półroczny po ich zakończeniu. To oznacza między innymi, że w trakcie epidemii oraz stanu zagrożenia epidemicznego, oraz 6 miesięcy po zakończeniu tego stanu, przewlekłość w postępowaniach karnych, niezależnie od tego jak długotrwała, nie będzie miała znaczenia dla przedawnienia karalności czy możliwości wykonania kary.

Kiedy możemy spodziewać się wznowienia biegu przedawnienia?

Ponieważ odwołanie stanu epidemii bądź stanu zagrożenia epidemicznego następuje w drodze decyzji ministra zdrowia, nie da się obecnie wskazać daty tego odwołania. Tym samym okresy przedawnienia przestępstw i przestępstw skarbowych zostały zamrożone na ponad dwa lata, a nadal nie ma gwarancji terminu, kiedy ponownie zaczną biec. To stawia osoby oskarżone w sytuacji nie tylko niepewnej i niekomfortowej, ale również obiektywnie mniej korzystnej pod względem procesowym w porównaniu do stanu prawnego sprzed wejścia w życie ustawy covidowej.

Jakich czynów dotyczy zawieszenie biegu przedawnienia?

Art. 15zzr1 ust. 1 ustawy covidowej dotyczy okresu przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe. Nie ma tam mowy o sprawach o wykroczenia i wykroczenia skarbowe, jak miało to miejsce w jednej z poprzednich, ale już zmienionych wersji ustawy covidowej (zgodnie z treścią art. 15zzr ust. 6 ustawy covidowej, uchylonego ustawą zmieniającą z dnia 14 maja 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 875)).

Czy w związku z tym okresy przedawnienia w sprawach o wykroczenia i wykroczenia skarbowe uległy wydłużeniu?

Co to oznacza w praktyce? Okres przedawnienia karalności oraz okres przedawnienia wykonania kary w sprawach o wykroczenia i wykroczenia skarbowe uległy wstrzymaniu na czas od 31 marca do 24 maja 2020 r. Od dnia 24 maja 2020 r. terminy te znów biegną, więc o ile okresy przedawnienia się wydłużyły, to nie ma już niepewności co do tego, kiedy w ogóle się zakończą.

Przeczytaj również:

Konsekwencje zniesienia stanu epidemii w Polsce z perspektywy prawa pracy