Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o ochronie sygnalistów, przedłożony przez Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

W przedstawionym projekcie zrezygnowano z części proponowanych ostatnio zmian. Między innymi z zakresu przedmiotowego ustawy usunięto handel ludźmi, pozostawiono zaś naruszenia związane z prawem pracy i korupcją.

Sygnalista i jego ochrona

Ustawa wprowadza ochronę osób pracujących w sektorze prywatnym lub publicznym, które dokonają zgłoszenia lub ujawnienia informacji albo uzasadnionych podejrzeń naruszenia prawa, czyli tzw. sygnalistów. Samym zaś sygnalistą będzie mogła zostać osoba niezależnie od podstawy i formy świadczenia pracy lub pełnienia służby. Sygnaliści będą podlegać ochronie od chwili dokonania zgłoszenia.

W związku z dokonaniem zgłoszenia przez sygnalistę, nie będzie go można pociągnąć do odpowiedzialności, w tym odpowiedzialności dyscyplinarnej lub np. odpowiedzialności za szkodę dotyczącą naruszenia praw innych osób.

Co bardzo istotne w stosunku do samego sygnalisty nie wolno stosować działań odwetowych takich jak np. pomijanie przy awansach, mobbing i inne działania o charakterze represyjnym.

Jeśli pracodawca zastosuje wobec sygnalistów działania odwetowe, to będą oni mieli prawo dochodzenia odszkodowania. Wyniesie ono nie mniej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, czyli obecnie 7155,48 zł. Stanowi to dużą różnicę w porównaniu z proponowanym wcześniej odszkodowaniem w wysokości dwunastokrotności przeciętnego wynagrodzenia.

Procedura

Dlatego już teraz podmioty prawne, na rzecz których według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób, powinny pracować nad stworzeniem wewnętrznej procedury dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych. W procedurze takiej należy określić jednostkę odpowiedzialną za przyjmowanie zgłoszeń, sposób ich przyjmowania przez określone kanały zgłaszania, tryb postępowania z informacjami o naruszeniach prawa zgłoszonymi anonimowo, a także obowiązki i terminy względem sygnalisty i całego procesu.

Outsourcing i współdzielenie

Co istotne na podstawie umowy poza swoją organizację można przekazać obsługę przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych, potwierdzania przyjęcia zgłoszenia, przekazywania informacji zwrotnej oraz dostarczania informacji na temat procedury zgłoszeń wewnętrznych.

Dodatkowo podmioty prywatne, na rzecz których wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50, lecz nie więcej niż 249 osób, mogą na podstawie umowy ustalić wspólne zasady dotyczące przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń wewnętrznych oraz prowadzenia postępowania wyjaśniającego.

Zgłoszenie zewnętrzne

W zakresie zgłoszeń wewnętrznych sygnalista będzie mógł dokonać zgłoszenia zewnętrznego bez uprzedniego dokonania zgłoszenia wewnętrznego. Zgłoszenie to będzie przyjmowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich albo organ publiczny.

Sam Rzecznik Praw Obywatelskich będzie zaś instytucją odpowiedzialną za udzielanie wsparcia sygnalistom. Będzie on także urzędem, który zajmować się będzie przyjmowaniem zgłoszeń zewnętrznych od sygnalistów, jeśli chodzi o  konstytucyjne prawa oraz wolności człowieka i obywatela.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Natomiast przepisy dotyczące zgłoszeń zewnętrznych zaczną obowiązywać po 6 miesiącach od ogłoszenia.

Zwracamy jednak uwagę, że w projekcie możliwe są zmiany i to nie tylko takie o znaczeniu „kosmetycznym”.

Sprawdź także 👉 Platforma Sygnalizuj 24h

Kompleksowe narzędzie zgłoszeniowe zgodne z wymaganiami nowych przepisów ​oraz z międzynarodową normą dla systemów zarządzania zgłaszaniem naruszeń ISO 37002:2021.

Zobacz film: Sygnaliści. Kiedy przepisy wejdą w życie, bądźmy gotowi.

Temat wdrożenia przepisów dotyczących ochrony sygnalistów jest obecnie intensywnie dyskutowany. Warto zauważyć, że wymaga on zaangażowania pracodawców w szereg koniecznych działań. Karolina Kalinowska, ekspertka z kancelarii prawnej CRIDO, szczegółowo omawia te działania oraz moment ich realizacji. Serdecznie zapraszamy do obejrzenia filmu.