Sejm na posiedzeniu w dniu 9 marca 2023 r. zdecydował o ostatecznym kształcie zmian do ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw. Posłowie ostatecznie nie zaakceptowali zaproponowanego przez Senat obniżenia z 700 do 500 m minimalnej odległości lokalizacji wiatraków od zabudowań.

Jak pisaliśmy już we wcześniejszym wpisie, dotychczasowe przepisy ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych („Ustawa Wiatrakowa”) przewidywały tzw. „zasadę 10H”, która zakładała, że odległość elektrowni wiatrowej od zabudowy mieszkaniowej oraz określonych form ochrony przyrody powinna być równa lub większa od dziesięciokrotności wysokości elektrowni wiatrowej, wliczając elementy techniczne, w szczególności wirnik wraz z łopatami.

Nowe przepisy wprowadzają natomiast regułę, że w przypadku lokalizowania, budowy lub przebudowy elektrowni wiatrowej odległość tej elektrowni od budynku mieszkalnego albo budynku o funkcji mieszanej powinna być równa lub większa od dziesięciokrotności całkowitej wysokości elektrowni wiatrowej, chyba że plan miejscowy określa inną odległość, jednak nie mniejszą niż 700 m.

Tym samym Sejm nie uwzględnił poprawki Senatu zmniejszającej ww. odległość z 700 m do 500 m, a także przyznającej radzie gminy prawo do ustalenia w drodze uchwały, podjętej po konsultacjach z mieszkańcami, mniejszej (niż powyżej wskazana) odległości instalacji wiatrakowej od budynku mieszkalnego, jednak nie mniejszej niż odległość zasięgu oddziaływania uciążliwości określonych w przepisach odrębnych, w której może być lokalizowana, budowana lub przebudowywana elektrownia wiatrowa. Niemniej, nowe przepisy stanowią i tak znaczną liberalizację dotychczasowych reguł budowy instalacji wiatrowych i powinny wpłynąć na rozwój lądowej energetyki wiatrowej w Polsce.

Znowelizowane przepisy zawierają także szczegółowe regulacje dotyczące minimalnego dystansu elektrowni wiatrowej od sieci elektroenergetycznych. Dodatkowo, Ustawa Wiatrakowa w nowym brzmieniu przewiduje obowiązkowe konsultacje planu miejscowego, na podstawie którego ma być lokalizowana elektrownia wiatrowa, w formie dyskusji publicznej. Oprócz zainteresowanych mieszkańców gminy, udział w przedmiotowej dyskusji mają również obowiązek wziąć przedstawiciele lokalnego samorządu oraz inwestora.

Niezależnie od powyższego, nowe regulacje przewidują rozwiązanie umożliwiające partycypację lokalnej społeczności w korzyściach, jakie niesie lokalizacja na danym terenie elektrowni wiatrowej. Inwestor realizujący inwestycję polegającą na budowie elektrowni wiatrowej będzie zobowiązany przeznaczać co najmniej 10% mocy zainstalowanej takiej elektrowni do objęcia przez mieszkańców gminy na okres 15 lat (od dnia wytworzenia w elektrowni wiatrowej po raz pierwszy energii elektrycznej i jej wprowadzenia do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej), w celu uzyskania przez nich statusu prosumenta wirtualnego energii odnawialnej. Mieszkaniec gminy może zgłosić chęć objęcia udziału w mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej, nie większego jednak niż 2 kW na każdy własny punkt poboru energii. W terminie 90 dni od dnia otrzymania przez inwestora listy zainteresowanych mieszkańców gminy, inwestor zawiera z nimi umowę, której przedmiotem będzie objęcie przez tych mieszkańców udziałów w mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej.

Warto także wskazać, że przyjęta nowelizacja Ustawy Wiatrakowej wprowadza dodatkowe obowiązki dotyczące czynności technicznych istotnych dla zapewnienia bezpieczeństwa eksploatacji kluczowych elementów technicznych elektrowni wiatrowych (tzw. zasady bezpiecznej eksploatacji elektrowni wiatrowej), które będą realizowane przez certyfikowane przez Urząd Dozoru Technicznego wyspecjalizowane serwisy komercyjne, których działania będą monitorowane i weryfikowane przez ww. urząd. Przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie dokonywania czynności i przeglądów serwisowych elementów technicznych elektrowni wiatrowej będą obowiązani m.in. do uzyskania wpisu do stosownego rejestru prowadzonego przez Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego, przy czym w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie omawianej nowelizacji czynności serwisowe ww. elementów może wykonywać podmiot, który nie został jeszcze wpisany do przedmiotowego rejestru.

Należy również zwrócić uwagę, że z tytułu nieprzestrzegania obowiązku poddawania elementów technicznych elektrowni wiatrowej przeglądom serwisowym realizowanym zgodnie z zaleceniami i częstotliwością określonymi w stosownej dokumentacji technicznej i instrukcjach, podmiotowi eksploatującemu elektrownię wiatrową grozić będzie kara pieniężna nie niższa niż 10.000 zł i nie wyższa niż (co do zasady) 5% przychodu ukaranego przedsiębiorcy osiągniętego w poprzednim roku podatkowym.

Przepisy nowelizujące Ustawę Wiatrakową czekają teraz na podpis Prezydenta.